SANATTA TRAVMATİK UNSUR

Sanatsal yaratıcılığın psikoloji ile kurduğu ilişki, sanat eserinin toplum üzerinde uyaran olup olmadığının cevabını sorgular. Sanat alanında travmanın görünür hale gelmesi ise, bireysel ya da toplumsal anlamda şok edici durumların bireylerde yarattığı deformasyonun ortaya çıkmasıyla alakalıdır. Öz yaşam hikâyesinden ya da içinde yaşadığı toplumun belleğinde yer eden toplumsal olaylardan yola çıkan ve bu duygularını dışa vuran sanatçıların eserlerinin incelenmesi, travmatik durumun esere yansıma biçimlerini görünür kıldığı gibi, sanat eserinin de daha iyi anlaşılmasını sağlar. Bu çalışmada seçilen sanatçı ve eser örnekleri psikopatolojik örnekler değil; özellikle çocukluk çağında yaşanılan, kayıp, aşırı disiplin, ölüm ya da toplumsal psikolojinin etkilendiği savaş, soykırım, doğal afet gibi etkenler sonucu oluşan, travmatik durum kökenli sanatçı ve eser örnekleridir. Bu örnekler göz önüne alındığında, sanatçıların öz yaşam hikâyeleriyle ortaya çıkan travmatik durumun, sanat eseri aracılığıyla izleyiciyle de özdeşleştiğini ve bu anlamda çalışmada yer alan eserlerin hem sanatçı hem de izleyicinin geçmişle hesaplaşmasını sağlayarak, travmatik durumlarının üstesinden gelme çabasını da içerimlediğini söyleyebiliriz.

TRAUMATIC ELEMENT IN ART

The relationship that artistic creativity establishes with psychology questions the answer of whether the work of art is a stimulus on the society. How trauma becomes apparent in the field of art is related to the emergence of the deformation of individually or socially shocking situations in individuals. The examination of the works of artists, who set out from their self-life stories or the social events taking place in the memory of the society in which they live and express such emotions, makes visible the forms of reflection of the traumatic situation on the work and provide a better understanding of the work of art. Selected examples of artists and works in this study are not psychopathological examples but the examples of artists and works which are a product of a traumatic situation that emerges as a result of the factors such as loss, excessive discipline, death or factors that affect social psychology like war, genocide or natural disasters. Taking these examples into consideration, we can suggest that the traumatic situation that emerges with life stories of artists is also identified by the audience through the work of art and thus the works involve the effort to overcome traumatic situations by enabling both artist and audience to settle up with the past.

PDF

___

Atasoy, H. Tuğrul. (2013). Bir Nöroloğun Gözünden İnsan Neden Sanat Yapar?-axismundi-. İstanbul: 7Renk Basım Yayım.

Bachelard, Gaston. (2013). Mekanın Poetikası (A. Derman, Çev.). İstanbul: Kesit Yayınları.

Barash, J. Andrew. (2007). Belleğin Kaynakları (Ş. Öztürk, Çev.). Cogito, 50, s. 11-22.

Bayraktar, Seda. (2012). Psikolojik Travma. İstanbul: Nobel Tıp Kitabevleri.

Bergstrom-Katz, Sasha. (2008). In Focus: The Destruction of the Father (1974). artslant. Erişim: 09.12.2018. https://goo.gl/gykPYc

Çağla, Cengiz. (2007). Bellek Üstüne Düşünmek. Cogito, 50, s. 217-232.

Düşünüyorum Dergisi (2016). Erişim: 29.12.2018. http://www.dusunuyorumdergisi.com/ ichthys-balik-sembolu/.

Foster, Hal. (2009). Gerçeğin Geri Dönüşü Yüzyılın Sonunda Avangard (E. Hoşsucu, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Freud, Sigmund. (2011). Haz İlkesinin Ötesinde Ben ve İd (A. Babaoğlu, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.

Freud, Sigmund. (2014). Sanat ve Sanatçılar Üzerine (K. Şipal, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Göle, Münir. (2007). Doğru Olmadığını Biliyorum Ama Öyle Hatırlıyorum. Cogito, 50, s. 23-30.

Güney, Melike. (2011). Sanat ve Psikiyatri. Ankara: Öz Baran Ofset Matbaacılık.

İbrişim, D. Gündoğan. (2017). Faulkner’da Travmatik Bellek ve Geçmişi Geri Kazanma Arzu- su, Oggito. Erişim: 15.10.2018. https://goo.gl/qF2HZ9

Kompansasyon. Tıp Terimleri Sözlüğü. Erişim: 09.12.2018. https://goo.gl/QmdBjJ

Lacan, Jacques. (2014). Baba-nın-Adları (M. Erşen, Çev.). İstanbul: Monokl Yayınları.

May, Rollo. (2013). Yaratma Cesareti (A. Oysal, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.

Moran, Berna. (2013). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.

Nietzsche, Friedrich. (2015). Ahlakın Soykütüğü Üstüne (A. İnam, Çev.). İstanbul: Say Yayın- ları.

Özpınar, Berna. (2009). Edgar Allan Poe Öykülerinin Dehşeti, Sabitfikir. Erişim: 25.11.2018. https://goo.gl/A1EgYg

Pearson, K. Ansell. (2007). Virtüelin Gerçekliği: Bergson ve Deleuze (Ş. Öztürk, N. Polat, Çev.). Cogito, 50, s. 87-103.

Polat, Nusret. (2007). Bellek ve Yabancı İçin Sorumluluk: Etik “İyi Yaşam” Fikri İçin Kısa Bir Giriş. Cogito, 50, s. 77-86.

Schudson, Michael. (2007). Kollektif Bellekte Çarpıtma Dinamikleri (B. Kovulmaz, Çev.). Cogito, 50, s. 179-199.

Turani, Adnan. (2006). Çağdaş Sanat Felsefesi. İstanbul: Remzi Kitabevi.

Yetişken, Hülya. (2012). Aristoteles’te Sanatın Neliği ve İşlevi. Kaygı, 19, s. 27-35.

Yüksel, S. Evren. (2016). Travma Anlatıları: Türk Sinemasında Melodram ve Toplumsal Fan- tezi. İstanbul: Agora Kitaplığı.

Zamojski, Hanzo. (2013). Death of a Mermaid-A study on Rene Magritte’s L’Invention Col- lective (CollectiveInvention). Fishing with John. Milan: Nero Publishing, s. 131-143. Erişim: 29.12.2018. https://goo.gl/YeY7ef

Zizek, Slavoj. (2015). İdeolojinin Yüce Nesnesi (T. Birkan, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.

ISSN: 2458-8903
Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
Başlangıç: 2001
Yayıncı: -

Arşiv