ÇARPICI ÖRNEKLER ÜZERİNDEN HAM SANATI ANLAMAK

1924’de Berlin’de yayımlanan Hans Prinzhorn’un “Akıl Hastalarının Sanatı” isimli kitabı ‘Ham Sanat’, ‘Çiğ Sanat’ olarak da adlandırılan ‘Art Brut’ sanat kavramına kaynaklık etmiştir. Fransız sanatçı Jean Dubuffet 1945 senesinde Art Brut’u ilk kez bir sanat terimi olarak kullanarak, sanat çevrelerince büyük bir tartışma başlatmıştır. Toplumca kabul edilen sanat anlayışlarının, eğitimli sanatçıların ve sanat akımlarının karşısına toplumdan tecrit edilmiş eğitimsiz kişilerin yaptıklarını ‘gerçek ve öz sanat’ olarak koyarak bunun en büyük savunucusu olmuştur. 1948 yılında Dubuffet, Breton ve Tapie ‘Art Brut’un manifestosunu yayınlayarak, bunu bir sanat kavramı olarak resmileştirmişlerdir. Bu sanatçıların amacı; sanat eğitimi almamışların, toplumun dışladığı ötekileştirdiği bireylerin ürünlerini ortaya çıkarmak ve içten, özden gelen dışavurumun ve yaratının en pür halini gözler önüne sererek varolan sanat anlayışlarının tümünün gerçekliğini sorgulatmaktır. Bu çalışma ile; kaynaklara girmiş en çarpıcı örnekler üzerinden sanatta Art Brut kavramının incelenmesi hedeflenmektedir. Sanatta Art Brut kavramı çerçevesinden; sanatın ne olduğu, sanatın ne amaçla yapıldığı ve sanatın niteliği gibi konulara değinilecektir.

UNDERSTANDING ART BRUT BY STRIKING EXAMPLES

Hans Prinzhorn’s book entitled “Artistry of the mentally ill”, which was published in 1924 in Berlin has been the initial resource for Art Brut, also known as “raw art”. A French artist, Jean Dubuffet has first used Art Brut as an artistic term in 1945, which has ignited major debates in the artistic milieu. He has defined the work of uneducated and marginalized people as “genuine and pure art” in contrast to educated artists and commonly accepted art movements and practices. In 1948, Dubuffet, Breton ve Tapie have declared the manifesto of Art Brut, thus establishing it as a formal artistic concept. The ultimate goal of these artists was to unveil the works of those with no art education in order to question the authenticity of all established approaches to art through the revelation of instinctive expression and the purest form of creation. This work aims to focus on the concept of Art Brut by means of appraisal of the most striking examples. Age-old questions like “What is art?”, “What is art for?”, and “What is the essence of art?” will be revisited in the context of the concept of Art Brut.

PDF

___

Aksoy, Gamze. (2015). Batı Kültürüyle Etkileşimi Açısından Jean Dubuffet ve Art Brut Kavramı. e-skop, Sanat Tarihi Eleştiri. Erişim: 06.08.2018, http://www.e-skop.com/skopbulten/ tezler-bati-kulturuyle-etkilesimi-acisindan-jean-dubuffet-ve-art-brut kavrami/2292

Aksoy, Fahir. (1990). Naif Sanat ve Türk Naifleri. İstanbul: Ak Yayınları.

Aygün, Helin. (2008). Hacettepe Üniversitesi Art Brut Sergisine Ev sahipliği Yaptı. medimagazin. Erişim: 06.06.2018. https://www.medimagazin.com.tr -hacettepe-8220art-brut8221a- ev-sahipligi-yapti-676-5829.html

Çelen, Bahar. (2003). Masumiyetini Kaybetmemiş Sanat. Milliyet Sanat, 533, s. 55-57.

Çoban, Hacı. (2016). Roma Dönemi Hastaneleri, Asklepionlar ve Sarıkaya Roma Hamamı. 1. Uluslararası Bozok Sempozyumu Bildiriler Kitabı,1, s. 98.

Demirel, Turhan. (2015). Outsider Art. Erişim: 06.08.2018. http://www.outsider-artworld. com/

Dubuffet, Jean. (2005). Boğucu Kültür (İ. Birkan, Çev.). İstanbul: Dost Yayınları.

Elvan, Nihal. (2001). Türk Plastik Sanatlarında Otodidakt ve Naif Sanat, Çocuk Yaratıcılığı (1950-1960). (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

Güncel, Duygu. (2010). FKM’de sergi: Art Brut. Anatomia Metamorphosis. Erişim: 06.06.2018. https://www.haberler.com/fkm-de-sergi-art-brut-anatomia-metamorphosis-haberi/

Horosan, Ferhat. (2007). Her Yüzde Bir Mutluluk. milliyetblog. Erişim: 06.06.2018. http:// blog.milliyet.com.tr/her-yuzde-bir-mutluluk/Blog/?BlogNo=77144 K uspit, Donald. (2006). Sanatın Sonu (Y. Tezgiden, Çev.). İstanbul: Metis Yayınevi.

Lombardi, P., Lausanne, G. (2013). Collection de l’Art Brut. Art Brut Müze Yayınları.

Nek Chand Foundation. (2010-2017). Erişim: 06.06.2018. http://nekchand.com/aboutnek- chand

Öztürk, Gürcan. (2016). Sanatla İyileşmek. Erişim: 06.08.2018. https://medium.com/turkce/ sanatla-iyile%C5%9Fmek-723c43471802.

Sevim, S., Ağatekin, E. (2012). Kamusal Alanda Atık Seramiklerin Kullanımına Bir Örnek: Şandigar Kaya Bahçesi Hindistan. Anadolu Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 3, 3, s. 97.

Tolstoy, L. N. (2007). Sanat Nedir? - Hasan Ali Yücel Klasikler Dizisi (M. Beyhan, Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.

Yedikardeş, Caner. (2018). Plastik Sanatlar Özelinde Beynin İşleyişi Üzerine Figüratif Çözümlemeler. (Yayımlanmış Sanatta Yeterlik Sanat Çalışması Raporu). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.

Yüksel, Nilgün. (2000). Art Brut. Genç Sanat Güzel Sanatlar Dergisi, 71-72, s. 16-22.

Yüksel, Nilgün. (2002). Naifler, Primitifler, Toplumdışı Sanat Yapan “Kültürsüz” Sanatçılar... Y üzyılın Çocukları. Art Décor Sanat, 109, s. 138-141.

Yüksel, Nilgün. (2002). Yüzyılın Çocukları. Genç Sanat Güzel Sanatlar Dergisi, 94,s. 28-31.

Artbrut. Erişim: 06.06.2018. https://www.artbrut.ch/en_GB/author/fraisse-clement

Artbrut. Erişim: 06.06.2018. https://www.artbrut.ch/en_GB/author/ratier-emile

Britannica. Erişim: 06.06.2018. https://www.britannica.com/biography/Adolf-Wolfli

Britannica. Erişim: 06.06.2018. https://www.britannica.com/art/naive-art

Outsider. Erişim: 06.06.2018. https://www.outsiderartmuseum.nl/en/kunstenaars/shinichi- sawada/