‘‘İNSANLAR, GEZEGEN VE REFAH İÇİN BİR EYLEM PLANI’’: SOMUT OLMAYAN KÜLTÜREL MİRAS VE 2030 SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA HEDEFLERİNE ELEŞTİREL YAKLAŞIM

2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri, UNESCO kültür sözleşmeleri özelinde hem verimli bir teorik tartışma alanı hem de önemli bir yol haritasıdır. Kalkınma stratejilerinde paradigmatik bir kaymayı öngören bu metin bir anda pek çok farklı kurumun gündemine gelmiştir. Kültür kavramının kalkınma metinleri içinde zayıf da olsa ilk kez geçmesi bu gündemi kültürel çalışmaların da ilgi alanına sokmuştur. Bu nedenle bütünsel bir anlayışla, tüm aktörlerin birbiriyle ilişkili bir biçimde değerlendirilmesi ve büyük resimdeki boşlukların tespit edilmesi önemlidir. Makalede sürdürülebilir kalkınma meselesinin tarihsel gelişiminden söz edilmiş ardından UNESCO'nun sürdürülebilir kalkınma stratejilerinin koruma merkezli kuramların gelişmesine önemli bir teorik zemin hazırlayan Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi ile ilişkisi eleştirel bir gözle değerlendirilmiştir. Öncelikle sürdürülebilir kalkınma olgusunun tarihî gelişimi içerisinde kültürel miras kavramıyla ilişkisi sorgulanmış, ardından Birleşmiş Milletler 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SKH) ve somut olmayan kültürel miras ilişkisi ele alınmıştır. 2030 hedefleri arasında yer alan ve UNESCO'nun da kültür için öncelikli alanlar olarak belirlediği, 4; herkes için nitelikli eğitim ve 11; sürdürülebilir şehir ve yaşam alanları gibi hedeflerin somut olmayan kültürel mirasla ilişkisi etik prensipler dikkate alınarak örneklerle incelenmiştir. Makalede öncelikli olarak Sözleşme'nin SKH ile uyumlanma süreci değerlendirilmiştir. SKH de, Sözleşmenin etik prensipleri ve katılım konusuna verdiği önemle birlikte değerlendirilmiştir. Somut olmayan kültürel miras ve sürdürülebilir kalkınma ilişkisinin hem merkezinde insan ve katılım olgusunun bulunması hem mirasın gelecek kuşaklara aktarımı hem de kültürel mirasın kalkınma için etik bir temel oluşturması bağlamında önemli olduğu görülmüştür. İlk bakışta 17 adet sürdürülebilir kalkınma hedefi arasında kültür ile doğrudan bağlantılı bir başlık bulunmaması yadırgansa da kapsamlı bir anlayışla ele alındığında hedeflerin tam kalbinde kültürün yer aldığı söylenebilir

An Action Plan for People, Planet and Prosperity: The Critical Approach to the Sustainable Development Goals and Safeguarding of Intangible Cultural Heritage

2030 Agenda for Sustainable Development generates a theoretical discussion floor and a roadmap regarding UNESCO conventions in culture-related disciplines. This text, which foresees a paradigm shift in development strategies, has come to the agenda of many different institutions. Although the concept of culture is weak within the development texts, it has been the subject of cultural studies for the first time. Therefore, it is significant to value all actors interrelated and identify the gaps in the big picture. First of all this article discusses the historical background of the sustainable development issue and then evaluates the relationship with UNESCO’s Convention on the Conservation of Intangible Cultural Heritage critically, which has established a substantial theoretical basis for the safeguardingcentered theories of heritage studies. The concern of this article is the historical development of sustainable development regarding the concept of cultural heritage, followed by United Nations 2030 Sustainable Development Goals (SKH) and intangible cultural heritage relations. Accordingly, the connection between sustainable development and the concept of cultural heritage questioned, and subsequently, the relationship between the 2030 Agenda for Sustainable Development Goals of the United Nations and intangible cultural heritage discussed. The link between the goals such as goal 4 (quality education for all) and goal 11 (sustainable cities and communities) and the fields of top priority and intangible cultural heritage has been examined with examples considering ethical principles. Firstly, the orientation process of the Convention with the sustainable development goals has been interpreted. On the other hand, the sustainable development goals have been evaluated together with the Convention’s focus on ethical principles and participation. The relation between intangible cultural heritage and sustainable development is of importance in the context of inclusion of community participation, transmission to next generations and cultural heritage’s forming an ethical basis for development as well. At first glance, it can be seen that among 17 sustainable development goals, there is no title directly linked to culture, but it is evident that culture is at the heart of the goals

___

“Binyıl Kalkınma Hedefleri” www.undp.org/content/turkey/tr/home/mdgoverview/ (Erişim Tarihi: 01.11.2017)
“Charter on the Preservation of Digital Heritage”. http://portal.unesco.org/en/ev.php-URL_ ID=17721&URL_DO=DO_TOPIC&URL_ SECTION=201.html (Erişim Tarihi: 22.11.2013)
“Conclusions of the Seventh Annual Regional meeting on Intangible Cultural Heritage in South East Europe”. http://www.unesco.org. tr/dokumanlar/somut_olmayan_km/7_annual_ regional.pdf (Erişim Tarihi:22.11.2013)
“Culture: Key to Sustainable Development Placing Culture at the heart of Sustainable Development Policies” http://www.un.org/en/ ecosoc/innovfair2013/docs/unesco2.pdf (Eri- şim Tarihi: 22.11.2017).
“Dünya Kültürel ve Doğal Mirasın Korunmasına Dair Sözleşme” http://www.unesco.org.tr/ dokumanlar/somutkulturelmiras/somut_kulturel_miras.pdf (Erişim Tarihi:22.11.2013)
D’Eramo, Marco. ‘‘UNESCOCIDE’’. New Left Review 88 (2014):47-53. “European Landscape Convention”. http://conventions.coe.int/Treaty/en/Treaties/Html/176.htm (Erişim Tarihi: 22.11.2013)
“Draft Amendments To The Operational Directives On Safeguarding, Commercialization And Sustainable Development” https://ich. unesco.org/en/8com Item 13.a (Erişim Tarihi: 29.11.2017).
Expert meeting on safeguarding intangible cultural heritage and sustainable development https://ich.unesco.org/en/9comnovember-2014-00574 (Erişim Tarihi: 11.11.2017).
https://ich.unesco.org/en/RL/gada-systeman-indigenous-democratic-socio-politicalsystem-of-the-oromo-01164
http://www.un.org/sustainabledevelopment/sustainable-development-goals/
http://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals.html
http://www.surdurulebilirkalkinma.gov.tr/
https://ich.unesco.org/doc/src/ICH-Operational_ Directives-6.GA-PDF-EN.pdf
https://ich.unesco.org/doc/src/34299-EN.pdf
Item 13b Draft amendments to the Operational Directives on safeguarding intangible cultural heritage and sustainable development https://ich.unesco.org/en/10com (Erişim Tarihi: 10.11.2017).
Item 14a Revision of the Operational Directives for the implementation of the Convention https://ich.unesco.org/en/6.ga Item 7 (Erişim Tarihi: 10.11.2017).
Oğuz, M. Öcal. Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir? Ankara: Geleneksel Yayınları, 2009
Ölçer Özünel, Evrim. ‘‘Yeni Miras’’lar ve Uluslararası Sözleşmelerde Sürdürülebilir Kalkınma Stratejileri” Millî Folklor 100 (Kış 2013): 14-30.
“Recommendations of the Chengdu International Conference on the Intangible Cultural Heritage in Celebration of the Tenth Anniversary of the Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage”.16 Haziran 2013. ITH/13/EXP/8. Chengdu,China. http://www.unesco.org/culture/ich/index. php?lg=en&pg=00482&acti vityID=00055 (22.11.2017).
Records of the General Conference 38th session Paris, 3 – 18 November 2015 ttp://unesdoc. unesco.org/images/0024/002433/243325e.pdf (Erişim Tarihi: 22.11.2017).
“Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future” http://www.un-documents.net/our-common-future.pdf (Erişim Tarihi: 22.11.2017).
Round-table Chengdu International Conference on the Intangible Cultural Heritage in Celebration of the Tenth Anniversary of the Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage”.29 Mayıs 2013. ITH/13/EXP/7. Chengdu, China http://www. unesco.org/culture/ich/index.php?lg=en&pg= 00482&activityID=00055 (22.11.2017).
“Somut Olmayan Kültürel Mirasın Koruması Sözleşmesi”. (Çev. M. Öcal Oğuz, Yeliz Özay ve Pulat Tacar). Millî Folklor. 65 (Bahar 2005): 163-171.
“The Hangzhou Declaration Placing Culture at the Heart of Sustainable Development Policies”http://www.unesco.org/new/fileadmin/MULTIMEDIA/HQ/CLT/images/Fina lHangzhouDeclaration20130517.pdf (Erişim Tarihi: 16.11.2017)
Thérond, Daniel. Heritage and Beyond. European Council: Publishing Editions, 2009.
Timothy J., Dallen. “Tourism and Community Development”. In R. Sharpley and D.J. Telfer (eds) Tourism and Development: Concepts and Issues (2002): pp. 149/164.
“Transforming our world: the 2030 Agenda for Sustainable Development” Resolution adopted by the General Assembly on 25 September 2015. http://www.un.org/ga/search /view_ doc.asp?symbol=A/RES/70/1&Lang=E. (Eri- şim Tarihi: 01.11.2017).
“UNESCO’s Work on Culture and Sustainable Development Evaluation of a Policy Theme” http://unesdoc.unesco.org/ images/0023/002344/234443E.pdf (Erişim Tarihi22.11.2017)
UNESCO. (2014). Intergovermental Committee for the Safeguarding of the Intangible Culture Heritage. Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage (ITH/14/9.COM/13.b Ninth Session). Paris: UNESCO.
UNESCO. (2014). Operational Directives for the Implementation of the Convention for the Safeguarding of Intangible Cultural Heritage adopted in 2008 and amended for a fifth time in 2014. Retrieved from: http://www. unesco.org/culture/ich/doc/src/ICH- Operational_Directives-5.GA-EN.docx (Erişim Tarihi: 01.11.2017)
UNESCO. (2014). Shaping the Future We Want: UN Decade for Education for Sustainable Development (2005-2014) Final Report. Paris: UNESCO.
UNESCO. (2014). Expert meeting on safeguarding intangible cultural heritage and sustainable development at the national level (ITH/14/EXP/2). Istanbul: UNESCO.
UNESCO. (2014). Expert meeting on safeguarding intangible cultural heritage and sustainable development at the national level: Background note and agenda (ITH/14/ EXP/1). Istanbul: UNESCO.
UNESCO. (2014). Envisioning a New Humanism for the 21st Century: New Avenues for Reflection and Action. http://unesdoc.unesco.org/ images/0022/002278/227855e.pdf (Erişim Tarihi: 01.11.2017).
UNESCO (2013). UNESCO World Heritage and Sustainable Tourism Programme Action Plan 2013-2015. Retrieved from: Sustainable Tourism: http://whc.unesco.org /uploads/activities/documents/activity-669-6.pdf (Erişim Tarihi: 05.11.2017)
“What Is Sustainable Development?Environm- ental, Economic and Social Well-Being for Today and Tomorrow” http://www.iisd.org/ sd/#one (Erişim Tarihi: 05.11.2017)