SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETİM PROGRAMININ VE DERS KİTABININ TOULMIN ARGÜMAN MODELİNE GÖRE DEĞERLENDİRİLMESİ

Bu çalışmanın amacı, Sosyal Bilgiler Öğretim Programı ve ders kitabını Toulmin Argüman Modeline göre değerlendirmektir. Bu çalışma kapsamında 4 ve 5. sınıf sosyal bilgiler öğretim programı, 6 ve 7. sınıf sosyal bilgiler öğretim programı, 5, 6 ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitapları incelenmiştir. Dokümanların incelenmesinde Toulmin Argüman modelini oluşturan altı temel öge (veri, iddia, gerekçe, çürütme, destekleyici, sınırlayıcı) değerlendirme ölçütü olarak kullanılmıştır. Bu araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, 4 ve 5. sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programında, 4. sınıfa ait 46 kazanımın 14 kazanımı, 5. sınıfa ait 47 kazanımın 22 kazanımı Toulmin argüman temelini oluşturan ögeleri içerdiği görülmektedir. 6 ve 7. sınıf sosyal bilgiler dersi öğretim programında, 6. sınıfa ait 43 kazanımın 22 kazanımı, 7. sınıfa ait 39 kazanımın 19 kazanımı Toulmin argüman ögelerini kapsamaktadır. İncelenen 5. sınıf, 6. sınıf ve 7. sınıf sosyal bilgiler ders kitabında genellikle öğrencilere hazırlık sorularıyla ve konuyla ilgili araştırma soruları sorularak argümanlar değerlendirilmektedir. Soruların bazıları "sizce", "neden" kelimeleriyle oluşturularak öğrencilerin kişisel yorum geliştirmesi beklenmiştir. Aynı zamanda ünite konularının anlatılmasında görsel kaynaklar, sayısal veriler, birinci ve ikinci elden verilen kanıtlar ve yazılı kaynaklar yer almaktadır. Böylelikle öğrencinin küçük birer sosyal bilimci gibi kaynakları değerlendirmesi söz konusu olmaktadır.

EVALUATION BY TOULMIN ARGUMENT MODEL OF SOCIAL STUDIES CURRICULUM AND TEXTBOOKS

The purpose of this study is to evaluate the social studies curriculum and textbooks according to Toulmin's argument model. In this study, the social studies curriculum for 4,5,6,7th grades and6 th and 7th grade social studies textbook has been examined. For this examination, the six factors of Toulmin Argumanet Model (data, claim, warrant, rebuttal, qualifier and backings) as used.In this study, document analysis method is used. Results show that in 4th grade 14 out of 46 acquisitions, in 5th grade 22 out of 47 acquisitions involve factors from Toulmin Argument Model. While in 6th grade 22 out of 43 acquisitions involve these factors, the number in 7th grade is 19 out of 39.In the 7th grade textbook, arguments are evaluated with questions for students to research and exercises. Some questions are formed using 'what do you think' and 'why' phrases for gathering subjective responses. The topics are presented using visuals, numeric data, texts and evidence provided by first hand or second hand sources. This enables students to be viewed and evaluated as little social scientists.

PDF

___

Aldağ, H. (2006). Toulmin tartıma modeli, ÇÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15(1),13-34.
Aldağ, H. (2005). Düşünme aracı olarak metinsel ve metinsel-grafiksel tartışma yazılımının tartışma becerilerinin geliştirilmesine etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Altun, A. (2013). Yapılandırmacı yaklaşım, sosyal bilgiler programları ve ders kitapları, Edt. B. Akbaba, Konu Alanı Ders Kitabı İnceleme Kılavuzu Sosyal Bilgiler, Ankara: Pegem A.
Aydemir, H. ve Akpınar, B.(2012).İlköğretim sosyal bilgiler öğretim programının öğrenci görüşlerine göre değerlendirilmesi, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(1),103-115.
Aydın, Ö. ve Kaplan, F. (2014). "Fen-Teknoloji Öğretmen Adaylarının Eğitiminde Argümantasyonun Biliş Üstü ve Mantıksal Düşünme Becerilerine Etkisi ve Argümantasyona İlişkin Görüşler", Eğitim Bilimleri Araştırmaları Dergisi,2(4), 164-188.
Demircioğlu, T. (2011). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının laboratuvar eğitiminde argüman temelli sorgulamanın etkisinin incelenmesi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Demirel, R. (2015). "Kuvvet ve Hareket Konularında Bireysel ve Gruplarla Argümantasyonun Öğrencilerin Akademik Başarılarına Etkisi", Eğitimde Kuram ve Uygulama Makaleler - 11(3), 916-948.
Dilaver, H. ve Akyürek Tay, B. (2011). Sosyal bilgilerde yapılandırmacılık. B. Tay ve A. Öcal (Ed.), Özel Öğretim Yöntemleriyle Sosyal Bilgiler Öğretimi(99- 129).Ankara:PegemA.
Driver, R., Newton, P., & Osborne, J. (2000). Establishing the norms of scientific argumentation in classrooms. Science Education, 84, 287-312.
http://biologytransformed.org/wp-content/uploads/2014/07/Driver2000.pdf adresinden 09.06.2015 tarihinde erişildi.
Erduran, S., Osborne, J., ve Simon, S. (2004). Enhancing the quality of argumentation in school science. Journal of Research in Science Teaching, 41(10), 994-1020.
Günel, M., Kıngır, S. ve Geban, Ö. (2012). Argümantasyon tabanlı bilim öğrenme(ATBÖ) yaklaşımının kullanıldığı sınıflarda argümantasyon ve soru yapılarının incelenmesi, Education And Science, 37, (164), 317-328.
http://egitimvebilim.ted.org.tr/index.php/EB/article/viewFile/1050/381 adresinden 09.06.2015 tarihinde erişildi.
İlter, İ. (2013). "Sosyal Bilgiler dersinde Sorgulayıcı- Araştırma Tabanlı Öğrenme Modeli: Başarı Ve Öğrenmede Kalıcılığın Etkisi", International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/12, 591-605.
Işık, H.(2008).İlköğretim 4.sınıf sosyal bilgiler dersi tarih dersi konularının öğretiminde kanıt temelli öğrenme modeli: bir eylem araştırması, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Egitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Jimenex-Aleixandre, M. P. , Rodriguez, A. B. & Duschl, R. (2000). "Doing the lesson" or "Doing science": argument in High School Genetics. Science Education, 84, 757-792. http://www.rhodes.aegean.gr/ptde/labs/labfe/downloads/cti/Doing_the_Lesson.pdf adresinden 10.06.2015 tarihinde erişildi. Kabapınar, Y. (2014). Kuramdan uygulamaya sosyal bilgiler öğretimi, Ankara, Pegem Akademi.
Kabataş- Memiş, E. (2014). İlköğretim öğrencilerinin argümantasyon tabanlı bilim öğrenme yaklaşımı uygulamalarına ilişkin görüşleri, Kastamonu Eğitim Dergisi 22(2), 401-418.
Karabıyık, E. Ü. (2015). İlköğretim 5. sınıf sosyal bilgiler ders kitabı, Ankara: Evren Yayıncılık ve Basım San. Tic. A.Ş.
Kaya, O. N. ve Kılıç, Z. (2008). Etkin bir fen öğretimi için tartışmacı söylev, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(9), 89-100.
Kaya, E., Erduran, S.,Çetin, P. (2012).Discourse, argumentation, and science lessons: match or mismatch in high school students' perceptions and Kaymakçı, S. (2011). Yeni Sosyal bilgiler öğretim programının araç-gereç boyutu, R. Turan, A. M. Sünbül ve H. Akdağ.(Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar-II (152-177).Ankara: Pegem A.
Komisyon (2015a). İlköğretim 6 sosyal bilgiler ders kitabı ve öğrenci çalışma kitabı (1. kitap) (5.baskı). Ankara: MEB Yayınları. Komisyon (2015b). İlköğretim 7 sosyal bilgiler ders kitabı ve öğrenci çalışma kitabı (1.kitap) (5.baskı). Ankara: MEB Yayınları.
Konstantinidou, A. & Macagno, F. (2013). Understanding students' reasoning: argumentation schemes as an ınterpretation methodin science education, Sci&Educ (22),1069-1087.
https://www.deepdyve.com/lp/springerjournals/understanding-students-reasoning-argumentation-schemes-as-anutJo3wXTrz adresinden 15.06.2015 tarihinde erişildi.
Küçük, H. ve Aycan, H. Ş. (2014)." 2007-2012 Yılları Arasında Bilimsel Tartışma Üzerine Gerçekleştirilmiş Açık Erişim Araştırmaların Bir İncelemesi" Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi,1 MEB, (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 6-7. sınıflar öğretim programı ve kılavuzu, Ankara: MEB.
MEB, (2005). İlköğretim sosyal bilgiler dersi 4-5. sınıflar öğretim programı ve kılavuzu, Ankara: MEB.
Önal, H. ve Kaya, N. (2011). Sosyal bilgiler ders kitaplarının (4. ve 5.sınıf) değerlendirilmesi, Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1), 179-189.
Öztürk, M. (2013). Argümantasyon Kavramsal Anlamaya, Tartışmacı Tutum ve Özyeterlik İnancına Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Peker, E., Apaydın, Z. ve Taş, E. (2012). Isı Yalıtımını Argümantasyonla Anlama: İlköğretim 6.Sınıf Öğrencileri İle Durum Çalışması, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi(8), 79-100.
Sampson, V. & Gleim, L. (2009). Argument- Driven inquiry to promote the understanding of important concepts& practices in biology. The American Biology Teacher, 71(8), 465-472
http://web.b.ebscohost.com/ehost/pdfviewer/pdfviewer?vid=3&sid=2ac0326f -b2a6-45f3-bff2-c3a6a0bd14af%40sessionmgr110&hid=118 adresinden 09.06.2015 tarihinde erişildi.
Tarman, B. (2011). Sosyal bilgiler öğretim eğitiminde sosyal bilgiler laboratuvarının yeri ve önemi. ,R. Turan, A.M.Sünbül ve H.Akdağ.(Ed.), Sosyal Bilgiler Öğretiminde Yeni Yaklaşımlar-II(138-150).Ankara:Pegem A. Tonus, F. (2012). Argümantasyona Dayalı Öğretimin İlköğretim Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Ve Karar Verme Becerileri Üzerine Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Toulmin, S. (2003). The Uses of argument.Cambridge, UK: Cambridge University Press. Tümay, H. (2008). Argümantasyon Odaklı Kimya Öğretimi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Verheij, B. (2005). Evaluating arguments based on toulmin's scheme.19: 347-371. http://www.ai.rug.nl/~verheij/publications/pdf/toulmin2005.pdf adresinden 09.06.2015 tarihinde erişildi.
Yeşildağ-Hasançebi, F., ve Günel, M.,(20013). Argümantasyon tabanlı bilim öğrenme yaklaşımının dezavantajlı öğrencilerin fen bilgisi başarılarına etkisi, Elementary Education Online, 12(4), 1056-1073.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2013). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri, Ankara, Seçkin.
Zarebski, Z.,(2009). Toulmin's model of argument and the "logic" of scientific discovery, studuents in logic, Grammar And Rhetoric,16(29),267-283. http://www.academia.edu/410409/Zar%C4%99bski_Tomasz_2009_._Toulmins_Model_of_Argument_and_the_Logic_of_Scientific_Discovery._Studies_in_Logic_Grammar_and_Rhetoric_Vol._16_29_pp._267-283 adresinden01.06.2015 tarihinde erişildi.