Neslihan KÜNYE, Nurettin PARILTI

8838

Tüketicilerin Değer ve Yaşam Tarzları Üzerine Ölçek Geliştirme Çalışması

Pazarlama ve tüketici davranışı alanında araştırmacılar ve sektörde yer alan birçok firma, müşterilerin ve tüketicilerin ürünleri tercih etme sebepleri üzerine pek çok araştırma yapmaktadırlar. Tüketicilerin ürün tercihlerini etkileyen birçok sebep bulunmakla birlikte tüketicilerin içinde yaşadıkları toplumdan ve dolayısıyla toplumun meydana geldiği dinamiklerden etkilenmesi kaçınılmazdır. Değerler ve yaşam tarzı da tüketici davranışının şekillenmesinde önemli dinamiklerdendir. Bu doğrultudan hareketle söz konusu bu çalışmanın kapsamı da Türk toplumunda tüketicilerin değer ve yaşam tarzları konusunda nasıl bir bölümleme olabileceğini araştırmaktır. Bu amaçla tüketicilerin değer ve yaşam tarzlarını belirlemeye yönelik bir ölçme aracı geliştirilmiş ve bu ölçek, Türkiye’de Düzey 1 bölgelerinde 1751 kişiye uygulanarak kapsamlı bir alan araştırması yapılmıştır. Uygulama sonucu elde edilen verilerle yapının geçerliği ve güvenirliği için birtakım istatistikî analizler yapılmış ve bu analizler neticesinde 34 maddeden oluşan 8 faktörlü bir yapı elde edilmiştir. Elde edilen bu yapının iç tutarlık katsayısı 0,892 ve KMO değeri 0,838 olup faktörlerin açıkladığu toplam varyans oranı % 51,947olarak tespit edilmiştir.

A Scale Development Study on Consumers’ Value and Lifestyle

Many companies including researchers in the field of marketing and consuming behaviours are doing studies regarding to the reasons why costumers and consumers prefer products. Although many reasons affect the product preferences of consumers, consumers will inevitably be affected by the society they live in and therefore the dynamics in which the society occurs. In addition, value and lifestyle are important indicator in determining consumers behaviour. The scope of the study refers to investigate what kind of segmentation can be implemented through the values and lifestyles of consumers in Turkish society. Therefore, a measurement tool is developed to determine the values and lifestyles of consumers moreover a comprehensive field study is conducted by applying this tool to 1751 people in NUTS 1 regions of Turkey. Specific statistical analysis concerning validity and reliability of the structure with the data obtained are implemented. As a result of these analyzes, an 8-factor structure consisting of 34 items is obtained. The internal coefficient of internal consistency for this structure is 0.892 and the KMO is 0.838, furthermore the total rate of variance explained by the factors is 51.947%.
PDF

___

  • Aksu, G., Eser, M. T. ve Güzeller, C. O. (2017). Açımlayıcı ve Doğrulayıcı Faktör Analizi ile Yapısal Eşitlik Modeli Uygulamaları. (1.Baskı). Detay Yayıncılık, Ankara.
  • Alpar, R. (2017). Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Yöntemler. (5.Baskı). Detay Yayıncılık, Ankara.
  • Babyak, M. A. (2004). “What You See May Not Be What You Get: A Brief, Nontechnical Introduction to Overfitting in Regression-Type Models”. Psychosomatic Medicine, 66(3), 411–421. DOI:10.1097/00006842-200405000-00021.
  • Baumgartner, H., Homburg, C. (1996). “Applications of Structural Equation Modeling in Marketing and Consumer Research: A Review”. International Journal of Research in Marketing. 13(2), 139- 161. DOI: 10.1016/0167-8116(95)00038-0.
  • Bentler, P.M., ve Bonett, D. G. (1980). “Significance Tests and Goodness of Fit in The Analysis of Covariance Structures”. Psychological Bulletin, 88, 588-606. DOI:10.1037/0033-2909.88.3.588.
  • Berkman, H. W., Gilson, C. C. (1974). “Consumer Life Styles and Market Segmentation”. Journal of the Academy of Marketing Science, 2(1-4), 189–200. DOI:10.1177/009207037400200101.
  • Burns, A.C. and Bush, R.F. (2015). Pazarlama Araştırması. (7.Baskıdan Çeviri - Çev.Edt. Prof.Dr. Fatma Demirci Orel). Nobel Yayınları (Orj.Pearson Publishing), Ankara.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (23.Baskı). Pegem Akademi Yayınları, Ankara.
  • Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı. İstatistik, Araştırma Deseni, SPSS Uygulamaları ve Yorum. (11. Baskı). PegemAkademi Yayıncılık, Ankara.
  • Brown, T. A. (2006). Confirmatory Factor Analysis for Appilied Research. The Guildfor Press, NewYork.
  • Browne, M. W., Cudeck, R. (1993). Alternative Ways of Assessing Model Fit. In: Bollen, K.A., & Long, J.S. (Eds.), Testing Structural Equation Models. 136-162. Sage Publication, Beverly Hills.
  • Cattell, R. B., Baggaley, A. R. (1960). “The Salient Variable Similarity İndex for Factor Matching”. British Journal of Statistics in Psychology.13, 33–46. DOI: https://doi.org/10.1111/j.2044- 8317.1960.tb00037.x.
  • Chaney, D. (1999). Yaşam Tarzları (orj. Lifestyles). Çev. İrem Kutluk. (1.Baskı) Dost Kitabevi, Ankara.
  • Churchill, Jr. G. A. (1979). A Paradigm for Developing Better Measures of Marketing Constructs. Journal of Marketing Research. 16(1), 64-73. DOI: https://doi.org/10.2307/3150876 url: https://www.jstor.org/stable/3150876 (Access Date: 01.10.2021).
  • Crocker, L., Algina, J. (2006). Introduction to Classical and Modern Test Theory. (Dijital Print). Cengage Learning Publication. USA.
  • Cronbach, L. J. (1951). “Coefficient Alpha and the Internal Structure of Tests.” Psychometrika. 16(3), 297 - 334.
  • DeVellis, Robert F. (2017). Ölçek Geliştirme. Kuram ve Uygulamalar (Scale Development. Theory and Applcations). (3. Baskıdan Çeviri- Çev.Edt. Tarık Totan). Nobel Yayınları (Orj. SAGE Edition), Ankara.
  • Ebel, R. L., Frisbie, D.A. (1991). Essentials of Educational Measurement. (5.Edition). Prentice Hall, New Delhi, India.
  • Engel, J.F., Blackwell, R.D., Kollat, D.T. (1978). Consumer Behavior. (Third Edition). The Dryden Press. Hinsdale, Illinois. https://archive.org/details/consumerbehavio00enge/page/n7/mode/2up (Access Date: 17.07.2020).
  • Erkuş, A. (2012). Psikolojide Ölçme ve Ölçek Geliştirme-1. Temel Kavramlar ve İşlemler. (1.Baskı), Pegem Akademi Yayınları. Ankara.
  • Eurostat. (ty). Glossary: Classification of Individual Consumption by Purpose (COICOP). url: https://ec.europa.eu/eurostat/statisticsexplained/ index.php?title=Glossary:Classification_of_individual_consumption_by_purpose_(C OICOP) (Access Date: 20.09.2020).
  • Fokkema, M., Greiff, S. (2017). “How Performing PCA and CFA on The Same Data Equals Trouble: Overfitting in The Assessment of İnternal Structure and Some Editorial Thoughts on İt [Editorial]”. European Journal of Psychological Assessment, 33(6), 399– 402. DOI:10.1027/1015-5759/a000460.
  • Gardner, B. B. (1978). Attitude Research Lacks System to Help It Make Sense. Marketing News, 11 (May 5),1+.
  • Gegez, E. (2015). Pazarlama Araştırmaları. (5.Baskı). Beta Yayınları. İstanbul.
  • Gliner, J.A., Morgan, G.A., Nancy, L.L. (2015). Research Methods in Applied Settings. An Integrated Approach to Design and Analysis. (2.Edition). Routledge, Taylor & Francis Group, New York.
  • Güngör, E., (1993). Değerler Psikolojisi Üzerinde Araştırmalar. Ahlâk Psikolojisi, Ahlâki Değerler ve Ahlâki Gelişme. Profesörlük Tezi. Hollanda Türk Akademisyenler Vakfı. (İlk Baskı), Amsterdam.
  • Gürbüz, S., Şahin, F. (2015). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Felsefe-Yöntem-Analiz. (2.Baskı). Seçkin Yayıncılık, Ankara.
  • Güriş, S., Astar, M. (2015). Bilimsel Araştırmalarda SPSS ile İstatistik. (2.Baskı). Der Yayınları, İstanbul.
  • Hawkins, D.I., Mothersbaugh, D.L. (2010). Consumer Behavior.Building Marketing Strategy. (11.th Edition), McGraw-Hill Publishing.
  • Henson, R. K., Roberts, J. K. (2006). “Use of Exploratory Factor Analysis in Published Research”. Educational and Psychological Measurement, 66(3), 393-416. DOI: 10.1177/0013164405282485.
  • Hinkin, T. R. (1995). A Review of Scale Development Practices in The Study in Organizations. Journal of Management, 21(5), pp.967-988. DOI: https://doi.org/10.1016/0149-2063(95)90050-0.
  • Holbrook, M.B. (1999). Consumer Value. A Framework for Analysis and Research. Routledge Publishing. London.
  • Hu, L.-t., Bentler, P. M. (1999). “Cutoff Criteria for Fit İndexes in Covariance Structure Analysis: Conventional Criteria Versus New Alternatives”. Structural Equation Modeling, 6(1), 1– 55. DOI:10.1080/10705519909540118.
  • Hurley, A. E., Scandura, T. A., Schriesheim, C. A., Brannick, A. S., Vandenberg, R.J. and Williams, L. J. (1997). “Exploratory and Confirmatory Factor Analysis: Guidlines, Issues, and Alternatives”. Journal of Organizational Behavior. 18(6), 667-683. url: https://www.jstor.org/stable/3100253 (Accessed Date: 01.10.2021).
  • Jacoby, J. (2002). “Stimulus-Organism-Response Reconsidered: An Evolutionary Step in Modeling (Consumer) Behavior”. Journal of Consumer Pscyhology. 12(1), 51-57.
  • Kahle, L. R. (1983). Social Values and social Change. Adaptation to Life in America. Praeger Publishing.NewYork.https://archive.org/details/socialvaluessoci0073unse/page/n13/mode/2up? q=list+of+value (Access Date: 03.08.2020).
  • Kahle, L. R., Kennedy, (1988). 1988),"Usıng The Lıst Of Values (Lov) To Understand Consumers", Journal of Services Marketing, 2(4), 49 – 56.
  • Kaiser, H. F. (1960). “The Application of Electronic Computers to Factor Analysis”. Educational and Psychological Measurement, 20(1), 141–151. DOI:10.1177/001316446002000116.
  • Kaiser, H. F. (1974). “An Index of Factorial Simplicity”. Psychometrika, 39, 31-36. DOI: 10.1007/BF02291575.
  • Karagöz, Y. (2010). İlişki Katsayıları (SPSS 18’deki Cross Tabulation Menüsünde Geçen). Detay Yayıncılık, Ankara.
  • Kaže, V., Škapars, R. (2011). “Paradigm Shift in Consumer Segmentation to Gain Competitive Advantages in Post-Crisis FMCG Markets: Lifestyle or Social Values?” Economics and Management, 16. 1266-1273.
  • Khamis, H. J. and Kepler, M. (2010). “Sample Size in Multiple Regression: 20+5k”. Journal of Applied Statistical Science. 17(4), 505-517.
  • Kline, R. B. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. (4.Edition). The Guilford Press, New York.
  • Koç, E. (2012). Tüketici Davranışı ve Pazarlama Stratejileri. Global ve Yerel Yaklaşım. (4. Baskı). Seçkin Yay. Ankara.
  • Kotler, P. (2005). A’dan Z’ye Pazarlama. Pazarlamayla İlgilenen Herkesin Bilmesi Gereken 80 Kavram. Çev.Aslı Kalem Bakkal, (Birinci Baskı) MediaCat Yay.
  • Krishnan, J. (2011). “Lifestyle – A Tool for Understanding Buyer Behavior”. Journal of Economics and Management. 5(1), 283 – 298.
  • Lazer, W. (1973). “Life Style Concepts of Marketing”. in Book: Managerial Marketing.Policies, strajegies, and Decisions. Eugene J. Kelley and William Lazer. Richard D. Irwin Publishing. https://archive.org/details/managerialmarket0000kell/page/n5/mode/2up (Access Date: 12.07.2020).
  • Lazer, W. (1994). Handbook of Demographics for Marketing and Advertising: New Trends in the American Marketplace. (Second Edition), Lexington Books Publisher. New York.
  • MacCallum, R. C., Widaman, K. F., Zhang, S., and Hong, S. (1999). Sample size in factor analysis. Psychological Methods, 4(1), 84–99. DOI:10.1037/1082-989X.4.1.84.
  • Mahajan, G. (2019). “Interview with Michael J. Lanning on Value Proposition (and Value Delivery)”. Journal of Creating Value. 5(2), 237-241. DOI: 10.1177/2394964319890508.
  • Marsh, H. W., Hau, K.T., Artelt, C., Baumert, J., Peschar, J. L. (2006). “OECD’s Brief Self-Report Measure of Educational Psychology’s Most Useful Affective Constructs: Cross-Cultural, Psychometric Comparisons Across 25 Countries”. International Journal of Testing, 6(4), 311- 360. DOI: 10.1207/s15327574ijt0604_1.
  • Meyers, L. S., Gamst, G., Guarino, A. J. (2006). Applied Multivariate Research: Design and Interpretation. Sage Publication, London.
  • Mitchel, A. (1984). The Nine American Lifestyle. Who We are and Where We’re Going? (First Edition), Warner Books. New York.
  • Morris, C. (1956). Varieties of Human Value. Chicago: The University of Chicago Press. Chicago, USA. https://archive.org/details/varietiesofhuman010598mbp/page/n7/mode/2up?q=1 (Access Date: 13.05.2020).
  • Nakip, M. (2003). Pazarlama Araştırmaları. Teknikler ve (SPSS Destekli) Uygulamalar. (1. Baskı). Seçkin Yayınları, Ankara.
  • Nakip, M., Yaraş, E. (2017). SPSS Uygulamalı Pazarlama Araştırma Teknikleri. (4. Baskı). Seçkin Yayınları, Ankara.
  • Neale, J. M., Liebert, R. M. (1980). Science and Behavior: An Introduction to Methods of Research. London PrenticeHall Inc.
  • Nunnally, J. C. and Bernstein, I. H. (1994). Psychometric Theory. (3.Edition). McGrawHill, USA.
  • Osborne, J. W., Fitzpatrick, D. C. (2012). “Replication Analysis in Exploratory Factor Analysis: What İt İs and Why İt Makes Your Analysis Better”. Practical Assessment, Research, And Evaluation, 17(15), 1-8. DOI: 10.7275/h0bd-4d11.
  • Özdamar, K. (2016). Eğitim, Sağlık ve Davranış Bilimlerinde Ölçek ve Test Geliştirme Yapısal Eşitlik Modellemesi. IBM SPSS, IBM SPSS AMOS VE MINITAB Uygulamalı. Nisan Kitabevi, Eskişehir.
  • Özdemir, H., Akagün, Ergin, E., Avcı, M.S. (2021). Milli ve Kültürel Değerlerin Marka Tercihine Etkisi: Televizyon Reklamları Üzerine Bir Araştırma, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 56(2), 1167-1189.
  • Plummer, J.T. (1974). “The Concept and Application of Life Style Segmentation”, Journal Of Marketing, 38(1), 33-37.
  • Rokeach, M. (1968). “A Theory of Organization and Change Within Value-Attitude Systems”. Journal of Social Issues. 24(1), 11-33.
  • Rokeach, M. (1973). The Nature of Human Values. New York , Free Press. https://archive.org/details/natureofhumanval00roke (Access Date: 13.03.2020).
  • Scherer, R. F., Wiebe, F. A., Luther, D. C., Adams, J. S. (1988). “Dimensionality of Coping: Factor Stability Using the Ways of Coping Questionnaire”. Psychological Reports, 62(3), 763–770. DOI:10.2466/ pr0.1988.62.3.763.
  • Schermelleh-Engel, K., Moosbrugger, H. (2003). “Evaluating The Fit of Structural Equation Models: Tests of Significance and Descriptive Goodness-Of-Fit Measures”. Methods of Psychological Research Online, 8(2), 23-74.
  • Schumacker, R. E., Lomax, R. G. (2004). A Beginner's Guide to Structural Equation Modeling. (2. Edition). NY: Routledge, New York.
  • Solomon, M.R. (2020). Tüketici Davranışları. Satın Alma, Sahip Olma ve Varoluş. (11. Baskıdan Çeviri, Çeviri Editörleri: Prof. Dr. Nurettin Parıltı - Doç. Dr. Elif Akagün Ergin), Nobel Akademik Yayıncılık (Orj.Prentice Hall Publishing), Ankara.
  • Stevens, S. S. (1946). On the Theory of Scales of Measurement. Science, New Series, 103(2684), pp. 677-680. url: http://www.jstor.org/stable/1671815 (Access Date: 01.10.2021).
  • Şerif, M. (1985). Sosyal Kuralların Psikolojisi. (Çev. İsmail Sandıkçıoğlu). Alan Yayıcılık (1.Baskı). İstanbul.
  • Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. (2015). Çok Değişkenli İstatistiklerin Kullanımı (Using Multivariate Statistics). 6. Baskıdan Çeviri (Çev. Edt. Mustafa Baloğlu). Nobel Yayınları (Orj. Pearson Edition). Ankara.
  • Tavşancıl, E. (2010). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. (5.Baskı). Nobel Yayınları, Ankara.
  • Tekin, H. (2017). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme. (26.Baskı). Yargı Yayınevi. Ankara.
  • Tinsley, H. E. A. and Tinsley, D. J. (1987). “Uses of Factor Analysis in Counseling Psyshology Research”. Journal of Counseling Psychology. 34(4), 414-424. DOI: 10.1037/0022- 0167.34.4.414.
  • TKGM (2018). Tüketici Profili ve Bilinç Düzeyi Araştırma Raporu url: https://ticaret.gov.tr/data/5cca9f5c13b8760c08096092/17-12-2018%20tuketici%20baski.pdf (Erişim Tarihi: 01.02.2021).
  • TKGM (2019). Tüketici Profili ve Bilinç Düzeyi Araştırma Raporu url: https://tuketici.ticaret.gov.tr/yayinlar/tuketici-raporu-profili-ve-bilinc-duzeyi-arastirma-raporu (Erişim Tarihi: 07.08.2021).
  • TÜİK (1999). Amaca Göre Sınıflamalar (COFOG-COICOP-COPNI-COPP). Birleşmiş Milletler Yayını.url:https://biruni.tuik.gov.tr/DIESS/SiniflamaSurumDetayAction.do?surumId=146&turI d=5&turAdi=%2 (Erişim Tarihi: 29.09.2021).
  • TÜİK (2020). Hanehalkı Bütçe Araştırması Tüketim Harcamaları Birleşik Mikro Veri Seti, 2016-2017- 2018. url: https://www.tuik.gov.tr/media/microdata/pdf/hanehalki-butce.pdf (Erişim Tarihi: 20.09.2020).
  • Weir, J. P. (2005). “Quantifying Test-Retest Reliability Using The İntraclass Correlation Coefficient and The SEM”. The Journal of Strength and Conditioning Research. 19(1), 231-240.
  • Worthington, R. L., Whittaker, T. A. (2006). “Scale Development Research”. The Counseling Psychologist, 34(6), 806–838. DOI:10.1177/0011000006288127
Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi-Cover
  • ISSN: 2148-1237
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 1941
  • Yayıncı: Türk Kooperatifçilik Kurumu
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

COVID-19: Yeni Normale Örgütsel Dijital Bir Köprü Kurmak

Arzu UĞURLU KARA

Finansal Okuryazarlık İle Yaşam Tarzı Arasındaki İlişkinin İrdelenmesi

Kayhan AHMETOĞULLARI, Tolga KABAN

Dijital Dönüşümün İş Gören Motivasyonu ve İstihdam Edilebilirlik Algısı Üzerindeki Etkisi

Zümrüt Hatun DEMİREL

Kazakistan’da Göç Yönetimi ve Sınır Güvenliği

İbrahim İRDEM, Osman ERCAN

Havayolu Operasyon Yönetiminde Meteoroloji Kaynaklı Aksaklıklar

Ali AKBABA

Üniversite Öğrencilerinin İnternet kullanım Özellikleri ve İnternet Kullanım Amaçları ile Sosyal Medya Bağımlılığı İlişkisinin İncelenmesi

Filiz AKAR

Karanlık Üçlü’den Aydınlık Tarafa Giden Yolda Aydınlık Üçlü Ölçeği: Türkçe’ye Uyarlama Çalışması

Salih SERBEST, Alptekin SÖKMEN

Kurumsal Sürdürülebilirliğin BIST Sürdürülebilirlik Endeksindeki İmalat Sektörü Şirketlerinin Finansal Performansına Etkisi

Fatih AKTAŞ, Emre HORASAN

Kadına Yönelik Yakın Partner Şiddetinin Gerisindeki Sosyo-Ekonomik Faktörler: Yatay Kesit Veri Analizi

Hivdan YÜKSEL, Hakan ULUCAN

Covid-19’un Türk Bankacılık Sektöründeki Mevduat ve Katılım Bankalarının Kârlılık Düzeyleri Üzerindeki Etkisi

Mustafa BEYBUR