Evrâk-ı Eyyâm’da Mizahî ve İronik Yaklaşımlar

Tanzimat edebiyatının ikinci nesliyle başlayan ve bireyin merkeze alındığı edebiyat Servet-i Fünun topluluğunca da sürdürülür. Şiirden tiyatroya değin bütün edebî türlerde toplum yerine ferdin ön planda olduğu bu evre II. Meşrutiyet’e kadar devam eder. Bu edebiyatın önde gelen eleştirmenleri Ahmet Şuayp ve Hüseyin Cahit olmasına karşın Tevfik Fikret ve Cenap Şehabettin de tenkidi yazılar kaleme alırlar. Cenap Şehabettin edebiyat tarihlerinde daha çok şairliği ile ön plana çıkan bir sanatçı kimliğine sahip olmasına karşın düzyazı alanında da büyük bir kabiliyet gösterir. Bunda edebiyat dehası etkilidir. Deneme kıvamında kaleme aldığı Evrâk-ı Eyyâm’daki yazılarının pek çoğu gülen düşünce özelliği taşır, bu nedenle de mizahî ve ironik yaklaşıma sahiptirler. Sosyal ve edebî konulu bu denemelerde, Cenap Şehabettin’in kelimeleri kullanmadaki ustalığı, üslubu ve yaklaşımları yüksek sanatçı kimliğine ayna olurlar.

Ironical and Rumorous Approaches in Evrâk-ı Eyyâm

The literature, which started with the second generation of the Tanzimat literature in which the individual was taken to the center, was also maintained in the Servet-i Fünun community. In many literary genres, the individual became the major focus rather than the society. This tendency continued until II. Constitutional period. Despite the fact that the leading critics of this literature were Ahmet Şuayp and Huseyin Cahit, Tevfik Fikret and Cenap Şehabettin also wrote critical writings. Cenap Şehabettin showed a great ability in the field of prose literature although he was generally recognized as a poet in the histories of literature. His literary genius was influential in this respect. Many of the writings in the Evrâk-ı Eyyâm, which he wrote in essay forms, had an ironic and humorous approach because of his comedic thought. In these essays on social and literary subjects, Cenap Şahabettin›s mastery, approach and style in using words become mirror to his high artist’s identity.

___

  • Cebeci, Oğuz, Komik Edebi Türler, İthaki Yayınları, İstanbul, 2008.
  • Cenab Şehabeddin, Evrâk-ı Eyyâm, Yrd. Doç Dr. Hasan Akay, Timaş Yayınları, İstanbul, 1998.
  • Kaplan, Prof. Dr. Mehmet, Şiir Tahlilleri I, Tanzimat’tan Cumhuriyete, Dergâh Yayınları, İstanbul, 1991.
  • Karaosmanoğlu, Yakup Kadri, Gençlik ve Edebiyat Hatıraları, İletişim Yayınları, İstanbul, 2008.
  • Okay, Prof. Dr. Orhan, Batılılaşma Devri Türk Edebiyatı, Dergâh Yayınları, İstanbul, 2013.
  • Rorty, Richard, Olumsallık, İroni ve Dayanışma, Çev. Mehmet Küçük ve Alev Türker, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1995.
  • Usta, Çiğdem, Mizah Dilinin Gizemi, Akçağ Yayınları, 2. Baskı, Ankara, 2009.
  • Törenek, Prof. Dr. Mehmet, “Yazar Eser İlişkisi Bağlamında Cenap Şahabettin ve Tiryaki Sözleri”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, “Prof. Dr. İbrahim Kavaz Özel Sayısı” Yıl: 4, Sayı: 24, Mart 2016.