Dede Korkut Hikâyelerinin Ucubesi: Tepegöz

Dede Korkut Hikâyeleri arasında “Basat’ın Tepegözü Öldürdüğü Boy”1[1] olarak adlandırılan ama daha çok “Tepegöz” olarak bilinen hikâye, diğer Dede Korkut hikâyeleri için de söz konusu olduğu gibi, farklı okumalara açık bir metindir. Bu farklı okumalar, metinlerdeki örtük anlamların ortaya çıkarılması için yapılan bir arkeolojik kazı niteliğine sahiptir/sahip olmalıdır. Bilimsel gelişmeler ve yeni yaklaşımlar ışığında metinler sonsuza kadar yeniden ele alınabilir ve yorumlanabilir. Bu tür çalışmalardan meydana çıkacak sonuçlar da metnin değerine katkıda bulunur. Tepegöz hikâyesinde, dramatik aksiyonu tetikleyen ve sürdüren bir bakıma Tepegöz’ün fiziksel/bedensel özellikleridir. Tepegöz ve Oğuz arasındaki karşıtlık da Tepegöz’ün sahip olduğu bedensel uyumsuzluktan doğar. Bu uyumsuzluk, bir takım -aynı zamanda çok büyük- olumsuz sonuçların doğmasına sebep olur. Basat’ın varlığı da bu olumsuzluğun son bulması yani olumsuzluğu doğuran bedenin ortadan kaldırılması içindir. Bu çalışmada, anlatı kahramanı Tepegöz’ün beden olarak ne anlam ifade ettiği ve bunun anlatıya katkısı irdelenecektir.

The Freak of Dede Korkut Stories: Cyclops

Among the Stories of Dede Korkut, the story known as “Basat’ın Tepegözü Öldürdüğü Boy”, more commonly known as “Tepegöz”, is available to different readings same as the case of other Dede Korkut stories. These different readings have/should have an archaeological excavation attribute to reveal implicit meanings in the texts. Texts can be repeteadly reviewed and interpreted in the light of scientific developments and new approaches forever. The results of such studies will also contribute to the value of the text. In the Tepegöz story, what triggers and sustains dramatic action is the physical / somatic characteristics of Tepegöz at some point. The opposition between Tepegöz and Oğuz also comes from the lack of physical harmony that Tepegöz has. This disharmony causes a number of negative –also huge- consequences. The reason of the presence of Basat is also for ending this negativity, by that removing the body that cause this negativity. In this study the meaning of the hero of the narrative, Tepegöz, as a body and its contribution to the narrative will be examined.

___

  • Ancet, Pierre, Ucube Bedenlerin Fenomenolojisi (Çev: Ersel Topraktepe), 1. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2010.
  • Devellioğlu, Ferit, Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, 8. Baskı, Aydın Kitabevi, Ankara, 1988.
  • Diez, Heinrich Friedrich Von, Homerinki İle Karşılaştırmada Yeni Keşfedilmiş Oğuz Tepegözü, Baku İnternational Multiculturalısm Centre, Bakü, 2015.
  • Ergin, Muharrem, Dede Korkut Kitabı I-Giriş-Metin-Faksimile, 3. Baskı, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Türk Dil Kurumu Yayınları, Ankara, 1994.
  • Grimal, Pierre, Mitoloji Sözlüğü-Yunan Ve Roma, (Çev: Sevgi Tamgüç), Birinci Baskı, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2012.
  • Korkmaz, Ramazan, “Fenomenolojik Açıdan Tepegöz Yorumu”, Yazınsal Okumalar, 1. Baskı, Kesit Yayınları, İstanbul, 2015.
  • Okumuş, Ejder, “Bedene Müdahalenin sosyolojisi”, Beden Sosyolojisi, (Ed: Kadir Canatan), İkinci Baskı, Açılım Kitap, İstanbul, 2015.
  • https://gebe.com/amniyon-kesesi-nedir 04.07.2018