Dostoyevski ve Safa’nın Estetisizmi: Suç ve Ceza ile Matmazel Noraliya’nın Koltuğu

Dostoyevski’nin Suç ve Ceza ve Safa’nın Matmazel Noraliya’nın Koltuğu romanları, Tanrı’ya, yani mutlak gerçeğe, ulaşmanın yolunu özel estetik anlayışıyla sunmaktadır. Genellikle estetik objelerin hoş ve güzel olması gerektiğini vurgulayan estetikçilik kurallarına ters düşen Dostoyevski’nin ve Safa’nın romanlarında baş kişilerin psikolojik durumlarını yansıtan kirli ortamlar, kahramanların pis görünüşleri ve kanlı sahneler yer almaktadır. Bu çalışma, bu üç imge kategorisini incelemekte ve bu çirkin imgelerin yazarlara manevi anlamdan yoksun hayat tarzını açıkça ortaya koymak için yardımcı olduğu sonucuna varmaktadır. Ayrıca, bu çalışma, bu iki romanın, estetikçilik anlayışını destekleyen filozoflar tarafından ileri sürülen ilahi düzen ve oranın, açıklık ve kesinlik fikirleriyle estetikçiliğe karşı bir tepki olarak ortaya çıkan hayatın gerçeklerini yansıtma fikriyle birleştirdiğini göstermektedir.

Dostoevsky’s and Safa’s Aestheticism: Crime And Punishment and Matmazel Noraliya’nın Koltuğu

Dostoevsky’s Crime and Punishment and Safa’s Matmazel Noraliya’nın Koltuğu present a specific aesthetic understanding of reaching God, the Absolute Truth. Contrary to aestheticism’s precepts which generally claim that aesthetic objects should be pleasurable and beautiful, Dostoevsky’s and Safa’s novels have dirty settings, characters’ untidiness and bloody scenes, which reflect the protagonists’ psychological condition. This article analyses these three categories of images and concludes that these ugly images help the authors to clearly depict the way of life that is devoid of spiritual meaning. The article also shows that these two novels embrace the integration of the ideas of divine order and proportion, clarity and certainty – the ideas that are put forth by the philosophers who endorse aestheticism, with the ideas of reflection of reality of life – the ideas that are generated as a reaction against aestheticism.

PDF

___

Bakhtin, Mikhail. Rabelais and His World. Trans. by Helene Iswolsky. Indiana University Press, 1984.
Bürger, Peter. Theory of the Avant-Garde. Minneapolis: University of Minnesota Press, 1984.
Comfort, Kelly. “Introduction: Reflections on the Relationship between Art and Life in Aestheticism”. Art and Life in Aestheticism De-Humanizing and Re-Humanizing Art, the Artist, and the Artistic Receptor. Ed. Kelly Comfort. Houndmills: Palgrave Macmillan, 2008. 1-21.
Conradi, Peter. Fyodor Dostoevsky, Macmillan, 1988.
Cooper, David E. “Introduction”. Aesthetics: The Classic Readings. Ed. David E. Cooper. Blackwell Publishers, 1997. 1-10.
Dentith, Simon. Bakhtinian Thought. London: Routledge, 1995.
Dostoevsky, Fyodor. Crime and Punishment, London: Penguin, 1997.
Fanger, Donald. Dostoevsky and Romantic Realism, Evanston: Northwestern University Press, 1998.
Gardner, Sebastian. “Philosophical Aestheticism.” The Oxford Handbook of Continental Philosophy. Oxford University Press, 2007.
http://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199234097.001.0001/ oxfordhb-9780199234097-e-4.
Guyer, Paul. “The Origins of Modern Aesthetics: 1711 – 35”. The Blackwell Guide to Aesthetics. Ed. Peter Kivy. Blackwell Publishing, 2004. 15-44.
Kant, Immanuel. “Critique of Aesthetic Judgement”. Aesthetics: The Classic Readings. Ed. David E. Cooper. Blackwell Publishers, 1997. 94-122.
Kantarcıoğlu, Sevim. Türk ve Dünya Romanlarında Modernizm, İstanbul: Paradigma, 2007.
Kayser, Wolfgang. The Grotesque in Art and Literature. New York: Columbia University Press, 1981.
Mochulsky, Konstantin. “Crime and Punishment: A Novel Tragedy in Five Acts.” Critical Essays on Dostoevsky. Ed. Robin Feuer Miller. Boston: G.K.Hall & Co., 1986. 90-100.
Safa, Peyami. Matmazel Noraliya’nın Koltuğu, İstanbul: Ötüken, 2004.
Tekin, Mehmet. Peyami Safa’nın Roman Sanatı ve Romanları Üzerinde bir Araştırma, Konya: Selçuk Üniversitesi Yayınları, 1990.
Yetkin, Çetin. Türk Edebiyatında Batılılaşma ve Kimlik Sorunu, İstanbul: Salyangoz Yayınları, 2008.