Adem ÇELİK, Mehmet TEKKOYUN

Tutukluların milletvekili seçilmesi ve yasama dokunulmazlığı

Seçilme hakkı, Ülkemizde Anayasa ve kanunlar tarafından güvence altına alınmış ve bazı şartlara bağlanmıştır. Bu hak, 1982 Anayasası’nda “Temel Haklar ve Ödevler” kısmının “Siyasi Haklar ve Ödevler” başlıklı dördüncü bölümünde düzenlenmiştir. Milletvekili seçilebilme şartları bakımından gerek 1982 Anayasası’nda gerekse de 2839 sayılı Milletvekili Seçimi Kanununda tutukluların milletvekili seçilmesine engel teşkil edecek bir düzenleme bulunmamaktadır. Hüküm giymiş olanlar bakı-mından birtakım kısıtlamalar öngörülerek belli şartlarda hükümlülerin milletvekili seçilemeyeceği düzenlemiş, tutuklular yönünden ise herhangi bir kısıtlamaya yer verilmemiştir. Bu nedenle, tutuklu kişiler de öngörülen şartları taşımaları halinde milletvekili seçimlerinde aday olabilecek ve seçmen iradesi doğrultusunda milletve-kili seçilebileceklerdir. Seçilmeleri durumunda da genel kural olarak, yasama doku-nulmazlığından faydalanabileceklerdir. Ancak, Anayasa’nın 83 üncü maddesinin ikinci fıkrasında öngörülen ağır cezayı gerektiren suçüstü hâlinde yakalanan veya seçimden önce soruşturmasına başlanıl-mış olmak kaydıyla Anayasa’nın 14 üncü maddesinde yasaklanan amaçlar doğrultu-sunda faaliyet gösterip suç işleyen milletvekilleri, milletvekili seçilmeleri durumun-da söz konusu suçlarla sınırlı olmak üzere yasama dokunulmazlığından faydalana-mayacaktır.

Deputy eligibility of arrested people and legislative immunity

The right of chosen is under the guarantee of constitution and laws, also it is sub-jected to conditions. That right is ordered in the fourth part, which is named “Civil Rights and Duties”, of “Basic Rights and Duties”. Not only in the 1982 Constitution but also in Deputy Election Law No. 2839, there is no an arrangement for preventing arrested people to become deputy. In fact, there are some restrictions in terms of convicted who are in special circumstances, but there is no restrains about arrested person. For that reason, if they have foreseeing conditions, arrested people will be parliamentary candidates and they will be chosen by the decision of electors. In addition, they will benefit from the freedom from arrest if they will be chosen. However, the deputies, who defy to the Constitutional provision no.83 (to be taken in act with the capital offence) and no.14 (to be in act of forbidden purposes), will not benefit from the freedom from arrest .

PDF

___

Adem ÇELİK, AİHS ve Türk Hukukunda Masumiyet Karinesi (Suçsuz-luk Karinesi), Terazi Dergisi, Ağustos 2009, Sa-yı:36.
Ahmet Hamdi ÜNLÜ – Hasan ERBİL, Seçim Mevzuatı ve Yüksek Seçim Kurulu Kararları, HD Yayıncılık, Ankara-2007.
Ali PARLAR- Muzaffer HATİİPOĞLU, Seçim Kanunları ve Uygulaması, Ankara-2009.
Attila ÖZER, Anayasa hukuku Genel İlkeler, 2. Baskı, Turhan Kitabevi, Ankara-2005
Ayhan DÖNER, Parlamenter Bağışıklıklar”, http://hukuk.erzincan.edu.tr/dergi/makale/2004_VIII_3.pdf. (erişim tarihi5/52011).
Bahri ÖZTÜRK, “Görev Suçlarında Özel Soruşturma ve Yargılama Kural-ları”, Yeni Türkiye, Sayı,14, Mart-Nisan 1997. Bülent TANÖR-TAAD, Cilt:1,Yıl:2, Sayı:6 (20 Temmuz 2011)
Necmi YÜZBAŞIOĞLU, Türk Anayasa Hukuku, Beta Yayını, 9.Bası, İstanbul-2009.
Erdoğan TEZİÇ, Türk Anayasa Hukuku, Beta Yayını, 12.Bası, İstanbul-2007.
Ergun ÖZBUDUN, Türk Anayasa Hukuku, Yetkin Yayınları, Ankara-2009.
Hasan BURAN, “Yönetim Yurttaş İlişkileri ve Katılımlı Yönetim”, Kamu Yönetimi Disiplini Sempozyumu Bildirileri, TODAİE, Ankara-1995, Cilt 1.
Hüseyin ÖZCAN, Yasama Bağışıklıkları, Seçkin Yayınevi, Ankara-2006.
Kadir AKTAŞ, Yasama Dokunulmazlığı, Adalet Yayınevi, Ankara-2009.
Kemal GÖZLER, Türk Anayasa Hukuku, Ekin Kitabevi, Bursa-2000.
Levent GÖNENÇ, Türkiye’de Seçim Uyuşmazlıkları ve Çözüm Yolları, Adalet Yayınevi, Ankara-2008.
Metin FEYZİOĞLU, Yasama Dokunulmazlığı Üzerine Düşünceler”, http://www.feyzioglu.av.tr/yayin/yasama-dokulunmazligi-uzerine-dusunceler.html, (son erişim tarihi 28/4/2011)
Metin FEYZİOĞLU, “Yasama Dokunulmazlığı”, AÜHFD,Cilt 42, Sayı 1-4, 1991-1992.
Metin KIRATLI, Parlamenter Muafiyetleri, Sevinç Matbaası, Ankara 1961.
Sulhi DÖNMEZER- Sahir ERMAN, Nazarî ve Tatbiki Ceza Hukuku, Beta Basımevi, 12.Basım, Cilt.1, İstanbul-1997.
Yavuz ATAR, “Türkiye’de Seçim Sistemlerinin Gelişimi ve Siyasi Hayat Üzerindeki Etkileri”, Doktora Tezi, Konya-1990.
Yavuz ATAR, Türk Anayasa Hukuku, 2. Baskı, Mimoza, Konya-2002.
Zafer GÖREN, Anayasa Hukukuna Giriş, İizmir-1997.
Zekeriya YILMAZ, Seçim Hukukunda Seçme ve Seçilme Ehliyeti, Seçkin Yayınevi, Ankara-1999.
Zeynep Burcu AKBABA, “Milletvekili Seçilme Yeterliliği”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara-2010.