Geri vermede basitleştirilmiş usül

Geri verme (suçluların1 iadesi), şüpheli, sanık ve hükümlülerin ülke değiştirmesi yoluyla cezalandırılmaktan kaçınmasını engelleyecek bir araçtır. “İade (geri verme) kurumu, suçla mücadele ile ilgili olması nedeniyle ceza hukukunu, kendisinden geri verme istenen devlet ile sanık arasında doğurduğu ilişki nedeniyle ceza muhakemesi hukukunu ve devletlerarası bir kurum olması açısından ise devletler genel hukukunu ilgilendirmektedir” 2. Geri verme hukukundaki usûli işlemler ve ülke uygulamalarında genelde mahkemelerin iade edilebilirlik kararı akabinde siyasal karar organlarınca da iadenin kabulüne karar verilmesi uzun zaman almaktadır. Geri vermede karşılaşılan bu sorunu aşmak amacıyla, şahsın rızasının bulunması ve talep edilen devletin muvafakatı halinde basitleştirilmiş geri verme usûlü uygulanmaktadır. Basitleştirilmiş geri verme usûlü, 1995 tarihli Basitleştirilmiş İade Usûlüne Dair Avrupa Birliği Anlaşması hükümleri çerçevesinde, Avrupa Birliği üye ülkeleri tarafından etkin bir şekilde uygulanan bir usûldür. 2010 yılında çalışmaları tamamlanarak imzaya açılan Suçluların İadesine Dair Avrupa (Konseyi) Sözleşmesi Ek 3. Protokol hükümleri, geri verme sürecini geri verme anlaşmalarında yer alan sürelere de atıfta bulunarak basitleştirmeyi hedeflemektedir. Bazı ülkeler, basitleştirilmiş geri verme usûlünde geri verme anlaşmasında yer alan bilgi ve belgelerin iletilmesini talep etmektedir. Bazı ülkeler ise, basitleştirilmiş usûle şahıs rıza gösterdiği takdirde rızanın geri alınmayacağına ve hususilik ilkesinden şahsın feragat edemeyeceğine ilişkin çekinceler koymaktadır. Ülkemiz şu ana kadar basitleştirilmiş iade usûlüne ilişkin uluslararası ve ikili sözleşmelere taraf olmamıştır. Bu usûle ilişkin iç hukukumuzda hüküm bulunmadığından, Ek 3. Protokole taraf olunduğu takdirde, ya TCK m.18’in çok ayrıntılı şekilde değiştirilmesi ya da geri verme kurumunu ayrıntılı düzenleyecek bağımsız bir geri verme yasasına ihtiyaç duyulduğu kanaatindeyiz.

The simplified method on restitution

Extradition (extradition3 of criminals), is a mean that would prevent the suspects, accused persons and sentenced persons to avoid from being penalised by change of country. “The institution of extradition concerns criminal law due to being in rela-tion with fight against crime, criminal procedure law due to the relationship it caused between the state from which extradition is sought and the accused, and the states’ general law in terms of being an interstates institution”1 The procedural processes in the extradition law and decision on accepting the extra-dition by political organs after the decision of extradibility of the courts given gener-ally in the country implementations take a long time. For the purpose of passing this problem faced in the extradition, simplified extradition procedure is applied in the case of having consent of the person and the consent of the requested country. The simplified extradition procedure is an effectively applied procedure by the European Union member states within the framework of provisions of the European Union Convention on Simplified Extradition Procedure of 1995. The provisions of the Addition 3rd Protocol to the European (Council) Convention on Extradition that was opened to signature after completion of the work in 2010 aims to simplify the process of extradition by also referring to the periods mentioned in the extradition agreements. Some countries, in the simplified extradition proce-dure, request submission of information and documents referred to in the extradition agreement. Some countries, however, declare reservations regarding that if the per-son grants consent to the simplified procedure, such consent cannot be withdrawn and the person cannot renounce the “Specialty Principle”. Our country has not been a party to any international or bilateral conven-tions/agreements on simplified extradition procedure yet. As there is not any provi-sion in our domestic law regarding this procedure, we are of the opinion that in the case of becoming a party to the Additional 3rd Protocol, it will either be necessary to change the article 18 of the Turkish Criminal Code in detail or an independent ex-tradition law regulating the extradition institution in detail will be needed.

PDF

___

BAYRAKTAR, Köksal, Siyasal Suç, Fakülteler Matbaası, İstanbul, 1982.
DONAY, Süheyl, Suçluların İadesinde Yeni Gelişmeler, İHFM C.50, İstanbul 1984.
DÖNMEZER, Sulhi- ERMAN,Sahir, Ceza Hukuku III, 10. Bası, İstanbul 1994.
DURMAZ, Hüseyin, Understanding and Responding to Terrorism, Chapter 7- Extradition of Terror Suspects and Developments in Extradition Process, IOS Press, Amsterdam 2006.
EREM, Faruk/ DANIŞMAN, Ahmet/ ARTUK, Mehmet Emin, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınevi, Ankara 1997.
ERGÜL, Ergin, Teori ve Uygulamada Suçluların İadesi ve Hükümlülerin Nakli, Yetkin Yayınları, Ankara 2003.
GÜNGÖR, Gülin, Suçluların İadesine Dair Avrupa Sözleşmesi, Aysel Çelikel’e Armağan, Milletlerarası Hukuk ve Milletlerarası Özel Hukuk Bülteni (MHB) Sayı 1-2, İstanbul 1999-2000.
İÇEL, Kayıhan/ DONAY, Süheyl, Karşılaştırmalı ve Uygulamalı Ceza Hukuku Genel Kısım, Beta Yayınları, İstanbul 2005.
KALABALIK, Halil, Suçluların İadesi Kavramı ve Siyasi Suçlarda Suçlunun İade Edilmezliği, Hayri Domaniç’e 80. Yaş günü Armağanı, İstanbul 2001.
MERAN, Necati, Hukukumuzda Suçluların Geri Verilmesi, İstanbul Barosu Dergisi, Cilt 82, Sayı:1, İstanbul 2008.
ÖZGEN, Eralp, Suçluların Geri Verilmesi, Ajans Türk Matbaası, Ankara 1962.
ÖZGENÇ, İzzet, Türk Ceza Hukuku Genel Hükümler, Seçkin Yayınevi, Ankara 2008.
TEZCAN, Durmuş/ ERDEM, Mustafa Ruhan/ ÖNOK, Murat, Uluslararası Ceza Hukuku, Seçkin Yayıncılık, Ankara, 2009.
TURHAN, Faruk, Alman Suçluların İadesi Hukukunun Esasları, Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. 11, Sayı 3-4, Yıl: 2003.
İnternet Kaynakları
AUST, Anthony, Handbook of International Law, s.248-249,Cambridge University Press, Second Edition, “http://books.google.com.tr/books”, Erişim Tarihi: 28.06.2011
Basitleştirilmiş İade Usûlüne Dair Avrupa Birliği Anlaşması “http://www.abgm.adalet.gov.tr/abmevzuat/adalet_ozgurluk_guven.html”; “https://www.unodc.org/tldb/showDocument.do?documentUid=4394&country=AUS&language=ENG” Erişim Tarihi, 02.02.2011
Fransız İade Kanunu, 10 Mart 2004 tarihli ve 2004-204 sayılı Kanun, Madde 696-25, 696-26, “http://195.83.177.9/code/liste.phtml?lang=uk&c=34&r=4069” Erişim Tarihi: 02.02.2011.
ERGÜL, Ergin, Uygulamada Suçluların İadesi, “www.yayin.adalet.gov.tr/18_sayi%20i%C3%A7erik/Ergin%20ERG%C3%9CL.htm” Erişim Tarihi: 10/10/2009.
HAFIZOĞULLARI, Zeki Suçluların Geri Verilmesi, “www.abchukuk.com/cezahukuku/suclularin-geri vermesi.html” Erişim Tarihi: 02/02/2011.
Hollanda İade Hukukunda, basitleştirilmiş usûlde geri verme talepnamesi ve ek belgeler “http://www.coe.int/t/dghl/standardsetting/pcoc/Country_information1_en_files/NL%20Extradition.pdf” Erişim Tarihi: 04.02.2011
İsviçre hukukunda basitleştirilmiş geri verme “http://www.bj.admin.ch/bj/en/home/themen/sicherheit/internationale_rechthilfe/rechtshilfe_in_strafsache/auslieferung.html” Erişim Tarihi: 03.02.2011
RUHİ, Ahmet Cemal, Türk Hukukunda Suçluların İadesi AÜEHFD, C.7, Sayı 1-2, Haziran 2003, “hukuk.erzincan.edu.tr/dergi/makale/2003_VII_24.pdf” Erişim Tari-hi: 18.06.2011
Suçluların İadesine Dair Avrupa (Konseyi) Sözleşmesi Ek 3. Protokolü “http://conventions.coe.int/Treaty/EN/Treaties/Word/209.doc” Erişim Tarihi 02.02.2011.
SİDAS Ek. 3 Protokol’ün Açıklayıcı Raporu “http://conventions.coe.int/Treaty/EN/Reports/Html/209.htm ve
“http://assembly.coe.int/main.asp?Link=/documents/workingdocs/doc10/edoc12131.htm” Erişim Tarihi: 02.02.2011.
United Nations Model Law on Extradition (2004), Section 27, Parag. 1, “http://www.unodc.org/pdf/model_law_extradition.pdf” Erişim Tarihi: 03.02.2011
ÜNVER, Yener, Uluslararası Normlar Bağlamında Suçluların Geri Verilmesi ve Türkiye, AYMKD, C.17, Ankara 2000,
“www.anayasa.gov.tr/files/pdf/anayasa_yargisi/anayargi/unver.pdf” Erişim Tarihi: 18.06.2011.