KORUNMA İHTİYACI OLAN ÇOCUKLARIN ERKEN GELİŞİM DÖNEMİNDE BAKIM ELEMANLARIYLA KURDUKLARI BAĞLANMA İLİŞKİSİ

Yeni doğan çocuk ile anne arasındaki bakım süreci ve etkileşimler aracılığıyla şekillen duygusal bağı ifade eden bağlanma, erken gelişim dönemindeki çocukların sosyal ve duygusal gelişimleri için önemli bir edinimdir. Erken çocukluk döneminin bağlanma için kritik evre olmasından dolayı, bu dönemde güvensiz bir bağlanma ilişkisinin deneyimlenmesi, bağlanmanın kesintiye uğraması veya güvenli bağlanma oluşturulamaması gibi problemler içsel çalışan modeller olarak adlandırılan zihinsel mekanizmalar aracılığıyla sonraki gelişim dönemlerinde de olumsuz etkilerini sürdürmektedir. Farklı sebeplerle annelerinden ayrılıp koruma altına alınan çocuklar hem önceki aile yaşantılarından güvensiz bağlanma deneyimleri taşımakta, hem de kurum ortamında birçok bakım elemanı ile yeni bağlanma ilişkileri kurmaya çalışmaktadır. Araştırmanın amacı koruma altına alınan çocuklarda bağlanma davranış örüntülerini ve kurumlarda bakım elemanlarıyla kurdukları bağlanma ilişkilerini değerlendirmektir. Bu doğrultuda İstanbul Aile, Çalışma ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüne bağlı hizmet veren çocuk evleri sitelerinde görev yapan 150 bakım elemanıyla araştırmacılar tarafından hazırlanan “Bağlanma Bakım Ortamı Görüşme Formu” ve “Bağlanma Fonksiyonları Anketi” kullanılarak birebir görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Araştırmada bakım elemanları genel olarak bağlanma fonksiyonlarını sağladıklarını ifade etmiştir. Araştırmanın sonuçlarına göre bakım elemanı başına düşen çocuk sayısı, çocuk başına düşen bakım elemanı sayısı, mesleki eğitim ve mesleki tecrübe bakım elemanlarının bazı bağlanma fonksiyonlarını sağlamalarını anlamlı düzeyde etkilemektedir. Ayrıca uzun süre kurumda kalma ve kötü muamele geçmişi olumsuz faktörler olarak değerlendirilmiştir. Bakım elemanlarının değerlendirmelerine göre erken gelişim döneminde olma, kardeşle aynı kurumda kalma ve ev tipi yeni bakım hizmeti çocukların bakım elemanlarıyla duygusal bağ kurmasını kolaylaştırmaktadır. Son olarak Türkiye’de çocuk evleri sitelerinde bakım altında olan çocuklarda kaygılı bağlanma, rastgele yakınlık ve dağınık bağlanma davranışları, bağ kuramama ve kaçınan bağlanma örüntülerinden daha sık görülmektedir. Çalışmanın sonunda korunma ihtiyacı olan çocuklarda güvenli bağlanma oluşumunun desteklenmesi için öneriler sunulmuştur.

THE ATTACHMENT RELATIONSHIP BETWEEN CHILDREN IN NEED OF PROTECTION AND THEIR CAREGIVERS IN EARLY CHILDHOOD PERIOD

Attachment is taken form through care process and interactions between a newborn child and the mother which is important acquisition for the social and emotional development of children during early development period. Due to the early childhood is critical period for attachment, problems such as the experience of an insecure attachment relationship, the interruption or failure of attachment in this period continue to affect person in a negative way during the later developmental periods through mental mechanisms called internal working models. Children who are separated from their parents and protected for different reasons both have brought insecure attachment experiences from previous family experiences and attempt to establish new attachment relationships with many caregivers in institutional care. The purpose of the study is to assess attachment behavior patterns in children under protection and the attachment relationships they build with caregivers in institutions. In this direction, one-on-one interviews were conducted using the "Attachment Care Environment Interview Form" and “Attachment Functions Questionnaire” prepared by the researchers with 150 caregivers working in the Children's Homes serving under the Provincial Directorate of the Ministry of Family, Working and Social Works in Istanbul. The caregivers stated that they generally provide the attachment functions. According to the results of the study, the number of children per caregiver, the number of caregivers per child, educational and professional experience significantly affected the ability of caregivers to provide some attachment functions. Long institution and maltreatment history were considered as negative factors. On the other hand, being in early development, being in the same institution with the sibling, and home-based new care services make it easier for children to have emotional bonds with caregivers. Finally, anxious attachment, indiscriminate friendliness and disorganized attachment behaviors were more common than inhibited and avoidant attachment patternsamong children in Children’s Homes in Turkey. At the end of the study, the suggestions were provided to support secure attachment formation in children who are in need of protection.

PDF

___

Ainsworth, M. D. S. (1979). Attachment as Related to Mother-Infant Interaction. Advances in the Study of Behavior içinde. Academic Press, (9), 1-51.
Altuntaş, O., Altınova, H.H. (2015) Farklı Engel Grupları Olan Kadınların Bağlanma Stilleri, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/3 Winter 2015, p. 97-114 DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7939 ISSN: 1308-2140, ANKARA-TURKEY
Bakermans‐ Kranenburg, M. J., Steele, H., Zeanah, C. H., Muhamedrahimov, R. J., Vorria, P., Dobrova‐ Krol, N. A. & Gunnar, M. R. (2011). III. Attachment and Emotional Development in Institutional Care: Characteristics and Catch Up. Monographs of the Society for Research in Child Development, 76(4), 62-91.
Bowlby, J. (2012). Sevgi Bağlarının Kurulması ve Bozulması (Çev. Meltem Kamer; Ed. Tahir Özakkaş). İstanbul: Psikoterapi Enstitüsü Eğitim Yayınları. Bowbly, J. (2013). Bağlanma (çev. Tuğrul Veli Soylu). İstanbul: Pinhan Yayınları.
Chisholm, K. (1998). A Three Year Follow‐ up of Attachment and Indiscriminate Friendliness in Children Adopted from Romanian Orphanages. Child Development, 69(4), 1092-1106.
Erol N. & Şimşek Z. (2006) Çocukların Anne Babaları Tarafından Terk Edilmelerini ve Kurumlara Bırakılmalarını Nasıl Önleyebiliriz? Küreselleşen Dünyada; Sosyal Hizmetlerin Konumu, Hedefleri ve Geleceği, Sempozyum Sunum Kitabı, Antalya: 4-10.
Genç, Y. (2016). Aile ve Çocukla Sosyal Hizmet 8. Ünite. Çocuklara Yönelik Sosyal Hizmet Uygulamalar II içinde. T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 3439, Açıköğretim Fakültesi Yayını No: 2287, 221-248.
Gleason, M. M., Fox, N. A., Drury, S., Smyke, A., Egger, H. L., Nelson, C. A. & Zeanah, C. H. (2011). Validity of Evidence-Derived Criteria for Reactive Attachment Disorder: Indiscriminately Social/Disinhibited and Emotionally Withdrawn/Inhibited Types. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 50(3), 216-231.
Groark, C. J., McCall, R. B., & Fish, L. (2011). Characteristics of Environments, Caregivers, and Children in Three Central American Orphanages. Infant Mental Health Journal, 32(2), 232- 250.
Hazan, C. & Shaver, P. R. (1994). Attachment as An Organizational Framework for Research on Close Relationships. Psychological Inquiry, 5(1), 1-22.
İnce C. & Gök, T. (2018) Seyahat Acentası Çalışanlarının İş Değerleri Algısı Ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi, Turkish Studies, Economics, Finance and Politics, Volume 13/30, Fall 2018, p. 179- 201 DOI: 10.7827/TurkishStudies.14677 ISSN: 1308-2140 Skopje/MACEDONIAAnkara/TURKEY
İslamoğlu, A. H. & Alnıaçık, Ü. (2009). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. İstanbul: Beta Yayınları.
Karakoyun, S. Y. (2015). Kurum Bakımı Deneyimi Olan Yetişkinlerin Adil Dünya İnançları ve Bağlanma Stillerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Maltepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Karataş, Z. (2017). Bağlanma Kuramı Açısından Kurum Bakımının Çocuklar Üzerindeki Etkileri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 867-875.
Katsurada, E. (2007). Attachment Representation of Institutionalized Children in Japan. School Psychology International, 28(3), 331-345.
Kesebir, S., Kavzaoğlu, S. Ö. & Üstündağ, M. F. (2011). Bağlanma ve Psikopatoloji. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(2), 321-342.
Koloğlugil, D. (2008). The Impact of An Education and Supervision Support Group on Caregivers Working at a Turkish Orphanage and Its Relationship to Children's Developmental Achievements. Yayınlanmamış Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Bilgi University: Institute of Social Sciences.
Koşar, N. G. (1992). Sosyal Hizmetlerde Aile ve Çocuk Refahı Alanı. Ankara.
Levy, K. N., Blatt, S. J. & Shaver, P. R. (1998). Attachment Styles and Parental Representations. Journal of Personality and Social Psychology, 74(2), 407.
Morley, T. E. & Moran, G. (2011). The Origins of Cognitive Vulnerability in Early Childhood: Mechanisms Linking Early Attachment to Later Depression. Clinical Psychology Review, 31(7), 1071-1082.
Morsünbül, Ü. & Çok F. (2011). Bağlanma ve İlişkili Değişkenler. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 3(3), 553-570.
Rutter, M., Colvert, E., Kreppner, J., Beckett, C., Castle, J., Groothues, C. & Sonuga‐ Barke, E. J. (2007). Early Adolescent Outcomes for Institutionally‐ Deprived and Non‐ Deprived Adoptees. I: Disinhibited Attachment. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 48(1), 17- 30.
Santrock, J. W. (2011). Yaşam Boyu Gelişim (Çev. edt. Galip Yüksel). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Sloutsky, V. M. (1997). Institutional Care and Developmental Outcomes of 6-and 7-Year-Old Children: A Contextualist Perspective. International Journal of Behavioral Development, 20(1), 131-151.
Smyke, A. T., Dumitrescu, A. & Zeanah, C. H. (2002). Attachment Disturbances in Young Children. I: The Continuum of Caretaking Casualty. Journal of The American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 41(8), 972-982.
Soysal, A. Ş., Özçelik, A., Arhan, E., İşeri, E. & Gücüyener, K. (2009). Bir Olgu Sunumu Eşliğinde Tepkisel Bağlanma Bozukluğunun Gözden Geçirilmesi. Türkiye Klinikleri, 18(3), 248-252.
Stams, G. J. J., Juffer, F. & Van IJzendoorn, M. H. (2002). Maternal Sensitivity, Infant Attachment, and Temperament in Early Childhood Predict Adjustment in Middle Childhood: The Case of Adopted Children and Their Biologically Unrelated Parents. Developmental Psychology, 38(5), 806.
Subaşı H. (2015). Kurumda Kalan Ergenlerin Bağlanma İlişkileri ve Öğrenilmiş Güçlülük Düzeyi.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Üsküdar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Sümer, N. & Güngör, D. (1999). The Impact of Perceived Parenting Styles on Attachment Styles, Self-Evaluations and Close Relationships. Türk Psikoloji Dergisi, 14(44), 35-62.
Sümer, N., Ünal, S., Selçuk, E., Kaya, B., Polat, R. & Çekem, B. (2009). Bağlanma ve Psikopatoloji: Bağlanma Boyutlarının Depresyon, Panik Bozukluk ve Obsesif-Kompulsif Bozuklukla İlişkisi. Türk Psikoloji Dergisi, 24(63), 38-45.
Sümer N., Sayıl M., Kazak Berument S. (2016). Anne Duyarlılığı ve Çocuklarda Bağlanma. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları.
Şahin, G. & Sürücü, A. (2011). Attachment and Identity of Adolescents Living in Orphanages. Education Sciences, 6(1), 1318-1334.
Şahin, N. H. & Yaka, A. İ. (2010). Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri’nin (YİYE-I), Kendilik Algısı, Olumsuz Otomatik Düşünceler ve Psikopatolojik Belirtiler Bağlamında İncelenmesi. Türk Psikoloji Yazıları, 13(26), 64-76.
Şenkal, İ. (2013). Üniversite Öğrencilerinde Çocukluk Çağı Travmaları ve Bağlanma Biçiminin Depresyon ve Kaygı Belirtileri ile İlişkisinde Aleksitiminin Aracı Rolünün İncelenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Turan, İ., Şimşek, Ü. & Aslan, H. (2015). Eğitim Araştırmalarında Likert Ölçeği ve Likert-Tipi Soruların Kullanımı ve Analizi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, (30), 186-203.
Tüzün, O. & Sayar, K. (2006). Bağlanma Kuramı ve Psikopatoloji. Düşünen Adam, 19(1), 24-39.
Uslu Divanoğlu, S., İçerli, L. ve Arsu, T. (2018) Tüketicilerin Duygusal Zekâsının İçgüdüsel Ve Kompülsif Satın Alma Davranışları Üzerindeki Etkisi: Aksaray İli Örneği, Turkish Studies, Economics, Finance and Politics, Volume 13/30, Fall 2018, p. 495-518 DOI: 10.7827/TurkishStudies.14172 ISSN: 1308-2140 Skopje/MACEDONIA-Ankara/TURKEY
Üstün, B. (2008). Yetiştirme Yurdu Deneyimi Olan Genç Yetişkinlerin Çocuklarının Duygusal ve Davranışsal Sorunları. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Van den Dries, L., Juffer, F., Van IJzendoorn, M. H., Bakermans-Kranenburg, M. J., & Alink, L. R. (2012). Infants' Responsiveness, Attachment, and Indiscriminate Friendliness After International Adoption From Institutions or Foster Care in China: Application of Emotional Availability Scales to adoptive families. Development and Psychopathology, 24(1), 49-64.
Van Ijzendoorn, M. H., Schuengel, C. & Bakermans–Kranenburg, M. J. (1999). Disorganized Attachment In Early Childhood: Meta-Analysis of Precursors, Concomitants, and Sequelae. Development and Psychopathology, 11(2), 225-250.
Van Ijzendoorn, M. H., Palacios, J., Sonuga‐ Barke, E. J., Gunnar, M. R., Vorria, P., Mccall, R. B. & Juffer, F. (2011). I. Children in Institutional Care: Delayed Development and Resilience. Monographs of the Society for Research in Child Development, 76(4), 8-30.
Vorria, P., Papaligoura, Z., Dunn, J., Van IJzendoorn, M. H., Steele, H., Kontopoulou, A. & Sarafidou, Y. (2003). Early Experiences and Attachment Relationships of Greek Infants Raised in Residential Group Care. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 44(8), 1208-1220.
WHO (2004). The Importance of Caregiver-Child Interactions for the Survival and Healthy Development of Young Children: A Review. http://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/42878/924159134X.pdf;jsessionid=A B8C302F55F9A8047BDB996E9992BD32?sequence=1 (15.05.2018).
Yaman. F. (2010) Bakıcı Annelerin Sosyo – Ekonomik ve Çalışma Yaşamlarına İlişkin Özellikleri: Ankara İli Örneği. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Yüksel Z. (2016). Kurum Bakımında Kalmış Yetişkinlerde Bağlanma Biçimleri ve Ruhsal Sorunlar. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Zeanah, C. H., Smyke, A. T., Koga, S. F., & Carlson, E. (2005). Attachment in Institutionalized and Community Children in Romania. Child Development, 76(5), 1015-1028.

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ