Şükrü Erbaş’ın Şiirlerinde Ölümün Yalnızlığı: Yas
Şükrü Erbaş (1953-…), 80’li yıllardan bugüne Türk şiirinde, toplumcu gerçekçi çizgisiyle yer alan sanatçılardandır. Sanat hayatına şiirle devam eden şairin, denemeleri de mevcuttur. Erbaş, pek çok ödülün de sahibidir. 1984’te yayımladığı ilk şiirinden bu yana gerek sosyal gerekse bireysel konularda yazdığı eserlerinde, halk ve çağdaş edebiyatın içiçe geçtiği izlenmektedir. Sanatçı, aşk, ölüm, kadın, çocuk, doğa, yalnızlık ve ayrılık gibi temalara, sosyalist realist dünya görüşünü de ekleyerek bugünkü söyleyişine ulaşmıştır. Aile fertlerinden pek çok kişiyi kaybeden Erbaş’ın şiirlerinde işlediği ölüm temasına, 2015 yılında eşi Hatice Erbaş’ın vefatı da eklenmiştir. Bu kaybıyla birlikte şairin son yıllarda yayımladığı eserlerinde ölümü ve ardındaki duyguları sıklıkla işlediği görülmektedir. Ölümle birlikte gelen yas ise, edebîhayatta pek çok sanatçının kullandığı işlevsel temalardan biri olmuştur. Sanatçılar, özellikle yakından bağlı oldukları insanların ölümlerinin ardından acılarını sağaltmak, ölen kişinin hatırasını yaşatmak gibi amaçlarla duygulanımlarını eserlerinde işlemişlerdir. Sanatçının 2015 yılında yayınladığı Yaşıyoruz Sessizce, Kuş Uçar Kanat Ağlar (2017) ve Otların Uğultusu Altında’ da (2018) eşinin ölümünün acısıyla tutulan yasın tüm derinliği hissedilmektedir. Bu doğrultuda çalışmada, Şükrü Erbaş’ın son üç kitabında yoğun olarak işlenen yasın, topluma bakan yönü irdelenerek sosyal hayattaki yeri ve işlevi ortaya konmaya çalışılacaktır. Aynı zamanda yasın şairin bilincindeki yansımalarıyla birlikte maddi dünyasına nasıl aksettiği de aydınlatılacaktır.
The Loneliness of Death in Şükrü Erbaş's Poems: The Mourning
Since the '80s, Şükrü Erbaş (1953-…) is one of the artists who took his place in Turkish poetry with a socialist realistic role. He who continues his art life with poetry, also has essays. He also has so many awards. Since his first poem published in1984, It can be seen in his both social and individual works that public and contemporary literature are engaged. The artist has created his wording by adding socialist realist perspective in his art’s theme such as love, death, women, children, nature, loneliness and separation. In recent years, It can be observed that his works published are mostly about death on the thematic structure basis. Mourning caused by death is one of the most used theme that are themed by many artist in literature. Especially after the deaths of the people they are deeply loved to, artists process their feelings in their arts to honour loved ones memories. In Yaşıyoruz Sessizce (2015), Kuş Uçar Kanat Ağlar (2017) and Otların Uğultusu Altında (2018) , the full depth of mourning could be felt through the pain of his wife's death. In this context, the aspect of mourning in social life which has been intensively themed by Şükrü Erbaş in his last three books, will be examined to reveal it’s place in social life and it’s fuction. It will also explain how mourning reflects on the material world with its reflections in the consciousness of the poet.
___
- Arslan, S. (2014). Türklerde Ağaç Kültü ve Hayat Ağacı. IJOSES Uluslararası Sosyal ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(1), 59-71. https://doi.org/10.20860/ijoses.27650
- Aydemir, M. (2013). Tanzimat Dönemi Türk Şiirinde Ölüm Algısı. Turkish Studies, 8(4), 233-253. https://doi.org/10.7827/turkishstudies.4791
- Baştu, G., Özel Kızıl, T., Hoşgören Alıcı Y. & Kırıcı S. (2016). Türk Edebiyatından Yas Teması Örnekleri. Ankara Sağlık Hizmetleri Dergisi, 15(2), 39-46. https://doi.org/10.1501/ashd_0000000119
- Bayındır, T. (2014). Ahmet Hamdi Tanpınar’ın Poetikasında Ölüm İmgeleri. Erdem İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 66, 29-59. https://doi.org/10.32704/erdem.537408
- Beyatlı, Y. K. (1974). Kendi Gök Kubbemiz. İstanbul Fetih Cemiyeti Yayınları.
- Bilgin, N. (2011). Eşya ve İnsan. Gündoğan Yayınları.
- Çalık, N. (2019). Şükrü Erbaş’ın Şiirlerinde Kadın Algısı [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Çavuş, M. ve Stebler Z. (2008). Türk Edebiyatında Mersiyeler. Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 15(38), 131-138. https://doi.org/10.14222/turkiyat837
- Develioğlu, F. (2010). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat. Aydın Kitabevi.
- Erbaş, Ş. (2016). Yaşıyoruz Sessizce. Kırmızı Kedi Yayınevi.
- Erbaş, Ş. (2018). Kuş Uçar Kanat Ağlar. Kırmızı Kedi Yayınevi.
- Erbaş, Ş. (2019). Otların Uğultusu Altında. Kırmızı Kedi Yayınevi.
- Freud, S. (1993). Yas ve Melankoli. (Çev. R. Uslu, O. Berksun). Kriz Dergisi, 1(2), 98-103. https://doi.org/10.1501/0000817
- Gizir, C. A. (2006). Bir Kayıp Sonrasında Zorluklar Yaşayan Üniversite Öğrencilerine Yönelik Bir Yas Danışmanlığı Modeli. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(2), 195-213. https://doi.org/10.1501/ozlegt_0000000071
- Gül, M. (2016). Abdülhak Hâmid Tarhan’ın Şiirlerinde Ölüm. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(12), 371-384. https://doi.org/10.29029/busbed.328674
- Güngör, B. (2019). Modernist-Toplumcu Türk Şiiri. Mecmua Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 4(7), 1-19. https://doi.org/10.32579/mecmua.526369
- Hacıgökmen, M. A. (2013). “Türklerde Yas Âdeti Temelleri ve Sonuçları”. Tarihçiliğe Adanmış Bir Ömür Prof. Dr. Nejat Göyünç’e Armağan. Selçuk Üniversitesi Matbaası, 393-422.
- İnan, A. (1976). Eski Türk Dini Tarihi. Milli Eğitim Basımevi.
- Karabulut, M. (2015). Tevfik Fikret ve Cenap Şabahettin’in Şiirlerinde Melankoli. Turkish Studies, 10(2), 507-520. https://doi.org/10.7827/turkishstudies.7687
- Kaya, H. (2015). “Divan Şiirinde Mum”. Emine Gürsoy Naskali (Ed.), Mum Kitabı. Kitabevi, 117- 147.
- Örgen, E. (2008). 1940 Sonrası Ölüm. Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 24, 159-175.
- Sarıkaya, O. (2013). İkinci Yeni Şiirinde Modern İnsanın Görünümleri [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Ensitüsü.
- Sazyek, H. (2016). Cumhuriyet Dönemi Türk Şiirinde Garip Hareketi. Akçağ Yayınları: Ankara.
- Tavukçu, O. K. (2009). Türk Edebiyatı'nda Ölüm Şiirlerinin Bazı Üslup Özellikleri. Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, 2 (3-4), 59-73.
- Uludağ, S. (1988). “Ağıt”. İslam Ansiklopedisi, C:1, 472.