Cürcânî’nin “Delâilu’l-İ‘câz” Adlı Eseri Temelinde Onun Nazım Teorisinde İhtiyâr Üslubunun Delaletleri Ve Mânânın Mânâsı

Bu çalışma, Cürcânî'nin "Delâilu'l-i'câz" adlı eserinde üslup metotlarına olan büyük etkisini açıklamaküzere ele aldığı nazım teorisine uygun olarak 'ihtiyar üslubunun delaletleri'ni ve 'mananın manası'nı elealmaktadır. Modern çağda, geleneksel çalışmalar ile modern eleştirel çalışmaların ortaya koyduğu teori vemetotlar arasında karşılaştırma yapan çokça çalışma yapılmıştır. Temellerini Abdülkâhir el-Cürcânî’nin (ö.471) ortaya attığı nazım teorisinin de yapılan çalışmalar açısından büyük bir payı olmuştur. el-Cürcânî’ninnazım teorisini ortaya koyduğu günden günümüze dek söz konusu teori hakkındaki okumalar birbirini takipedegelmiştir. Ancak söz konusu teorinin ‘İhtiyâr İlkesi ve ‘Mananın manası’ mevzularıyla ilintili olan kısmıışık tutulmaya muhtaç vaziyettedir. İşte bu çalışma da söz konusu meselenin araştırılıp kuşatılmasının birürünüdür. Çalışma, mukaddime, üç bölüm ve bir sonuçtan oluşmakta olup şu şekildedir: Birinci bölüm: el-Cürcânî ve çağdaş alimlere göre ‘nazm’ kelimesi ve eş anlamlıları İkinci bölüm: Delâilu’l-i‘câz’da ihtiyâr ilkesi ve nazım teorisiyle alakası Üçüncü bölüm: Delâilu’l-i‘câz’da mananın manası ve nazım teorisiyle alakası Sonuç: Araştırmacının ulaştığı en önemli sonuçlara bir bakış İşte bu çalışma bu teorideki ihtiyâr üslubunun delaletlerini ve mananın manasını ele almaktadır.Çalışmada açıklığa kavuştuğu üzere Abdülkâhir el- Cürcânî’nin nezdinde ‘ihtiyâr ilkesi’ dilsel imkanları içerenbir hazineyi temsil eden lügati ifade etmektedir ve bu lügat mütekellime konuşmasını makama uygun birşekilde gerçekleştirmesini sağlamaktadır. Yine onun nezdinde ‘mananın manası’, onun nazım teorisiylekendisine ulaşılan öz mahsulü ifade etmektedir ve mütekellim nezdinde mecaz, istiare ve kinaye gibi birçokfarklı yoldan meydana gelmektedir.

Features Of The Methodology Of Choosing And The Meaning Of Meaning İn The Theory Of Systems According To Al-Jurjani İn His Book (Dalail Al-İ'jaz)

This research seeks to study the methodology of choice and the meaning of meaning as appearedin the theory of systems in Al-Jarjani's book (Evidence of Miracles), to clarify the great impact the theory ofsystems has embedded in the manner of approach. There have been many studies in the modern era that have made the approach between studyingheritage and the new critical studies of theories and approaches. Versification theory, which Abd al-Qahir al Jurjani (471 AH 1078 - ) coined, is one of the theories those studies have addressed well. Since al-Jurjani hascoined his theory in the fifth century, studies on this theory are in progress; however, studying versificationtheory in terms of the following two points (the selection and meaning of the meaning) needs further research.The research in hand comes to fill this research gag. The current research includes introduction, three chapters,and conclusion. • The first chapter: the versification and its synonyms between al-Jurjani and the modern schools. • The second chapter: the selection in terms of Dalail Al-Ijaz and how the first relates to theversification. • The third chapter: meaning of the meaning in terms of Dalail Al-Ijaz and how the first relates to theversification. • Conclusion: it shows the findings the author concluded. In conclusion, the selection principle (according to al-Jurjani) relies on the language, which representsa treasury of the linguistic capabilities, which enables a speaker to translate words according to the status. Also,meaning of the meaning (according to al- Jurjani) is the main outcome al-Jurjani concluded by his theory inversification a speaker could use in more one way (e.g. metaphor, and metonymy).

PDF

___

Kurân-ı kerîm
Sa‘d, Muhammed, el-İhtiyâr fi’d-dirâsâti’l-uslûbiyyeti’l-hadîseti, http://www.alfaseeh.com/vb/showthread.php?t=24953 sitesinde geçen makale
Ali, ‘İmâd Abdülbâkî Abdülbâkî, (2019), el-İhâlâtu’l-cuğrâfiyye fî dîvâni Ali el-Cârim, Nüsha Dergisi, Sayı: 49, 185-200.
İsmâil, ‘İzzuddîn, (1974). el-Ususu’l-cemâliyye fi’n-nakdi’l-‘Arabiyyi, Dâru’l-fikri’l-‘Arabî.
‘Ayyâd, Mahmûd, (1981). el-Uslûbiyyetu’l-hadîse muhâveletu ta‘rîf, Mecelletu fusûl.
Mahsûl, Sâmiye, (2011). Uslûbu’l-ihtiyâr fi’d-dirâsâti’l-uslûbiyyeMecelletu dirâsâtin edebiyye, Sayı: 10,126-127.
ez-Zehrâ, Şevkî Ali, (1996).el-Uslûb beyne Abdilkâhir ve John Merry: Dirâse mukârene, el-Âdâb.
Maslûh,Sa‘d, (1992). el-Uslûb dirâse lugaviyye ihsâiyye, Âlemu’l-kutub.
Rabâbia, Musâ, (2003). el-Uslûbiyye Mefâhîmuhâ ve Tecelliyyâtuhâ, 1. Baskı., Dâru’l-Kindî li’nneşri ve’t-tevzî.
Ebu’l-‘Adûs, Yusuf (2007). el-Uslûbiyyetu’n-nazariyyeti ve’t-tatbîk, Dâru’l-mesîra li’n-neşri ve’ttevzî.
el-Museddî,Abdüsselâm (1977). el-Uslûbiyyetu ve’l-uslûb, 1. baskı, ed-Dâru’l-‘Arabiyyeti li’l-kitâb.
Halîl, İbrâhîm (1997).el-Uslûbiyye ve nazariyyetu’n-nass, 1. baskı, el-Müessesetu’l-‘Arabiyyetu li’ddirâsâti ve’n-neşr.
Ebu Zeyd, Nasr Hâmid, (1996).İşkâliyyâtu’l-kırâati ve âliyyâtu’t-te’vîl, el-Merkezu’s-sikâfiyyu el- ‘Arabiyyu, ed-Dâru’l-beyzâ.
ed-Dervîş, Muhyiddîn (2001).İ‘râbu’l-kur‘âni’l-kerîmi ve beyânuhu, 8. baskı, Dâru’l-yemâme li’ttıbâati ve’n-neşri ve’t-tevzî.
ez-Ziriklî, Hayruddîn (2005).el-A‘lâm, 16. baskı, Dâru’l-‘ilm li’l-melâyîn.
el-Endelûsî, Ebû Hayyân (1987). el-Bahru’l-muhît, 2. baskı, Dâru’l-fikr, li’t-tıbâati ve’n-neşri ve’ttevzî, Beyrût.
‘Allâm, Abdülâti (1993). el-Belâgatu’l-‘Arabiyyetu beyne’n-nâkidîne’l-hâlidîn Abdilkâhir elCürcânî ve’bni Sinân el-Hâfâcî, Dâru’l-ceyl.
Abdülmuttalib, Muhammed (1994). el-Belâga ve’l-uslûbiyye, 1. baskı, eş-Şirketu’l-Mısriyyetu’l- ‘Âlemiyye li’n-neşri Longman.
el-Câhiz Ebû ‘Usmân ‘Amr ibnu’l-bahr, el-Beyân ve’t-tebyîn, 1. baskı, Thk. Abdüsselâm Hârûn, Lecnetü’t-te’lîf ve’n-neşr.
‘Abdülbedî‘, Lütfî (1970).et-Terkîbu’l-luğavîyyu li’l-edeb, 1. baskı, Mektebetu’n-nahda.
ibnu’l-Cinnî, Ebu’l-Feth ‘Usmân (1952).el-Hasâis, Dâru’l-kutubi’l-Mısriyye.
‘Abbâs, İhsân (2001). Târîhu’n-nakdi’l-edebîyyi, Dâru’ş-şurûk li’n-neşri ve’t-tevzî.
Dervîş, Ahmed (1998). Dirâsetü’l-uslûb beyne’l-mu‘âsırati ve’t-turâs, Dâru garîb li’n-neşri ve’ttevzî.
El-Cürcânî, Abdülkâhir, (1992). Delâilu’l-i‘câz, Tahkîk ve talik: Mahmûd Muhammed Şâkir, 3. baskı, Matbaatu’l-medenî, Kâhire, Dâru’l-medenî.
Dehmân,Ahmed (2000). es-Sûretü’l-Belâgiyye inde Abdülkâhir el-Cürcânî menhecen ve tatbîken, 3. Baskı, Menşûrât Vizâreti’s-Sekâfe.
Alî, İmâd Abdülbâki Abdülbâki, (2018). Tağayyürü’d-Delâlâtü’l-lügaviyye li müfredâti’l-Kur’an-ı Kerim, Kitâb Cemâî bi unvâni ulûm diniyye. Meşâkilü klâsîkiyye ve münâkaşât hâliyye, Mardin Artuklu Üniversitesi Yayınları.
Amir, er-Rehâvî, Muhammed, (2019).Şi’rü’l-İmâm Abdülhamit el-Ferâhi: Dirâse ve Tahkîk, elCerrâh, Dârü Senâbil.
Fadl, Salâh (1985).İlmü’l-usûb mebâdiuhû ve icrââtuhû, 2. Baskı, el-Hey’etü’l-Mısriyyeti’l-âmme li’l-kitâb.
el-Aşmâvî, Muhammed, (1979).İlmü’l-luğati ve’n-nakdi’l-edebî beyne’l-kadîm ve’l-hadîs, Darü’nNehdati’l-arabiyye.
el-Askerî, Ebû Hilâl el-Hasen b. Abdullah b. Sehl (1984). Kitâbü’s-Sınâateyn, thk. Müfîd Kamîha, 2. Baskı, Dârül-kütübü’l-ilmiyye.
ibn Zerîl, Adnân (2006). el-Luğatu ve’l-uslûb dirâse, Takdim: Hasan Hamîd, 2. baskı, Dâru’lmecdellâvî.
eş-Şâyib, Fevzî (1999). Muhâdarât fi’l-lisâniyyât, Menşûrâtu vizâreti’s-sikâfeti.
ibn Atiyye, Abdülhakk bin Gâlib (1993).el-Muharraru’l-vecîz fî tefsîri’l-kitâbi’l-‘azîz, Thk: Abdüsselâm Abdüşşâfî, 1. baskı, Dâru’l-kutubi’l-‘ilmiyye.
Telîme, Abdülmünim (1978).Medâhil ilâ ‘ilmi’l-cemâl el-edebî, Dâru’s-sikâfeti li’n-neşr. İbrâhîm, Zekeriyyâ, (1975). Müşkiletü’l-bunye, Dâru Mısr li’t-tıbâa.
Refîde, İbrâhim (1989). Me‘âni’l-kur‘âni’l-kerîm, 1. baskı, Cem‘iyyetu’d-da‘veti’l-islâmiyyeti’l- ‘âlemiyye, Trablus el-Cemâhiriyyetu’l-‘uzmâ.
es-Sekkâkî, Ebû Ya‘kûb (1983). Miftâhu’l-‘ulûm, Zapt ve talik: Nuaym Zarzûr, 1. baskı, Dâru’lkutubi’l-‘ilmiyye.
el-Emîn, Su‘âd (2015). Mefhûmu’l-ihtiyâr fi’d-dirâsâti’l-uslûbiyye, Mecelletü’l-âfâk el-edebiyye, Sayı: 7, 150-168.
Ebû Zeyd, Nasr Hâmid (1984).Mefhûmu’n-nazm ‘inde Abdilkâhir el-Cürcânî Kırâe fî dav’i’luslûbiyye, Mecelletu fusûl.
Hammûd, Mus‘ab Rızâ (2018). Nazariyyetu’l-kitâbeti’n-nebeviyye: usûluhâ ve ‘alâkâtuhâ ve âsâruhâ, Dâru’l-muktebes.
Anber, Abdullah (1991). Nazariyyetü’n-nazm ‘inde’l-‘Arab fî dav’i menâhici’t-tahlîli’l-lisâniyyi’lhadîs Doktora Tezi, el-Câmi‘atu’l-Ürdüniyye.
el-Bekâî, Burhânuddîn (1995). Nazmu’d-durer fî tenâsubi’l-âyâti ve’s-suver, 1. baskı, Dâru’lkutubi’l-‘ilmiyye.
Ebû Lihye, Mecdî (2009). en-Nazmu’l-kur‘ânî fî sûreti Hûd: Dirâse uslûbiyye, Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Muhammed ‘Ulvân, el-Câmi‘atu’l-İslâmiyye.
KINAR, Kadir (2006). Abdulkahir El-cürcânî’nin Nazm teorisi, Sakarya Üniversitesi Ilahiyat Fakültesi Dergisi 13, 68-82.
GÜNAYDIN, Muhammet (2008). “The Idea of Multiple Meanings‟ in al-Jurjani's Theory Of Composition”, İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 7. 130-144.
ŞENCAL, Esma SAĞ (2014).Mana Oluşumunda İç ve Dış Bağlam İlişkisi : Abdülkahir El-Cürcani ile Saussure Karşılaştırması, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Medeniyetler İttifakı Enstitüsü Medeniyet Araştırmaları Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.

Turkish Studies - Language and Literature-Cover

ISSN: 2667-5641
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ