Nasreddin Hoca Fıkralarında Kişiler Arası İletişim Çatışmalarının Sınıflandırılması

Türk mizahının usta isimlerinden bir olan Nasreddin Hoca, Türk toplumunun sosyal gerçekleri ile özdeşerek toplumsal bilinçaltının güçlü bir sözcüsü olmuştur. İnsana ait bütün değerlerin yansıtıcısı olan Hoca, yerel ve evrensel değerlerin temsilcisi olarak ironik yaşamda sonsuza yürür. Onun etrafında anlatılan fıkralar ince, zarif, hikmetli dersler içeren özellikleri ile insanlığa birer rehber niteliği taşır. Her dönemde bireyleri güldüren, düşündüren yönüyle sosyal hayatta önemli bir yer edinen Nasreddin Hoca fıkralarında insan ve insanlık gerçeği bütünüyle ele alınır, kişiler arası iletişim ve çatışmaları yansıtılır. Kaynağını ve hedefini bireylerin meydana getirdiği iletişimlere kişiler arası iletişim adı verilir. Burada karşılıklı bildirişimde bulunan bireyler bilgi/sembol üreterek bunları yorumlayarak ve birbirlerine aktararak iletişimi sürdürür. İletişimde uyumsuzluk veya anlaşmazlık hâli çatışma kavramı ile açıklanır ve iletişim çatışmalarının çeşitli sebepleri vardır. Bu çalışmanın amacı Nasreddin Hoca fıkralarında kişiler arası iletişim çatışmalarını tasnif etmektir. Bu amaçla Nasreddin Hoca tipi etrafında anlatılan fıkralar incelenmiştir. Fıkralarda kişiler arası iletişimde aktif çatışma, yoğunluk çatışması, var oluş çatışması, ön yargılı çatışma, alı koyma çatışması ve pasif çatışma olmak üzere altı çatışma türü tespit edilmiştir. Hayatın iletişim ve çatışma ağırlıklı yönlerinin bütün canlılığı ile fıkralarda gözler önüne serildiği görülmüştür. Farklı konuların yer aldığı fıkralarda mesajları yanlış anlayan, ön yargıyla hareket eden, eleştiride ve övgüde toptancı davranan bireylerin iletişim çatışmalarına/krizlerine neden olduğu ortaya konmuştur.

Classification of the Interpersonal Communication Conflicts in Nasreddin Hodja Jokes

Nasreddin Hodja, who is one of the master figures in Turkish humor, has become a strong spokesman of the social subconscious by being associated with the social realities of Turkish society. Hodja, who is the reflector of all human values, walks towards the eternity in ironic life as the representative of local and universal values. The jokes described around him have the quality of being subtle, elegant, and wise, and are a guide for humanity with these characteristics. In Nasreddin Hodja jokes, which have had an important place in social life in every period by making individuals laugh and think, deals with the reality of man and humanity in its integrity, reflecting interpersonal communication and conflicts. Communication among people is called that the communication created by people its source and target. Here the mutual communication among individuals continues by producing information/symbol, analysing it and transferring it. Incompatability or disagreement in communication explains the conflict concept and there are various communication conflicts. The purpose of this study is to classify interpersonal communication conflicts in Nasreddin Hodja jokes. For this purpose, the jokes told around the Nasreddin Hodja type were examined. Six types of conflicts were determined in the interpersonal communication in the jokes: Active Conflict, Conflict of Density, Conflict of Existence, Prejudiced Conflict, Interception Conflict, and Passive Conflict. It was determined that all communication-based and conflict-based aspects of life are revealed in jokes with all their vitality. According to this work in jokes about different subject individuals who understand messages wrongly, act with prejudice and generalise in praising are causes for the conflict or crisis in communication.

PDF

___

Başgöz, İ. (2005). Geçmişten Günümüze Nasreddin Hoca. Pan Yayıncılık.
Candan, E. (2107). Sufi Bilgesi Nasreddin Hoca. Sınır Ötesi Yayınları.
Cüceloğlu, D. (2019). İletişim Donanımları. Remzi Kitapevi.
Çetindağ Süme, G. (2019). Bütünlüğe ulaşma yolunda Nasreddin Hoca ve eşeği. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. C: 29, S:1, s.49-57.
Dökmen, Ü. (2002). Sanatta ve Günlük Yaşamda İletişim Çatışmaları ve Empati. Sistem Yayıncılık.
Fexeus, H. (2019). İletişim Dehası (çev. Çiğdem Balkanlı). Diyojen Yayıncılık.
Fuat, M. (2004). Nasreddin Hoca Fıkraları. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
Gökçeoğlu, M. (2009). Nasreddin Hoca ve Kıbrıs. 21. Yüzyılı Nasreddin Hoca ile Anlamak. s. 325- 333. Atatürk Merkezi Yayınları.
Kabalcı, A. (1991). Bütün Yönleriyle Nasreddin Hoca Hayatı Kişiliği Fıkraları. Özgür Yayın Dağıtım.
Koşum, A. (2009). Bir hukukçu olarak Nasreddin Hoca. 21. Yüzyılı Nasreddin Hoca ile Anlamak. s. 470-484. Atatürk Merkezi Yayınları.
Morreall, J. (1997). Gülmeyi Ciddiye Almak (çev. Kubilay Aysevener, Şenay Soyer). İris Yayıncılık.
Mutlu, E. (2017). İletişim Sözlüğü. Ütopya Yayınları.
Nichols, M. (2018). Dinleme Sanatı (çev. Duygu Günkut). Kuraldışı Yayıncılık.
Sakaoğlu S. & Alptekin A. B. (2014). Nasreddin Hoca. Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
Seratlı, T. G. (2004). Mizahımızın Üç Ustası Nasreddin Hoca İncili Çavuş Bekri Mustafa. Selis Kitaplar.
Soyugüzel, M. (2019). Etkili İletişim Gücü. Eftalya Kitap.
Şenocak, E. (2005). Nasreddin Hoca fıkralarında gizli diller. I. Uluslar Arası Nasreddin Hoca Sempozyumu (Bilgi Şöleni) Bildirileri, 6-7 Temmuz 2005. Akşehir Belediyesi Yayınları. s. 145-154.
Şenocak, E. (2009). Çocuk eğitiminde Nasreddin Hoca olabilmek. 21. Yüzyılı Nasreddin Hoca ile Anlamak. s. 787-809. Atatürk Merkezi Yayınları.
Şenocak, E. (2017). İronik Yaşamda Sonsuza Yürüyen Kahraman Nasreddin Hoca. Akçağ Yayınları.
Şimşek, E. (2009). Yöneten-yönetilen ilişkilerinde Nasreddin Hoca'nın tutum ve davranış biçimi. 21. Yüzyılı Nasreddin Hoca ile Anlamak. s. 811–824. Atatürk Merkezi Yayınları.
Şimşek, E. (2018). Hırsızlar ve hırsızlık olayları karşısında Nasreddin Hoca. Uluslararası Türk Lehçeleri Araştırma Dergisi (TÜRKLAND). Cilt: 2, S:1, s.: 138-148.
Tokmakçıoğlu, E. (2004). Bütün Yönleriyle Nasrettin Hoca. Geçit Kitabevi.
Türkmen, F. (1996). Modern mizah teorilerine göre Nasreddin Hoca fıkralarının yorumu. Uluslararası Nasreddin Hoca Bilgi Şöleni (Sempozyum) Bildirileri 24-26 Aralık. İzmir. (Haz. Alev Kâhya Birgül). AKM Yayınları. s. 47-52.
Ünalan, Ş. (2005). Dil ve Kültür. Nobel Yayınları.
Yıldırım, D. (1999). Türk Edebiyatında Bektaşi Fıkraları. Akçağ Yayınları. (www.fikracim.com, Erişim Tarihi: 20.03. 2020)

Turkish Studies - Language and Literature-Cover

ISSN: 2667-5641
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ