Müzik, özel gereksinimli bireylerin gelişiminde önemli bir olgudur. Özel gereksinimli bireyler müziği dinlemenin yanında, eğitim boyutu kazanımlarıyla da keyifli bir gelişim süreci yaşamaktadır. Özel gereksinimli çocukları okullarda müziksel açıdan eğiten, geliştiren ve yönlendiren kişi müzik öğretmenleridir. Dolayısıyla müzik öğretmenlerinin özel eğitime ve özel gereksinimli çocuklara olan yaklaşımları ve algılarının nasıl olduğunun belirlenmesinin, özel eğitime yönelik çalışmaların geliştirilmesi açısından önemli olduğu düşünülmektedir. Özellikle ifade edilmesi zor ve hassas konular ile soyut kavramlara yönelik algı ve düşüncelerin belirlenmesinde metaforik çalışmaların oldukça farklı bir perspektif sağladığı görülmektedir. Bu nedenle çalışmada, müzik öğretmenlerinin özel eğitim kavramına ve özel gereksinimli çocuklara ilişkin algılarının metaforlar aracılığıyla belirlenmesi ve analiz edilmesi amaçlanmıştır. Araştırma müzik öğretmenlerinin özel eğitim ve özel gereksinimli çocuk olgularına ilişkin yaklaşımlarının belirlenmesi amacıyla nitel araştırma desenlerinden olgu bilim (fenomenoloji) deseni kullanılarak yürütülmüştür. Çalışma grubu 2020-2021 eğitim-öğretim yılında Türkiye’de çeşitli kademelerde görev yapan ve araştırmaya katılmayı kabul eden 50 müzik öğretmeninden oluşmaktadır. Araştırma verileri Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Bilimsel Araştırmalar Etik Kurulu’nun 11.03.2021 tarih ve 05/45 sayılı iznine istinaden toplanmıştır. Veriler; “Özel eğitim… gibidir/-e benzer, çünkü,…” ve “Özel gereksinimli çocuklar… gibidir/-e benzer, çünkü,…” ifadelerinin yer aldığı bir online form aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde içerik analizi yönteminden yararlanılmıştır. Çalışmada geçerlik ve güvenirliği sağlamak için kontrol kodlaması yapılmıştır. Karşılaştırma formülü sonucunda çalışmanın iç tutarlık katsayısı 0,92 olarak bulunmuştur. Çalışmada verilerin analizi için MAXQDA-2020 programı kullanılmıştır. Verilerin analizi sonucunda müzik öğretmenlerinin özel eğitim kavramına ve özel gereksinimli çocuklara ilişkin pozitif algıya sahip oldukları, özel gereksinimli bireylerle çalışmanın bu sonucu etkileyen bir faktör olduğu görülmüştür. Ayrıca müzik öğretmenlerinin “Özel Eğitim” kavramına yönelik ürettikleri metaforların “Zorunluluğun İfadesi Olarak”, “Duygunun İfadesi Olarak”, “Zorlu Ama Olumlu Bir Sürecin İfadesi Olarak Özel Eğitim”, “Değişimin ve Gelişimin İfadesi Olarak Özel Eğitim”, “Farklılığın İfadesi Olarak”, “Sabrın ve Özenin İfadesi Olarak” olmak üzere toplam 6 kategoride toplandığı, metaforların en yoğun oranda “Sabrın ve Özenin İfadesi Olarak” teması altında yer aldığı; “Özel Gereksinimi Olan Çocuklar” kavramına yönelik metaforların ise “Eğitimsel Faktörler”, “Bireysel Faktörler” ve “Sosyal Faktörler” olmak üzere toplam 3 tema altında toplandığı, metaforların en yoğun oranda “Eğitimsel Faktörler” teması altında nitelendirildiği görülmektedir.

Music is an important phenomenon in the development of individuals with special needs. In addition to listening to music, individuals with special needs also experience a pleasant development process with their educational attainments. Music teachers are the people who train, develop and direct children with special needs in terms of music in schools. Therefore, it is thought that determining the approaches and perceptions of music teachers towards special education and children with special needs is important for the development of studies on special education. It is seen that metaphorical studies provide a very different perspective, especially in determining perceptions and thoughts about difficult and sensitive subjects and abstract concepts. For this reason, in this study, it is aimed to determine and analyze the perceptions of music teachers about the concept of special education and children with special needs through metaphors. The research was carried out using the phenomenology design, which is one of the qualitative research designs, in order to determine the approaches of music teachers regarding special education and children with special needs. The study group consists of 50 music teachers who agreed to participate in the research and working at various positions in Turkey in the 2020-2021 academic year. Research data were collected with the permission of Çanakkale Onsekiz Mart University Graduate Education Institute Scientific Research Ethics Committee dated 11.03.2021 and numbered 05/45. Data was collected through an online form that included the statements “Special education is like/similar to… because,…” and “Children with special needs are like/similar to… because,…”. Content analysis method was used in the analysis of the data. Control coding was made to provide validity and reliability in the study. As a result of the comparison formula, the internal consistency coefficient of the study was found as 0.92. In the study, the MAXQDA-2020 program was used to analyze the data. As a result of the analysis of the data, it was seen that music teachers have a positive perception of the concept of special education and children with special needs, and working with individuals with special needs is a factor affecting this result. In addition, the metaphors produced by music teachers for the concept of "Special Education" are grouping under 6 categories as "Special Education as the Expression of Necessity", "Special Education as the Expression of Emotion", "Special Education as the Expression of a Challenging but Positive Process", "Special Education as the Expression of Change and Development", Special Education as the Expression of Difference”and “Special Education as the Expression of Patience and Care”. These metaphors are mostly under the theme of "Special Education as an Expression of Patience and Care". It is seen that the metaphors for the concept of "Children with Special Needs" are grouped under a total of 3 themes as "Educational Factors", "Individual Factors" and "Social Factors", and the metaphors are mostly characterized under the theme of "Educational Factors".