TÜRKİYE’DE ÇAĞDAŞ EDEBİYAT KURAM VE YAKLAŞIMLARI ÜZERİNDE YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERLE İLGİLİ BİR ARAŞTIRMA

Bu araştırmanın amacı, Türkiye’de Türk Dili ve Edebiyatı bölümleri ile diğer edebiyat alanlarında,(filolojilerde) yapılan çağdaş edebiyat kuram ve yaklaşımları üzerinde hazırlanan lisansüstü tezlerden yola çıkarak öncelikli yazar ve eserleri ortaya koymak ve bunları eğitim alanında değerlendirmektir. 20. yüzyılın başlarında görülen doğabilim, ruhbilim ve teknolojideki gelişmeler, medyanın etkin gücü ve egemenliği, kendisine ve çevresine yabancılaşan ve yalnızlaşan hatta silikleşen birey-insanın varlığını sorgulaması, yeni bir dünya gerçeğini ortaya koyar. Maddeye dayalı değer yargılarının ve algıların kabul gördüğü bu değişimler, yeni bir edebiyat estetiğini de gündeme getirir. Aristo’dan beri süregelen “yansıtmacı estetik” yerini, sanat kaygılarının öne geçtiği “biçimci estetiğe” bırakır. Eğitim amacı güden meta anlatıların yerini, özgün imgelerle dokunan, okurun her seferinde yeni anlamlar yükleyerek metni yeniden üretebileceği üstkurmaca almaya başlar. James Joyce, Franz Kafka ve Robert Musil, Marcel Proust gibi yazarların geleneksel anlatı kurgu ve biçimine aykırı yapıtları, şaşırtıcı etki yaratır. Türk edebiyatında da geleneksel roman kurgusu, 1970’li yıllarda Oğuz Atay, Yusuf Atılgan ve Ferit Edgü’yle kırılmaya başlar. Yeni edebiyat estetiği, Latife Tekin, Bilge Karasu, Orhan Pamuk, Adalet Ağaoğlu, Selim İleri, Nazlı Eray, İhsan Oktay Anar, Hasan Ali Toptaş’la farklı boyutlarda işlenir. Modern/postmodern anlatılar, alımlama estetiği, ontolojik yaklaşım, hermeneutik, fenomenolojik yaklaşım vb. her biri farklı bir bilim alanı ile metindilbilim, yapısalcılık, göstergebilim gibi dilbilimin alanları, özgün çözümleme yöntem ve teknikleriyle çağcıl edebiyatın çerçevesini çizer. Doküman analizi tekniğinin uygulandığı bu çalışmada söz konusu alanlarla ilgili 199’u yüksek lisans, 94’ü doktora tezi olmak üzere 293 lisansüstü tez incelenmiştir. Bu tezlerle ilgili veriler YÖK ulusal Tez Merkezi veri tabanından elde edilmiştir.

THE RESEARCH ON POSTGRADUATE THESES CONDUCTED ON CONTEMPORARY LITERATURE THEORIES AND APPROACHES IN TURKEY

The purpose of this research is to reveal and evaluate primary writers and works based on postgraduate dissertations that studied contemporary theories and approaches in departments of Turkish Language and Literature, and philology in Turkey. In the early 20th century, developments in naturalism, psychology and in technology, the media's effective power and sovereignty, individuals alienated from themselves and their surroundings, questioning the existence of the humanity revealed a new truth of the world. These changes which are based on tangible value judgments and perceptions, bring a new aesthetic of literature. The "reflective aesthetic", which has been ongoing since Aristotle, gives place to the "formal aesthetic" where art concerns prevail. Narratives called metafiction begins to take place that touches with original imagery and enables reader to reproduce the text by assigning a different meaning. The works of James Joyce, Franz Kafka and Robert Musil, Marcel Proust, etc., contrary to the traditional narrative fiction and form, have a surprising effect. Traditional Turkish literature begins to break with Oğuz Atay, Yusuf Atılgan and Ferit Edgü in the 1970s. New literary aesthetics are processed in different extents by Latife Tekin, Bilge Karasu, Orhan Pamuk, Adalet Agaoglu, Selim İleri, Nazlı Eray, İhsan Oktay Anar and Hasan Ali Toptaş, modern / postmodern narratives form the framework of contemporary literature with reception aesthetics, ontological approach, hermeneutics, phenomenological approach which are different scientific fields, and with the fields of textlinguistics, structuralism, and semiotics, original analysis methods and techniques. In this study that document analysis tecnique was applied, 293 postgraduate theses as 199 were master and 94 were doctoral theses about mentioned fields were analyzed. Data about these theses were obtained from Council of Higher Education National These Center data base.

PDF

___

Aktaş, Ş. (2009). Şiir tahlili. Ankara: Akçağ Yayınları.
Aytaç, G. (2005). Edebiyat ve kültür, Ankara: Hece Yayınları
Çeri, B , Büyükarman, D. A, (2009), Yeni Türk edebiyatı alanında yapılmış tezler bibliyografyası (1942-2007), İstanbul: Turkuaz Yayınları.
Demirel, Ö. (2012). Eğitim sözlüğü. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
Doltaş, D. (2003). Postmodernizm ve eleştirisi tartışma/uygulamalar. İstanbul: İnkılap Kitabevi.
Ecevit, Y. (1996), Orhan Pamuk’u okumak, İstanbul: Gerçek Yayınevi.
Ecevit, Y. (2009). Türk romanında postmodernist açılımlar. İstanbul: İletişim Yayınları.
Ecevit, Y. (2013). Kurmaca bir dünyadan, İstanbul: İletişim Yayınları.
Eliuz, Ü. (2016). Oyunda oyun postmodern roman. İstanbul: Kesit Yayınları.
Emre, İ. (2005). Postmodernizm ve edebiyat (1. baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
Esen, N. (1992). Kara kitap üzerine yazılar. İstanbul: Can Yayınları.
Esen, N. ve Kılıç, E. (2008) Orhan Pamuk’un edebi dünyası. İstanbul: İletişim Yayınları.
Gündüz, O. (2012). İhsan Oktay Anar’ın kurgu dünyası. Anar’ın kurgu evreninde postmodern bir gezinti (2. baskı). Ankara: Grafiker Yayınları.
İnci, H. ve Türker, E. (2009). Oğuz Atay için bir sempozyum. İstanbul: İletişim Yayınları.
Kantemir, E. (1976). Türkiye’de liselerde Türk dili ve edebiyatı öğretimi. İstanbul: MEB Yayınları.
Kaplan, M. (1993). Edebî mülâkatlar, İstanbul: Ötüken Yayınları.
Kavcar, C. (1994). Edebiyat ve eğitim. Ankara: Engin Yayınevi.
Kılıç, E. (2008). Orhan Pamuk’u anlamak. İstanbul: İletişim Yayınları.
Merriam, S. (2013). Nitel araştırma desen ve uygulama için bir rehber (çev. ed. Selahattin Turan). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
Moran, B. (2009). Türk romanına eleştirel bir bakış-3, İstanbul: İletişim Yayınları.
Özbek, Y. (2005). Postmodernizm ve alımlama estetiği. Konya: Çizgi Yayınevi.
Varlık, M. (haz.) (2010). Efendime söyleyeyim (Hasan Ali Toptaş kitabı). İstanbul: İletişim Yayınları.
Yalçın. A. (2005). Çağdaş Türk romanı(1946-2000), Ankara: Akçağ Yayınlar