İSTANBUL’DA RUS GÖÇMEN BASININ GÖRSEL MİZAHI: “ZARNİTSI” DERGİSİNDE YER ALAN KARİKATÜRLER
Ekim 1917 Devrimi sonrası Bolşevik rejimini kabullenmeyen Rusların ülkelerini terk ediş güzergâhlarından birisi de İstanbul oldu. İstanbul’a göç eden Rusların barınma ve geçim kaygılarının yanı sıra kısa süre içerisinde dönemin siyasi, ekonomik, kültürel ve eğitim alanında yer almış olmaları toplu “göç” ve “göçmen” kavramlarıyla aslında çağrışım yapmamaktadır. Fakat gelen nüfusun genelinin eğitim düzeylerinin yüksek oluşu, aralarında “Beyaz Ruslar” diye tanımlanan soylu tabakanın varlığı ve askeri eğitimli insanların ağırlığı gibi etkenler göz önünde bulundurulduğunda kısa süre içerisinde İstanbul’un bilim, kültür ve sanat yaşamında iz bırakmış olmalarının sebepleri açığa kavuşur. Makalede önce İstanbul’da, daha sonra sansür dolayısıyla Sofya’da yayınlanan fakat içerik itibariyle İstanbul’daki göç ve göçmenleri konu eden haftalık “Zarnitsı” (Зарницы) dergisinin görsel mizahı yönünü yansıtan karikatürlerin 1 incelenmesi makalenin malzemedir. İncelenen karikatürlerin dönemin sosyal ve siyasi sorunlarını dile getirmekle kalmadığını göçmen yaşamının sıradan günlük yaşamından da kesitleri derginin sayfalarına taşıdığı görülmektedir. Derginin karikatüristi V. Kadulin’in (1883 – 1950 sonrası) ağırlıklı olarak Anti-Bolşevik tutumla Rusya’da siyasi sorunları eserlerine yansıtmakla kalmamış günlük yaşamın sosyal içerikli konularından bahseden karikatürleriyle hicivsel bir görsel-sanatsal biçimi aktarmayı başarmıştı.
CARICATURE IN THE ALMANAC ‘ZARNITSY’ AS AN ILLUSTRATION OF THE EMIGRANT PRESS IN TURKEY
The aim of the current paper is to highlight and analyze the publishing activity and periodical press of the ‘white Russians’ in Istanbul on the basis of a description of the certain material – the caricatures of a painter V.Kadulin (1883 – after 1950) in the almanac ‘Zarnitsy’ published in Constantinople in 1920s. The relevance of the given topic is defined by the place taken by caricatures in the illustrative highlighting of the daily as well as social- political aspects of emigrants’ life. Painter V.F.Kadulin was successful in demonstrating the information of events, phenomenon, processes and problems of the white emigration in foreign country as well as in Bolshevik Russia through his political and socio-everyday caricatures in a visual satiric image-artistic form. In the given article we also give information about the painter himself.
___
- Coşar,
S. (2010). Edebiyatın karikatürize halleri. Turkish Studies. 5(2). 688-734
http://www.turkishstudies.net/Makaleler/420835892_19-Said%20Co%C5%9Far.pdf
(Er.Trh:01.11.2018).
- Lukaş İ. (2015) Goloye Pole. Gelibolu. Çev. S. Üçgül. İstanbul: Çeviribilim.
- Nisan, F., (2015). “1980 Askeri Darbesinin Mimarı Kenan Evren’in Ölümünün Türk Basınındaki
Sunumu / The Media Reflection Of Death News Of Kenan Evren, TheChief Of 1980
TurkishCoupDetat”, TURKISH STUDIES -International Periodical for the Languages,
Literature and History of Turkish or Turkic-, ISSN: 1308-2140, (Prof. Dr. Şefik Yaşar
Armağanı), Volume 10/10Summer 2015, ANKARA/TURKEY, www.turkishstudies.net, DOI
Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.8606, p. 677-704 (Er.Trh:02.11.2018).
- Russian watercolor, Kadulin, perquisites https://www.liveauctioneers.com/item/17872743_russian-
watercolor-kadulin-perquisites adresinden erişildi. (Er.Trh:10.08.2018).
- Yazıcı, N. (2011). Türk mizahının gelişim sürecinde batılı anlamda ilk mizah dergisi: Cem Turkish
Studies.
6
(3).
1299.1313.
http://www.turkishstudies.net/Makaleler/1519783122_82_nermin_yaz%C4%B1c%C4%B1.pd
f (Er.Trh:01.11.2018).
- Айнутдинов, А.С. (2010) Карикатура как тип изображения комической интенции в современных
российских печатных СМИ. Doktora Tezi, Уральский государственный университет
имени
А.М.
Горького,
Екатеринбург.
http://elar.urfu.ru/bitstream/10995/2672/1/urgu0767s.pdf (Er.Trh:01.08.2018).
- Голубев А.В. (2005). Образ Европы в советской карикатуре 20-30-х годов. Труды Института
российской
истории.
Вып.
5,
273-299.
http://ebookiriran.ru/index.php?view=article§ion=8&id=69
adresinden
erişildi.
(Er.Trh:01.08.2018).
- Дмитриев, А.В. (1996). Социология юмора: Очерки. Москва: ОФСПП РАН
- Ефимов, Б. (1961). Сорок лет. Записки художника-сатирика. Москва: Советский художник
- Зарницы, No 1-26, Константинополь-София, 1919
- Ипполитов, C. Недбаевский, В., Руденцова Ю. (1999) Три
столицы
изгнания. Константинополь. Берлин. Париж. Москва: Спас