ARAP DİLİNDE DÜZENSİZ ÇOĞULLAR VE BUNLARIN KUR'ÂN'DAKİ KULLANIMLARI

Bu çalışmada Arap dilinin önemli konularından biri olan düzensiz çoğullar ve bu çoğulların Kur'ân'daki kullanımları ele alınmıştır. Konuya geçmeden önce çalışmanın giriş kısmında Arap gramerine dair kuralları ilk vazeden kişi hakkında bilgi verilmiştir. Ayrıca Arap gramerine gereksinim görülmesinin arka planında yatan nedenler irdelenmiştir. Buna ilaveten Arap gramerinin ilk numunelerini ortaya çıkaran dilciler özetle zikredilmiş ve bu ilmin tarihi serüvenine kısaca değinilmiştir. Bunun akabinde çoğulların diğer kısmı olan düzenli eril ve düzenli dişil çoğullara da kısaca temas edilmiş ve düzenli eril çoğullara benzediği için onlara eklenen ve onların i‘râbını alan sözcükler hakkında da bilgi verilmiştir. Daha sonra çalışmamızın asıl konusunu oluşturan düzensiz çoğulların kısımlarına yer verilmiştir. Düzensiz azlık çoğulu ve düzensiz çokluk çoğulu ayrı başlıklar altında dilcilerin görüşleri muvacehesinde incelenmiştir. Söz konusu inceleme neticesinde düzensiz çoğulların bu iki kısmı detaylandırılmış ve istatistiki verileri ortaya çıkarılmıştır. Bu veriler ışığında düzensiz azlık ve çokluk çoğullarının yaygın kullanımları dikkate alınarak bunların kısımları ortaya konulmuş ve bu çoğulların i‘râbı hakkında bilgi verilmiştir. Bundan sonra düzensiz çoğulların hangi kalıplarının Kur’ân’da yer aldığı tespit edilmeye çalışılmış ve Kur’ân’da yer almış çoğul kalıplarının her biri için ayetlerden örnekler getirilmiştir. Düzensiz çoğullar ve bu çoğulların Kur'ân'daki kullanımlarıyla ilgili varılan sonuçlara çalışmamızın sonuç kısmında yer verilerek çalışma son bulmuştur.

IRREGULAR PLURALS IN THE ARABIC LANGUAGE AND THEIR USE IN THE QURAN

In this study, the irregular plurals as one of the important subjects in The Arabic Language and their use in The Quran were considered. Before the subject was given, it was informed about the person who firstly preached the rules of The Arabic grammar on the first section of study. Moreover, the reasons on the background that The Arabic grammar was required for it were reviewed. Furthermore, the linguists who revealed the first samples of The Arabic grammar were briefly mentioned and the history of this science was given in brief. Then, the regular masculine and feminine plurals which are the other part of plurals were briefly mentioned and the information about words which are added and take their understanding were given because they are similar to the regular masculine plurals. Then, the sections of irregular plurals which are the main subject of our study were included. The irregular littleness plurals and irregular plurality plurals were reviewed under the separate titles in the frameworks of linguists’ views. As a result of the aforementioned review, two parts of the irregular plurals were detailed and the statistical data was revealed. In consideration of the data, the parts of irregular littleness and plurality plurals were reveals as their common usage was considered and the information was given about these plurals’ understanding. Then, it was tried to be determined about which forms of the irregular plurals are available in The Quran, and the samples from the verses were provided for each of the plural forms in The Quran. The study was ended as the results related to the irregular plurals and their usage in The Quran were added in the conclusion of our study.

___

  • Abbas Hasan, en-Nahvu’l-Vâfî, Dâru’l-Me‘arif, Mısır, Tarih yok.
  • Çiçek, Halil, es-Si‘irdî, Molla Halil b. Hüseyin b. Halid el-‘Umerî, Uluslararası Siirt Sempozyumu, 19-21 Eylül, 2006, Siirt, s. 372-384.
  • Ebû’l-Ferec, Alî b. el-Hüseyn b. Muhammed b. Ahmed el-Kureşî el-İsfahânî, el-Eğânî, (Thk: Komisyon) Dâru Sadr, Beyrut, 2008.
  • Ebû Abdillâh Cemâluddîn Muhammed b. Abdillâh b. Mâlik et-Tâî el-Endelüsî el-Ceyyânî, Şerhu Teshîli’l-Fevâid, (Thk: Abdurrahman es-Seyyid-Muhammed Bedevî el-Mahtûn), Gize, 1990.
  • Ebû Alî el-Fârisî, el-Îdâhu’l-‘Adudî, (Thk: Hasan Şazelî Ferhûd), Riyad, 1969.
  • Ebû’l-Bekâ, Eyyub b. Musa el-Kırımî el-Kefevî, Külliyât, (Thk: Adnan Derviş-Muhammed el-Misrî), Muessesetu’r-Risâle, Beyrut, 1998.
  • Ebû’l-Huseyn, Ahmed b. Fâris b. Zekeriyyâ b. Muhammed er-Râzî el-Kazvînî el-Hemedânî, Mu‘cemu Mekâyîsu’l-Luga, (Thk: Abdüsselam Muhammed Harun), Dâru’l-Fikr, 1979.
  • Ebû’t-Tayyib, Abdulvâhid b. Alî el-Halebî el-Lugavî, Merâtibu’n-Nahviyyîn, (Thk: Muhammed Ebû’l-Fadl İbrâhîm), el-Mektebetu’l-‘Asriyye, Beyrut, 2009.
  • el-Ferâhidî, Ebû Abdurrahmân Halîl b. Ahmed, Kitâbu’l-‘Ayn ‘alâ Hurûfi’l-Mu’cem, (Thk: Mehdî
  • el-Mehzûmî-İbrahim Samirrâî), Dâru Mektebeti’l-Hilâl, Beyrût, Tarih Yok.
  • el-Ezherî, Halid b. ‘Abdillah, Şerhu’t-Tasrîh ‘ala’t-Tevdîh, Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrut, 2000.
  • İbn ‘Akîl, Ebû Muhammed Bahâüddîn el-Hemedânî, Şerhu İbn ‘Akîl ‘alâ Elfiyyeti İbn Mâlik, (Thk: Muhammed Muhyiddîn Abdulhamid), Dâru’t-Turâs, Kahire, 1980.
  • İbnu’l-Enbârî, Ebû’l-Berekât Kemâlüddîn Abdurrahmân b. Muhammed b. Ubeydillâh, Nuzhetu’l- Elibbâ fî Tabakâti’l-Udebâ, (Thk: İbrahim Samerrâî) Daru’l-Menâr, Ürdün, 1985.
  • İbnu’l-Hâcib, el-Kâfiye, (Thk: Komisyon), Mektebetu’l-Buşra, Pakistan, 2011.
  • İbnu’l-Hâcib, el-Kâfiye, Şerhu’l-Vâfiye Nazmu’l-Kâfiye (Thk: Komisyon), Matba‘atetu’l-Adab, Neccef, 1980.
  • İbnu’l-Hâcib, el-Kâfiye, el-Kâifiye fÎ ‘İlmin’-Nahv ve’ş-Şâfiye fî ‘İlmeyi’t-Tasrîfi ve’l-Hat, (Thk: Salih ‘Abdul‘azîm eş-Şâ‘ir), Mektebetu’l-Adab, Kahire, 2010.
  • İbnu'l-Kiftî, Ebû’l-Hasan Cemâluddîn Ali b. Yûsuf, İnbâhu’r-Ruvât Alâ Enbâhi’n-Nûhât, (Thk. Ebû’l-Fadl Muhammed), Beyrût-Kâhire, 1982.
  • İbn Mâlik, Ebû Abdillâh Cemâluddîn Muhammed b. Abdillâh et-Tâî el-Endelusî el-Ceyyânî, Elfiyye, Beyrut, Tarih Yok.
  • İbn Mâlik, Şerhu Teshîli’l-Fevâid, (Thk: Abdurrahman es-Seyyid-Muhammed Bedevî el- Mahtûn), Gize, 1990.
  • İbnu'n-Nâzim, Bedreddin Muhammed b. Muhammed, Şerhu İbnu’n-Nazim ‘ala Elfiyyeti İbn Malik, (Thk: Muhammed Basil), Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrut, 2000.
  • İbn ‘Useymîn, Muhammed b. Sâlih b. Muhammed, Şerhu Elfiyyeti İbn Mâlik, Mektebetu’r-Ruşd- Nâşirûn, Riyad, 2013.
  • İbn ‘Usfûr, Ebû’l-Hasan Alî b. Mü’min b. Muhammed b. Alî el-Hadramî el-İşbîlî en-Nahvî, el- Mukarrib, (Thk: Ahmed Abdussettâr el-Cevârî - Abdullah el-Cubûrî), Baskı Yeri Yok 1972.
  • İbn Sîde, Ebû’l-Hasan Alî b. İsmâîl ed-Darîr el-Mursî el-Muhkem ve’l-Muhîtu’l-A‘zem, (Thk: Abdulhamid Hindâvî), Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrut, 2000.
  • İbn Ya‘îş, Şerhu’l-Mufassal, (Thk: Emil Bedî‘ Ya‘kub), Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrût, 2001.
  • Kızıklı, Zafer, Ebu'l-Esved Ed-Du'eli'nin Arap Gramer Tarihindeki Yeri ve Önemi, “Dini Araştırmalar”, Mayıs-Ağustos 2006, Cilt: 9, s. 25, ss. 268-280.
  • el-Muberrid, Ebû’l-‘Abbâs Muhammed b. Yezîd b. Abdilekber b. Umeyr, el-Muktadeb,(Thk: Muhammed Abdulhalik), Beyrut, Tarih Yok.
  • Muhammed el-Muhtar, Veledu Ebbah, Tarihu'n-Nahvi'l-Arabî Fi'l-Meşriki ve'l-Mağrib, Dâru’l- Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrut, 2008.
  • el-Murâdî, Ebû Muhammed Bedruddîn Hasan b. Kâsım b. ‘Abdillâh b. ‘Alî, Tavdîhu’l-Makâsid ve’l-mesâlik bi-şerhi Elfiyyeti İbn Mâlik, (Thk: ‘Abdurrahman ‘Alî Suleyman), Dâru’l- Fikru’l-‘Arabî, Kahire, 2008.
  • Radıyyuddîn Muhammed el-Esterâbâdî, Şerhu’r-Radî li Kâfiyeti İbni’l-Hâcib, (Thk: Yahya Beşir Misrî), Riyad,1996.
  • es-Sabbân, Ebû’l-‘İrfân Muhammed b. Alî el-Mısrî, Hâşiye ‘alâ Şerhi’l-Uşmûnî, Dâru’l-Kutubi’l- ‘İlmiyye, Beyrut, 1997.
  • Sîbeveyh, Ebû Bişr ‘Amr b. Osman b. Kamber, el-Kitâb. (Thk: ‘Abdusselam Muhammed Hârûn), Kahire, Mektebetu’l-Hanci, 1988.
  • es-Sîrâfî, Ebû Saîd Hasan b. Abdillâh b. Merzubân, Ahbâru’n-Nahviyyîn el-Basriyyîn, (Taha Muhammed Zeynî, Muhammed Abdulmun‘im Hafâcî), Mısır, 1955.
  • Suyûtî, ‘Abdurrahman b. Ebî Bekr, Hem‘u’l-Hevâmi‘ fî Şerhi Cem‘il-Cevâmi‘, (Thk: Ahmed Şemsuddin), Dâru’l-Kutubi’l-‘İlmiyye, Beyrût, 1998.
  • Suyûtî, ‘Abdurrahman b. Ebî Bekr, el-Behcetu’l-Merdiyye, ‘ala Elfiyyeti İbn Malik, (Thk: Muhammed Salih el-Endîmeşkî), Kum, 1974.
  • eş-Şâtıbî, Ebû İshâk İbrâhîm b. Mûsâ b. Muhammed el-Lahmî el-Gırnâtî el-Maķâsidu’ş-Şâfiye fî Şerhi’l-Hulâsati’l-Kâfiye, (Thk: Komisyon), Ma‘hedu’l-Buhûsi’l-‘İlmiyye ve İhyâi’t-Turâsi’l- İslâmî, Mekke, 2007.
  • Şevkî Dayf, Tecdîdu’n-Nahv, Kahire, 2013.
  • el-Uşmûnî, Nûruddin Ali b. Muhammed, Menhecu’s-sâlik ilâ Elfiyyeti İbn Mâlik, (Thk: Muhammed Muhyiddin Abdülhamîd), Dâru’l-Kitâbi’l-‘Arabî, Beyrut, 1955.
  • Vasmiyye, Abdulmuhsin Muhammed el-Mansûr, Mektebetu’r-Ruşd Nâşirûn, Riyad, 2004. Siyeğu’l-Cumû‘ fî’l-Kur’âni’l-Kerîm,
  • Yâkut b. Abdillâh el-Hamevî, Mu‘cemu’l-Buldân, Dâru Sâdr, Beyrût, 1995.
  • Zebîdî, Ebu Bekir Muhammed b. Hasan, Tabakatu’n-Nahviyyin ve’l-Luğaviyyin, (Thk: Muhammed Ebû’l-Fadl İbrahim), Daru’l-Maarif, Mısır, 1973.