RUSYA TÜRKOLOJİSİNİN ÖNCÜLERİNDEN ANDREY NİKOLAYEVİÇ KONONOV’UN TÜRKBİLİMİNDEKİ ROLÜ

1700`lü yıllarda ortaya çıkan Rus Doğubilimi ortaya çıktığı günden itibaren dünya ve Rus Türkolojisine önemli katkılarda bulunmuştur. Rusya`nın Moskova, Leningrad, Petersburg, Kazan, Harkov ve birçok şehir ve üniversitelerinde V. Radlov, V. V. Bartold, A. N. Kononov, V. F. Miller gibi Rus Türkologları tarafından yürütülen araştırmalar ve ortaya koyulan eserler, bilimde çok sayıda keşiflere yol açmış, tarihî sırların ve Türk yazıtlarının dilinin çözülmesini sağlamıştır. Esası Kâşgarlı Mahmut tarafından koyulan tarihî karşılaştırmalı metot, Türkolojide bir dizi eserlerin yazılması ile geniş hacimde işlenmeye başlandı. Yapılan çalışmalar arasında Türkoloji`nin bir kolu olan Rus Türkolojisi önemli yer tutmaktadır. Başlangıçta siyasi, tarihî ve kültürel ilişkilere dayanan Rus- Türk ilişkileri sonradan bilim dalına kadar ilerlemiş ve Doğu Dilleri içerisinde Türk Dili ve Edebiyatı Bilim Dalı olarak yaşamını sürdürmüştür. Yapılan bu çalışmalar içerisinde ünlü Doğubilimci Kononov`un emeğini öncelikle vurgulamak gereklidir. Onun 50 yıldan çok olan bilimsel çalışmaları Türk dünyasına, Türk lehçelerine, özellikle de Türkiye, Özbek, Türkmen Türkçesine ait yazdığı eserler Sovyet ülkelerinin yanı sıra Türkiye’de de Türk Dil Kurumu tarafından yüksek şekilde değerlendirilmiş ve Rus Türkolojisinde yeni ufuklar açmıştır. Ünlü Dilbilimci Rus Türkolojisine sadece yazdığı eserler ve araştırmaları ile değil, öğretmenlik faaliyeti ve kendinden sonra yetiştirdiği öğrencileri ile de değer katmıştır. Makalede Rusyalı Doğubilimci, Oryantalist, SSCB Bilimler Akademisi üyesi, Türkolog A.N.Kononov`un hayatı ve çalışmaları ile ilgili bilgiler verilmektedir. Ayrıca burada Kononov`un bilimsel çalışmalarının kapsadığı alan ve kullandığı ana yöntemleri belirtilmiş, incelenmiştir.

THE ROLE OF ANDREY NIKOLAEVICH KONONOV, ONE OF THE PIONEERS OF THE RUSSIAN TURKOLOGY, IN THE TURKISH SCIENCE

Since 1700’s, when the Russian Orientalism emerged, it has made significant contributions to the world and Russian Turkology.Researches and works carried out in the universities and many cities like, Moscow, Leningrad, Petersburg, Kazan, Kharkov by Russian Turkologists such as V. Radloff, V. V. Bartold, A. N. Kononov and V. F. Miller have led to numerous discoveries in science, It provided the resolution of the language of Turkish inscriptions.The historical comparative method put into place by Kashgarli Mahmut was started to be processed in a large volume by writing a series of works in Turkology. Russian Turkology, which is a branch of Turkology, has an important place in the studies. In the beginning, the Russian-Turkish relations based on political, historical and cultural relations advanced to the branch of science and continued to live as the Turkish Language and Literature Science Branch in Eastern Languages. Among these studies, it is necessary to emphasize firstly the education of the famous Doğubilimci Kononov. His many scientific studies more than 50 years of the Turkish world, Turkish dialects, especially related to Turkey, Uzbek, Turkmen Turkish, evaluated in a high manner by Turkish Language Society and has opened up new horizons for the Russian Turcology in Turkey as well as the Soviet countries. The famous linguist has added value not only to the works and researches he wrote, but also to the activities he has taught and the students he has trained afterwards. In this article, information about the life and work of the Russian Orientalist, Orientalist, member of the USSR Academy of Sciences, the Turkologist A.N. Kononov is given. In addition, the area covered by Kononov’s scientific studies and the main methods he uses are specified and examined

___

  • Agayev E., Abilov İ. (2015); Rusyalı Doğubilimci ve Türkolog Boris Vsevolodoviç Miller, Cumhuriyet Tarihi Araştırmalar Dergisi, Yıl 11, Sayı 22.
  • Akademiya Nauk SSSR. (1966); Tyurkologiçeskiy Sbornik. Nauk, Moskova.
  • Akademiya Nauk SSSR. (1976, yanvar-fevral); Sovetskaya Tyurkologiya. Bakü.
  • Akademiya Nauk SSSR. (1980, yanvar-fevral); Sovetskaya Tyurkologiya. Bakü.
  • Akademiya Nauk SSSR.(1986); Turcologica. Nauk, Leningrad.
  • Kolesnikov A., Kamalov İ. (2011); Avrasya Türkologları Sözlüğü. Türk Tarih Kurumu, Ankara.
  • Kononov A.N. (1948); Grammatika Uzbekskogo Yazıka. UzSSR, Taşkent.
  • Kononov A.N. (1956); Grammatika Sovremennogo Tureçkogo Literaturnogo Yazıka. Nauk, Leningrad.
  • Kononov A.N. (1958); Rodoslovnaya Turkmen. Nauk, Leningrad- Moskova.
  • Kononov A.N. (1968); Tyurkskaya Filologiya v SSSR. Nauk, Moskova.
  • Kononov A.N. (1970); Türkiche Philologie. Universitario Orientale, Almanya.
  • Kononov A.N. (1975); Sovyetler Birliği`nde Kaşgarlı Mahmut’un Divanı’nı Konu Alan Araştırmalar, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara.
  • Kononov A.N. (2006); Rusya’da Türk Dillerinin Araştırılması Tarihi, Türk Dil Kurumu, Ankara.
  • Musaoğlu M. (2002); Türkolojinin Çeşitli Sorunları Üzerine Makaleler-İncelemeler, Türk Kültür Bakanlığı, Ankara.