MESLEKLERİN TANIMLANMASI VE SINIFLANDIRILMASI ÜZERİNE BİR DEĞERLENDİRME

Meslek, insanların toplum bilinci içinde, bir arada yaşamalarının bir gereği olarak ve aynı zamanda bu olgunun bir sonucu olarak iş bölümüne gitmeleri ve uzmanlaşmaları sonucunda ortaya çıkmış bir durumdur. İnsanların, zaman içerisinde, topluluk olma bilinci altında oluşturmuş oldukları geleneksel topluluklardan modern toplumlara meslekî farklılaşma görülmektedir. Modernleşme süreciyle ortaya çıkması ve bunun yanında, sanayileşme ve teknolojik imkân ve kabiliyetlerin günlük yaşamın vazgeçilmezleri olması ile birlikte, bazı meslekler ortadan kalkmış, buna karşın ihtiyaçlara bağlı olarak gerek toplumu bir bütün olarak etkileyen gerekse bireyleri tek tek etkileyen pek çok yeni meslek de toplumsal yaşam alanına dâhil olmuştur. Yeniliklerin ve ihtiyaçların etkisi altında ortaya çıkan gelişim ve ilerlemenin doğal bir sonucu olarak da iş bölümü ve uzmanlaşma, mesleklerin nicel olarak gereksinim duyulmalarında ve nitel olarak farklılaşmasında toplumların her kesimi tarafından gözle görülebilir bir artışın olmasına sebep olmuştur. Meslekler arasında sınırların çizilmesi ve buna bağlı olarak yine kendi aralarında sınıflandırılmasında güçlükler ortaya çıkmış, bunun sonucunda da ortaya çıkan durumun çözüme kavuşturulabilmesi için farklı yollara başvurulmuştur. Meslekî sınıflandırma, ortaya çıkan karmaşık durumun çözümlenebilmesi için bireylerin meslek seçimine yönelik bir pusula işlevi ifa ettiği için önem arz etmektedir. Bu çalışmada, mesleklerin tanımlanması ve sınıflandırması üzerine odaklanılmıştır. Sınıflamaya esas oluşturan birden fazla ölçütün olması, bu ölçütlerin birer kıstas olarak bakış açılarına ve zamana göre değişiklik göstermesi, dokümanter inceleme yöntemine dayanması araştırmanın yöntem ve sınırlılıklarını oluşturmaktadır.

EVALUATION OF PROFESSIONAL DEFINITION AND CLASSIFICATION

Profession, within the social consciousness, is a situation that occurs as a result of people’s living together in society, as a necessity of living together and at the same time as a result of both coming to an agreement and performing the job sharing. From time to time, from the traditional communities to modern societies people have formed professional differentiation under the consciousness of being a community. With the emergence of the modernization process including the industrialization and technological capabilities as the indispensables of daily life, some professions have been eliminated, on the other hand the others have been included in social life. As a natural consequence of the development and progress under the influence of innovations and needs, the division of labor and specialization have led to a visible increase by all segments of the society in terms of the quantitative necessity and qualitative differentiation of professions. Difficulties have arisen in drawing the boundaries between the professions and accordingly classification among themselves, and as a result, different ways have been used to solve this condition. The occupational classification is important because it performs a compass function for the choice of individuals in order to solve this complex situation. This study focuses on the definition and classification of occupations. In this study, there is more than one criterion to perform the classification, the variation of criteria and perspectives change in accordance with the time, and the study is based on documentary analysis method. And these variables bring about the limitations of the research.

PDF

___

Akar, C.(2012). Üniversite Seçimini Etkileyen Faktörler: İktisadi ve İdari Bilimler Öğrencileri Üzerine Bir Çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, Nisan, 7(1), 97-120
Alper, Z. ve Özdemir, H. (2004). Uludağ üniversitesi tıp fakültesini tercih eden öğrencilerin kimi sosyo-demografik özellikleri ve mesleğe bakış açıları. Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi, 30 (2), 93-96.
Barber, B. (1996). Meslekler Sosyolojisinde Bazı Sorunlar. Meslekler ve Sosyoloji Dergisi. Çev. Zafer Cirhinlioğlu. Ankara: Gündoğan yayınları.
Büyük Türk Ansiklopedisi, (1990). Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. İstanbul: M.E. B Yayınevi.
Çatı, K., İştar, E., & Özcan, H. (2016) Üniversite Tercihlerine Etki Eden Faktörlerin İncelenmesi: Türkiye Genelinde Bir Alan Araştırması. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Education and Science, Cilt/Volume 6, Sayı/Number 2, Ağustos/August; Sayfa/Pages 163- 177.
Çelik, N., Üzmez, U. (2014). Üniversite Öğrencilerinin Meslek Seçimini Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi: Çağrı Merkezi Hizmetleri Örneği Elektronik Mesleki Gelişim Ve Araştırma Dergisi (Ejoir) Cilt:2 Sayı:1 Mayıs
Dinç, E. (2008). Meslek seçiminde etkili faktörlerin incelenmesi: meslek yüksek okulu- muhasebe programı öğrencileri üzerine bir araştırma. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (2), 90-106.
Erdem, B. ve Kayran M. F. (2013). Balıkesir üniversitesi turizm işletmeciliği ve otelcilik yüksekokulu öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen faktörler üzerine bir araştırma. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 14 (1), 81-106.
Foulquıe, P. (1994). Pedagoji Sözlüğü. Çev. Cenap KARAKAYA. İstanbul: Sosyal Yayınları.
Goode, W. (1996). Topluluk İçinde Topluluk: Meslekler, Meslekler ve Sosyoloji. Der. ve Çev. Zafer Cirhinlioğlu. Ankara: Gündoğan yayınları
Hughes, E.C. (1996). Meslekler. Meslekler ve Sosyoloji. Dergisi. ve Çev. Zafer Cirhinlioğlu. Ankara: Gündoğan yayınları.
Genç, G., Kaya, A., & Genç, M. (2007). İnönü Üniversitesi Tıp Fakültesi Öğrencilerinin Meslek Seçimini Etkiyen Faktörler. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Güz, 8(14), 49–63
Hamamcı, Z., Bacanlı, F., & Doğan, H. (2013).İlköğretim Ortaöğretim Ve Üniversite Öğrencilerinin Mesleki Ve Eğitsel Kararlarını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. ESOSDER. Kış-Cilt:12 Sayı:44 (284-299).
Jonston, J., Mckeown, E. & Mcewen, A.(1999). Choosing primary teaching: the perspectives of males and females in training. Journal of Educating for Teaching, 25 (1), 55-64
Korkut Owen, F., Kepir., D, Özdemir, S., Ulaş, Ö., Yılmaz, O. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Bölüm Seçme Nedenleri. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, Cilt 8, Sayı 3, Aralık, ss.135-151.
Kaptan, S.( 1989/1995). Bilimsel araştırma ve gözlem teknikleri. Ankara: Tek Işık A.Ş. Veb. Ofset Tesisleri.
Karasar N. (2009).Bilimsel Araştırma Yöntemi.19baskı.Ankara: Nobel yayınları.
Kasatura İ. (1991). Okul Başarısından Hayat başarısına, Başarıyı Yaratan ya da Engelleyen Etmenler. İstanbul: Altın kitaplar.
Kemerlioğlu, E. (1996). Sosyal Tabakalaşma, İzmir: Saray Kitabevi.
Korkmaz, A. (2006). Değişme ve Farklılaşma. İstanbul: Doğu Kütüphanesi yayınları.
Köksalan, B. (1999). Üniversite Öğrencilerinin Meslek Seçimini Etkileyen Faktörler (doğu Ana Dolu Bölgesi örneği). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayımlanmamış doktora tezi. Malatya.
Kuzgun, Y. (1988).Psikolojik Danışma ve Rehberlik Ankara: ÖSYM yayınları.
Kuzgun, Y. (1995).Kendini Değerlendirme Envanteri. Ankara: ÖSYM yayınları.
Mays A. B. (1957). Meslek Eğitiminin Prensipleri. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
McIver R.M.-Page, C.H. 1969 Cemiyet. Çev. Amiran KURTKAN. İstanbul: Milli Eğitim bakanlığı Yayınları.
Pekkaya, M., Çolak, N. (2013). Üniversite öğrencilerinin meslek seçimini etkileyen faktörlerin önem derecelerinin ahp ile belirlenmesi. International Journal of Social Science, 6 (2), 797-818.
Sarıkaya, T., & Khorshıd, L. (2009). Üniversite Öğrencilerinin Meslek Seçimini Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi: Üniversite Öğrencilerinin Meslek Seçimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, Bahar, 7(2), 393-423.
Sönmez M. (1990). Türkiye’de Gelir Eşitsizliği. İstanbul: İletişim yayınları.
Taş, M. Y. (2012). Demirci eğitim fakültesi sosyal bilgiler öğretmenliği adaylarının profili ve sosyal bilgiler öğretmenliğini tercih etme nedenlerinin değerlendirilmesi. CBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 64-76.
Tunç-Çıtak, T., Gülseren, N. A. ve Özdemir, A. (2007, Eylül). Hemşirelik ve sağlık memurluğu öğrencilerinin meslek seçimlerini etkileyen faktörler. 4. Uluslararası 11. Ulusal Hemşirelik Kongresi, Poster Bildiri. Ankara, Türkiye.
Uysal Ş.(1973). Bireysel ve Toplumsal Faktörlere Göre Lise Öğrencilerinin Meslek Seçimini Etkileyen Faktörler. A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara: Basılmamış Doktora Tezi.