KİSÂ HADİSİNE DAİR BİR ESER: ÂBİD’İN KİSÂ-NÂMESİ

Klasik Türk edebiyatında hadislerin tercüme ve şerhleri bir tür olarak yer etmiştir. Kırk ve yüz hadis tercümelerinin yanı sıra sadece bir hadisi konu edinen eserler de mevcuttur. H. 1292 / M. 1875-76 tarihinde Manastır’da vefat eden Âbid Efendi’nin H. 1279 / M. 1862-63’te kaleme aldığı Kisâ-nâme adlı eseri Kisâ Hadisi’ne dayanmaktadır. Söz konusu hadis, Ehl-i Beyt kapsamına kimlerin girdiğini tespit bahsindeki düşünceye temel teşkil eden bir rivayettir. Âbid, Kisâ Hadisi hakkındaki eserini Suyûtî’den tercüme ettiğini söylese de müellifin hangi eserinden faydalandığı konusuna açıklık getirmez. Muhtemelen beyitler Suyûtî’nin bir eserinde geçen ve Kisâ Hadisi’ni içeren bölümden alınmış olmalıdır. Bu makalede Kur’an-ı Kerîm’de kimlerin Ehl-i Beyt’ten sayıldığı üzerine, ayetlerden yola çıkılarak bilgiler aktarıldı. Kisâ Hadisi’ne ve Şia’ya göre Hz. Muhammed’in ailesinin kaç kişiden oluştuğu konusuna değinildikten sonra Âbid ile eseri Kisâ-nâme’nin nüshaları, tertibi ve muhtevası tanıtıldı. Tespit edilebilen sekiz nüshanın yedi nüshası arasındaki farklar belirtilerek metin ortaya çıkarıldı. Arapça beyitlerin ve Seyyid Muhammed Nûrü’l-Arabî’ye ait olan Arapça takrîzin fotoğrafları konuldu ve metinlerin Türkçe çevirileri son notlarda verildi. Klasik Türk edebiyatında sadece bir hadisi konu alan eserlerin de açığa çıkartılması gerekmektedir. Bu anlamda Âbid’in Kisâ-nâme’si bu çalışmalara örnek teşkil etmekle birlikte tercüme faaliyetlerine de katkı sağlaması bakımından değerlidir.

A WORK ABOUT KISÂ HADITH: ÂBID’S KISÂ-NÂME

Translation and interpretation of the hadith can be considered a genre of Classical Turkish Literature. In addition to forty and hundred hadith translations, there are also works focusing on a single hadith. The work Kisâ-nâme, which was put into paper in 1862-63 (1279 according to Muslim calendar) by Abid Efendi, who passed away in Manastir in 1875-76 (1292 according to Muslim Calendar), is based on the Kisâ hadith. The relevant hadith is a story, which constitutes basis to the thought on the subject of persons who are among Ahl al-Bayt. While Abid states that he translated his work on the Kisâ hadith, from al-Suyuti, he does not make clear whose author’s work he used. Probably, couplets should have been taken from a chapter in a work of al-Suyuti, which features the Kisâ hadith. In the present article, information on the persons considered among Ahl al-Bayt in Quran, was transmitted in the present article on the basis of verses. After mentioning the subject on total number of persons constituting Mohammad’s family according to the Kisâ hadith and the Shi’a, Abid was introduced, along with his work Kisâ-nâme, the copies, composition, and content thereof. Differences, between the seven of the eight identified copies of the work were specified, and the text was revealed. Photos of Arabic couplets, and the Arabic appreciation by Seyyid Muhammed Nûrü’l-Arabî were added, and also the Turkish translations of texts were provided in endnotes. Works in the Classical Turkish Literature, focusing on a single work, should also be uncovered. In the relevant sense, while Abid’s Kisâ- nâme is an example of such works, it is valuable, since it also contributes to translation activities.

PDF

___

Adıgüzel, Abdulcabbar (2015). “Şiî-İmâmiyye’nin Ehl-i Beyt Tasavvuru ve Dinî Referansları”. Siirt Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 1:119-149.
Ceyhan, Semih (2012). “Vâridât”. TDV İslâm Ansiklopedisi, c. 42, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s. 520-522.
Gülen, Fatma Nur (2011). Âbid Efendi’nin Dîvânçe’si (İnceleme-Metin-Sözlük). Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Fatih Üniversitesi.
Kahya, Abdullah (2015). “Âbid Zeynelabidin”. http://www.turkedebiyatiisimlersozlugu.com/index.php?sayfa=detay&detay=7144 (Erişim Tarihi: 26.12.2016)
Karabiber, Namık Kemal (2007). Ehl-i Beyt Tasavvuru ve Erken Dönemdeki Yansımaları (Hicrî I. ve II. Asır). Doktora Tezi, Ankara: Ankara Üniversitesi.
Koncu, Hanife (2016). “Kisâ Hadisi’ni Anlatan İki Türkçe Mesnevî Üzerine”. Azerbaycan Multikulturalizmi: Din ve Dil Siyasetinin İnkişaf Perspektifleri Adlı Beynelhalk Konferansın Materiallar Toplusu . Bakü: Bakü Beynelhalk Multikültüralizm Merkezi: 93-99.
Mehmed Tahir (2000). Osmanlı Müellifleri . Ankara: Bizim Büro Basımevi.
Özbek, Nadir (2010). “Abdülhamid Rejimi, Vergi Tahsildarlığı ve Siyaset, 1876-1908”. Doğu Batı Dergisi. 52: 159-197.
Özdemir, Yaşar (2014). Ehl-i Beyt Kavramının Teolojik Analizi. Yüksek Lisans Tezi, Çorum: Hitit Üniversitesi.
Pakalın, Mehmet Zeki (1993). Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü III. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
“yoklamacı”. TDK Güncel Sözlük.
http://tdk.gov.tr/index.php?- option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.5860f587b3fc65.92753552 (Erişim Tarihi: 25.09.2017 Yavuz, Adil (2005). “Kisâ Hadisi Rivayetleri ve Ehl-i Beyt Kimliği”. Selçuk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi. 19: 153-177. http://yazmalar.gov.tr (Erişim Tarihi: 06.10.2017)
http://www2.diyanet.gov.tr/DiniYayınlarGenelMudurlugu/Documents/2017takvim.pdf Tarihi: 18.11.2017) (Erişim
Yılmaz, Mehmet (2013). Kültürümüzde Ayet ve Hadisler, Ansiklopedik Sözlük. İstanbul: Kesit Yayınları.