FAHREDDİN RÂZÎ’DE PEYGAMBERLERİN İSMETİ MESELESİ

Fahreddin Râzî, tefsirinde ayetleri çok geniş bir şekilde ele almıştır. Peygamberlerin ismeti de bunlardan bir tanesidir. Kur’an’da neredeyse her peygamberle ilgili olumsuz bir davranıştan bahsedilmiştir. Ama bu davranışları nefret uyandıracak türden değildir. Bilinçsiz olarak veya yanlış sayılabilecek tercihlerinden kaynaklanan bir olumsuzluktur. Bu davranışlarının hata olarak kabul edilip edilmeyeceği hep tartışma konusu olmuştur. Çünkü bu mesele, onların tebliğleriyle bağlantılı olarak değerlendirilmiştir. Bu nedenle diğer sıfatlarından daha çok ismet sıfatı üzerinde durulmuştur. Çünkü ismet meselesi itikadî bir konudur. Tebliğ görevini etkileyen bir durumdur. Peygamberlerin, günah işleme konusunda diğer insanlar gibi değerlendirilmeleri mümkün değildir. Ayrıca bu sıfat, insanların merakını da celbetmiştir. İsmet anlayışı noktasında mezhepler arasında görüş farklılıkları meydana gelmiştir. Bazıları bu sıfatı peygamberlik öncesinden başlatmıştır. Diğer bazıları ise peygamberlik sonrasıyla sınırlı tutmuştur. Yine bir kısmı peygamberlerin de bir insan olduğunu söyleyerek küçük günah işleyebileceklerini söylerken diğer bir kısmı bunun mümkün olmadığı dile getirmiştir. Bu konuda Râzî, Ehl-i sünnet anlayışını benimsemiştir. Peygamberlerin günah işleyebileceklerini söyleyen mezhebî anlayışları da eleştirmiştir. Ayetlere getirdiği yorumlar da bu çerçevede olmuştur. Bazı delillerle farklı anlayışta olanların düşüncelerini çürütmeye çalışmıştır. Bu çalışmamızda Râzî’nin, peygamberlerin ismeti konusuna bakışı değerlendirilecektir. Bazı peygamberler de örnek olarak işlenecektir. Genel anlamda konu, Râzî’nin Tefsir-i Kebir’i bağlamında ele alınacaktır. Farklı görüşte olanlarla da karşılaştırmalı bir şekilde konu açıklığa kavuşturulmaya çalışılacaktır.

ISMAH OF THE PROPHETS IN FAHREDDIN RAZI

Fahreddin Razi in his tafsir he has handle the verses very detailed. The prophet's ismah is one of them. The Qur'an speaks of a negative attitude almost related to every prophet. But these behaviors do not hate. It is a disadvantage due to the choice of being unconscious or wrong. It has always been a matter of debate whether or not these behaviors can be regarded as mistakes. Because this issue has been assessed in connection with their tableeghs. For this reason, ismah is more emphasized than other adjectives. Because the subject of ısmah is an theological subject. It is a situation that affects the tableegh task. Prophets can not be judged like other people in sin. In addition, this adjective has also attracted people's curiosity. At the point of understanding of ismah, differences of opinion among the sects have come to fruition. Some have started this adjective before prophecy. Others are limited after the prophecy. Some say that the prophets are human, can do little sin, but others have said it is not possible. Razi on this subject, has adopted the Ahl al-sunnah understanding. He also criticized the sectarian insights that say that the Prophets could sin. The interpretations he brings to the verses are also in this frame. Some have tried to refute the thoughts of those who have different insights. In this work, Razi's view ismah of the prophets will be evaluated. Some prophets will be treated as examples. In general terms, the issue will be evaluated in the context of Rafi's Tafsir-i Kebir. It will be tried to bring the subject matter to a comparative level with those of different opinions.

___

  • Abdülcebbar, K. (2013). Şerhu Usuli Hamse. İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı yayınları.
  • Bayram, E. (2017). Razi’nin Hidayet ve Dalaletle İlgili Ayetleri Yorumlaması ve Bu Hususta Mutezileyle Giriştiği Tartışma (Tefsir-i Kebir Bağlamında), The Journal of Academic Social Science Studies [JASSS], 61. p. 177-196.
  • Beyzâvî, N. (1418). Envârü’t-tenzîl ve esrârü’t-te’vîl. Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabiyyi.
  • Bulut, M. (2001). İsmet. Diyanet İslam Ansiklopedisi, İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı yayınları.
  • Cevherî İ. b. H. (1987/1407). es-Sıhâh Tâcu’l-Luga ve Sıhâhu’l-Arabiyye, Beyrut: Dâru’l-ilm li’l-melayin.
  • Cürcani, A. b. M. (bty). Kitabü’t-Tarifât, Daru Reyyan li’t-Türas.
  • Esed, M. (1999/1420). Kur’an Mesajı Meâl-Tefsir. trc. Ahmet Ertürk ve Cahit Koytak. İstanbul: İşaret yayınları.
  • Günaydın, F. (2017). İlk Dönem Tefsir ve Hadis Literatüründe İsmet İnancı, Kelam Araştırmaları Dergisi, 15: 1, p.1-28.
  • İbn Manzûr, C. (1414). Lisânü’l-Arab. Beyrut: Daru Sadr, 3.baskı.
  • İsfahânî, R. (2005/1426). el-Müfredât. Beyrut: Daru’l-marife.
  • Karaman, H. vd. (2006). Kur’an Yolu Türkçe Meal ve Tefsir. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı yayınları.
  • Mâtürîdî, E. M. (1426/2005). Te’vîlâtü Ehli’s-sünne. Beyrut: Dâru’l-Kütüb el-İlmiyye.
  • Mâtürîdî, E. M. (2002). Kitabü’t-Tevhid. Ankara: İsam yayınları.
  • Mevdȗdî, E. (1995). Tefhîmü’l-Kur’ân. trc. Muhammed Han Kayanî ve dğr. İstanbul: İnsan yayınları, 2. baskı.
  • Oral, O. (2017). Fahreddin Razi’ye Göre Hz. Âdem ile Hz. Nuh’un İsmeti Problemi, Türk ve İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi = The Journal of Turk & Islam World Social Studies, 4/10, p. 252-269.
  • Pak, S. (2017). Kur’an’da Hz. Peygamber’in Günah İşleme İmkânı (Nisa Suresi 105-107. Ayetler Örneği), Hitit Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 16: 32. P. 641-669
  • Râzî, F. (1420). Mefâtîhu’l-gayb. et-Tefsîrü’l-kebîr. Beyrut: Daru İhyai’t-Turasi’l-Arabiyyi, 3. Baskı.
  • Râzî, F. (1986). İsmetü’l-Enbiyâ. Kahire: Mektebetü‟l-Hancı.
  • Reşîd Rızâ, M. (1999). Tefsîru'l-Menâr. Beyrut: Daru'l-Kutub el-İlmiyye.
  • Şahin, N. (2006). Peygamberlik ve İsmet sıfatı. Basılmamış Y. Lisans Tezi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
  • Tabatabai, M.H. (1417/ 1997). el-Mizân fî Tefsîri'l-Kur'an, Beyrut: Müessesetü’l-Alemiyye li’l- Matbûât.
  • Taberî, M. C. (2000/1420). Câmi‘u’l-beyân ‘an te’vîli âyi’l-Kur’ân. Byy: Müessesetü’r-risale.
  • Türcan, G. (2003). Peygamberlerin İsmeti Meselesi, Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 2: 11, p. 91-123.
  • Yıldırım, Z. (2003). Kur’ân’da Peygamberlerin İsmeti, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 19, p. 87-118.
  • Zemahşerî, E. M. (1407).el-Keşşâf ‘an hakâ’ikı gavâmizi’t-tenzîl ve ‘uyûni’l-ekâvîl fî vücûhi’t- te’vîl. Beyrut: Daru'l-Küttab el Arabiyyi, 3. baskı.