EBU’L-HASAN EL-HARAKÂNÎ’NİN TEFEKKÜR ANLAYIŞI

Büyük Türk-İslâm âlimi ve mutasavvıfı el-Harakânî, her anını tefekkürle geçiren ve civanmertlerine de sürekli tefekkür tavsiyesinde bulunan bir Allah dostudur. el-Harakânî, Kur'an ve Sünnet'e bağlılığı, üstadı el-Kassâb'ın rehberliği ve manevî mürşidi Bâyezîd'in örnekliği sayesinde makamlar aşarak metafizik bir derinliğe ulaşmıştır. Onun sözleri incelendiğinde Allah ile irtibatının sağlamlığı, İslâm'ı temsil ve tebliğ hususundaki kararlılığı, civanmertlerinin eğitimine verdiği önem ve sürekli tefekkür tavsiyesi rahatlıkla görülebilmektedir. el-Harakânî, hem zâhirî hem de bâtınî ilimlerde kendisini geliştiren ve özellikle tasavvufî konularda derinleşen ender şahsiyetlerden biridir. Onun hikmet dolu sözleri analiz edildiğinde iddiaların aksine ümmî olmadığı, tam tersine İslâmî ilimlere vâkıf bir âlim olduğu anlaşılmaktadır. Zira böyle veciz sözleri eğitim görmemiş bir insanın söyleyebilmesi imkânsızdır. el-Harakânî, zihninden geçen düşünceleri civanmertleriyle paylaşırken onlara çarpıcı mesajlar vermiştir. Onun müritlerine verdiği bu bilgiler, büyük hedeflere talip olmaları ve büyük işler başarmaları amacına matuftur. O, yaşadığı aşkın tecrübeleri civanmertlerine anlatarak onların da bu derecelere ulaşmalarını istemiştir. Tefekkür eden bir insanın planlı bir hayat yaşayacağını, zamanını etkin ve verimli kullanacağını ve çok önemli işlere imza atacağını onlara öğretmiştir. Dolayısıyla bütün bu dinî tecrübeleri en doğru usul ve yöntemleri kullanarak etrafına aktarmak ancak ciddi bir eğitim ve öğretimle, yaptığı işe odaklanmakla ve kendine iyi bir rol model seçip onun öğretisini takip etmekle mümkün olabilir. İşte el-Harakânî, Bâyezîd gibi âlim bir mutasavvıfı kendine örnek almış, onu manevî yönden geçmeyi ve daha üst mertebelere ulaşmayı hedeflemiştir. O, gösterdiği azim ve kararlılığın bir sonucu olarak bu sahanın zirve şahsiyetlerden biri olmayı başarmış ve kendisinden sonra gelenler üzerinde derin izler bırakmıştır

UNDERSTANDING OF THE CONTEMPLATION OF ABU’LHASAN EL-KHARAKANİ

el-Kharakani Turkish-Islamic scholar and a great mystic, who spent in his every moment with thought and advised constantly his followers the thought, is a friend of Allah. el-Kharakani reached a depth beyond the metaphysical through dependence on Qur'an and Sunnah, quidance of his murshid el-Kassab and example of spiritual murshid Bayazid. When his speeches are examined, it has seen his robustness of Allah, his determination in respect of representing and notifying Islam, the importance he gave to education of his followers and the advice of thought continuously. el-Kharakani is one of the rare figures who develops on both scientific and mystical subjects and especially on mysticism subjects. When his words of full of wisdom are analyzed, contrary to the claims, it is understood that he is not illiterate and he is a competent scholar of Islamic sciences. Because it is impossible that an uneducated man told such a terse words. el-Kharakani gave striking messages when he shared thoughts of mind his disciples. These informations he gave to his disciples are to provide them to think big. He wanted them to reach these degrees when he was telling the high spiritual condition he lived. He taught that a man contemplating would plan his time and always use the time an effective and efficient manner and manage very important work. It is possible to transfer all of these religious experiences with good procedures and methods, a serious education and training, focusing on his work and self-selecting a good role model and following his teachings. Therefore el-Kharakani took himself Bayazid, a scholar who mystic, as a role model and intended to pass him in spiritual issues and reach a higher target. He managed to become one of distinguished the figures in this area as a result of perseverance and determination and left deep effect on those who came after him

PDF

___

ABDULBÂKÎ, Muhammed Fuad, el-Mu’cemü’l-Müfehres li el-Fâzi’l-Kur’ani’l-Kerim, Çağrı Yay., İstanbul, 1986.
ACLÛNÎ, İsmail b. Muhammed, (ö. 1162/1652), Keşfu’l-Hafâ ve Muzîlü’l-İlbâs amme’ş-tehera mine’l-Ehâdîsi alâ Elsineti’n-Nâs, (I-II), Thk.: Ahmet Kalaş, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, 1405.
ATTÂR, Ferîdüddîn, (ö. 627/1230), Evliya Tezkireleri, Çev.: Süleyman Uludağ, Kabalcı Yayınevi, İstanbul, 2007.
AYDIN, Hüseyin, “İbn Teymiye’de Allah Tasavvuru -Eleştirel Bir Yaklaşım-”, Kelam Araştırmaları, 2006, C. 4, Sayı: 2, (s. 39-86).
BEYHAKÎ, Ebû Bekr Ahmed b. el-Hüseyin, (ö. 458/1066), Şu’abü’l-Îmân, (I-XIV), Thk.: Muhammed es-Said b. Bisyûnî Zeğlül, Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye, Beyrut, 1410.
ÇİFTÇİ, Hasan, Şeyh Ebü’l-Hasan-i Harakânî, (Hayatı, Çevresi, Eserleri ve Tasavvufî Görüşleri) Nûru’l-‘Ulûm ve Münâcât’ı (Çeviri-Açıklama-Metin), Şehit Ebü’l-Hasan Harakânî Derneği Yay., Ankara, 2004.
----------, “Şeyh Harakânî İle Şeyh Bâyezîd Arasındaki İlginç Manevî İlişki,” Şarkiyât Araştırmaları Dergisi, 2003, C. 3, Sayı: 11, (s. 23-40).
EBU’L-HASAN HARAKÂNÎ, Nûru’l-Ulûm ve Münâcât’ı, (Çeviri-Açıklama-Metin), Haz.: Hasan Çiftçi, Şehit Ebü’l-Hasan Harakânî Derneği Yay., Ankara, 2004.
---------, Nûru’l-Ulûm, Haz.: Şenol Kantarcı, Ankara, 1997.
FÂRÂBÎ, Ebû Nasr Muhammed b. Tarhan, (ö. 339/950), İhsâu’l-‘Ulûm (İlimlerin Sayımı), Çev.: Ahmet Arslan, Vadi Yay., Ankara, 1999.
İBN MANZÛR, Cemâluddin Muhammed b. Mükerrem, (ö. 711/1311), Lisânu’l-Arab, (I-XV), Beyrut, 1990.
İBN RÜŞD, Ebu'l-Velid Muhammed b. Ahmed b. Muhammed, (ö. 520/1126), Faslu’l-Makâl fî ma beyne’l-Hikmeti ve’ş-Şerîati mine’l-İttisâl (Felsefe-Din İlişkisi), Çev.: Bekir Karlığa, İşaret Yay., İstanbul, 1999.
İBN SA’D, Ebû Abdillah Muhammed, (ö. 230/844), et-Tabakâtü’l-Kübrâ, (I-VIII+Fihrist), Dâru’sSadr, Beyrut, 1957.
KARA, Mustafa, “Fenâ”, DİA, İstanbul, 1995, XII, 333-335.
KILIÇ, M. Erol, “İbnü’l-Arabî, Muhyiddin”, DİA, İstanbul, 1999, XX, 511.
KUŞEYRÎ, Ebû Kâsım Abdülkerim b. Havâzin, (ö. 465/1073), er-Risâle (Tasavvuf İlmine Dair Kuşeyrî Risâlesi), Haz.: Süleyman Uludağ, Dergah Yay., İstanbul, 1991.
KUTLUER, İlhan, “Düşünme”, DİA, İstanbul, 1994, X, 53-57.
ÖNGÖREN, Reşat, “Tasavvuf”, DİA, İstanbul, 2011, XL, 122-124.
RÂGIB, el-Isfahânî, (ö. 502/1108), el-Müfredât fî Garîbi’l-Kur’an, Kahraman Yay., İstanbul, 1986.
SEYHAN, Ahmet Emin, "Ebu'l-Hasan el-Harakânî'nin İlim Anlayışı”, JASSS, International Journal of Social Science, Fransa, May 2013, Volume 6 Issue 5 p. 1049-1083.
TABERÂNÎ, Süleyman b. Ahmed, (ö. 360/971), el-Mu’cemü’l-Kebîr, (I-XX), Thk.: Hamdi b. Abdilmecid es-Silefî, Mektebetü’l-Ulûm ve’l-Hikem, Musul, 1983.
TORTEL, Kristin, Şeyh Ebû’l-Hasan-i Harakâni, Zindege-yi Ehvâl ve Ekvâl (Farşça’ya Çev.: Abdu’l-Muhammed Rûhbâhiyân), Neşr-i Merkez, Tahran, 1378 hş.
ULUDAĞ, Süleyman, “Müşâhede”, DİA, İstanbul, 2006, XXXII, 153.
UYANIK, Mevlüt, İslâm Bilgi Felsefesinde Kalbin Anlaması, (Gazzâlî Örneği), Araştırma Yay., Ankara, 2005.
YÜCE, Abdulhakim, “Ebü’l-Hasan el-Harakânî”, Yeni Ümit Dinî İlimler ve Kültür Dergisi, İstanbul, 2010, Yıl 22, Sayı: 87.