MESLEKİ VE TEKNİK LİSELERDEKİ DİSİPLİN PROBLEMLERİNİN ARAŞTIRILMASI: KAYSERİ’DE BİR KARMA YÖNTEM ÇALIŞMASI
Bu araştırmada, mesleki ve teknik liselerdeki disiplin problemlerinin neler olduğu, bu problemlerin nedenleri, çözüm yolları ve bunların öğretmenlerin cinsiyetlerine ve öğretmenlik alanlarına göre farklılaşıp farklılaşmadığı öğretmenlerin bakış açıları ile belirlenmeye çalışılmıştır. Ayrıca öğretmenlerden disiplin problemleri ile başa çıkmada kendi yeterliliklerini değerlendirmeleri istenmiştir. Öğretmenlerin bakış açıları nitel ve nicel yöntemlerle incelendiği için bu çalışma, karma yöntem desenindedir. Araştırmada nicel veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilen “Mesleki ve Teknik Liselerdeki Disiplin Sorunları, Nedenleri ve Çözüm Yolları Anketi” ile nitel veriler ise yapılandırılmış görüşme formu kullanarak yapılan görüşmeler yoluyla elde edilmiştir. Araştırmanın nicel bölümünde basit seçkisiz örnekleme kullanılarak belirlenen 296 öğretmenle, nitel bölümünde ise kolay ulaşılabilir örnekleme yöntemi kullanılarak belirlenen 12 öğretmen ile çalışılmıştır. Sonuç olarak, meslek liselerinde en sık görülen disiplin problemlerinin devamsızlık, derste cep telefonu ile ilgilenme, argolu ve küfürlü konuşma ve okul ve sınıf kurallarına uymama olduğu belirlenmiştir. Belirlenen disiplin problemlerin nedenlerinin öğrenci, okul yönetimi ve okul, öğretmen, son olarak aile ve çevre kaynaklı olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin disiplin problemlerini çözmede daha çok müdahaleci çözüm yollarını tercih ettikleri belirlenmiştir. Ayrıca öğretmenlerin problemli olarak gördükleri davranışların, bu davranışların nedenlerinin ve çözüm yollarının öğretmenlerin cinsiyetlerine ve öğretmenlik alanlarına göre değişkenlik gösterdiği belirlenmiştir. Öğretmenlerin disiplin problemleri ile başa çıkmada kendi yeterliklerine ise düşük puan vermedikleri gözlemlenmiştir.
INVESTIGATION OF DISCIPLINARY PROBLEMS IN VOCATIONAL AND TECHNICAL HIGH SCHOOLS IN KAYSERI: A MIXED-METHOD STUDY
The purpose of this study is to determine the disciplinary problems in vocational and technical high schools, to present the causes and solutions of these problems from teachers' perspectives, and to examine whether disciplinary problems, the causes and solutions differed according to the teachers’ gender and subject areas. In addition, the teachers were asked to evaluate their competencies in dealing with disciplinary problems. Since the teachers' perspectives were examined with qualitative and quantitative methods, mixed-method design was employed this study. In the research, quantitative data were obtained through the “Questionnaire of Disciplinary Problems, Their Causes and Solutions in Vocational and Technical High Schools” developed by the researchers and qualitative data were obtained through interviews using a structured interview form. In the collection of quantitative data, 296 teachers were determined by using simple random sampling and in the collection of qualitative data, 12 teachers were determined by using convenience sampling. As a result, it was determined that the most common disciplinary problems in vocational and technical high schools were absenteeism, using mobile phones in class, swearing and student non-compliance. It was seen that the causes of disciplinary problems identified were students, administration and school, teachers, families and entourage. The teachers preferred more intervening ways of solving disciplinary problems. In addition, students' behaviors that were perceived as problematic, the reasons of these behaviors, and the ways of solving them varied according to the teachers’ gender and subject areas. It was observed that the teachers did not give low scores to their competencies in coping with disciplinary problems.
___
- Ada, S. ve Çetin Ölçüm, M. (2006). Eğitim ve öğretim ortamında disiplin nedir? Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
- Arastaman, G. (2009). “Lise birinci sınıf öğrencilerinin okula bağlılık (school engagement) durumlarına ilişkin öğrenci, öğretmen ve yöneticilerin görüşleri.” Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 26(26): 102-112.
- Akiba, M., LeTendre, G., Baker, D., and Goesling, B. (2002). “Student victimization: National and school system effects on school violence in 37 nations.” American Educational Research Journal, 39: 829-853.
- Bartlett, J., Kotrlik, J. W. and Higgins, C. C. (2001). “Organizational research: Determining appropriate sample size in survey research.” Information Technology, Learning, and Performance Journal, 19(1): 43-50.
- Başar, H. (2011). Sınıf yönetimi. Ankara: Anı Yayıncılık
- Blomme, J. (1988). “Sociale klasse, schoolstatus en deviant gedrag [Social class, school status, and deviant behavior].” Tijdschrift voor sociale wetenschappen, 33: 293-300.
- Burden, P. E. (1995), Classroom management and discipline, methods to facilitate cooperation and ınstraction. USA: Longman Publishers.
- Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E. ve Demirel, F. (2013). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
- Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A.
- Cangelosi, J.S. (2016). Sınıf yönetimi stratejileri: Öğrencilerin işbirliği yapmalarını sağlama ve bu işbirliğini devam ettirme. (Çev. Hoş, R., Toprak, M.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
- Celep, C. (2002). Sınıf yönetimi ve disiplini. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Creswell, J. J. ve Plano Clark, V. L., (2014). Karma yöntem araştırmaları: Tasarımı ve yürütülmesi (Çev. Ed., Dede, Y. ve Demir, S. B.). Ankara: Anı.
- Dreikurs, R. and Cassel, P. (1972). Discipline without tears. New York: Hawthorn Books.
- Doyle, W. (1986). Classroom management techniques and student discipline. Paper prepared for the student discipline strategies project. USA: Washington.
- Ekici, G. (2009). “Meslek lisesi öğretmenlerinin öğretim biçimleri.” Eğitim ve Bilim, 34(151): 104- 116.
- Ekşi, H., Arıcan, T. ve Yaman, K. G. (2016). “Meslek lisesi öğrencilerinin riskli davranışlarının yordayıcısı olarak sosyal görünüş kaygısı ve mükemmeliyetçilik.” Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi,17(2): 527-545.
- Eşme İ. (2007). Mesleki ve Teknik Eğitimin Bugünkü Durumu ve Sorunlar. Uluslararası Mesleki ve Teknik Eğitim Konferansı’nda15-16 Ocak 2007’te sunulmuştur, Ankara.
- Friedrich Ebert Stiftung (1990). Türkiye’de mesleki teknik eğitim ve sorunları, ekonomi forumu. İstanbul: Friedrich Ebert Vakfı.
- Geiger, B. (2000). “Discipline and classroom management in K thru 8th grades.” Education, 121(2): 383-393.
- Gupta, K. (2006). School management. Delhi, IND: Pragun Publications.
- Güner, Ü. (2009). Meslek liselerinde görev yapan öğretmenlerin disiplin anlayışları ve disiplin uygulamaları. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
- Hepkul, A. (2015). “Meslek lisesi tercihi sürecinin keşifsel olarak incelenmesi.” Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2): 41-52.
- Kaçar, T. (2018). “Ortaöğretim kurumlarında karşılaşılan disiplin sorunları.” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(58): 524-534.
- Kağıtçıbaşı, Ç. (1999). Yeni insan ve insanlar. İstanbul: Evrim Yayınevi
- Karakütük, K., Tunç, B., Bülbül, T., Özdem, G., Taşdan, M., Çelikkaleli, Ö., ve Bayram, A. (2014). “Genel ortaöğretim okullarının büyüklüğü ile okul iklimi arasındaki ilişkinin incelenmesi.” Eğitim ve Bilim, 39 (171): 304-316.
- Kayseri İl Millî Eğitim Müdürlüğü, (2018). Kayseri Milli Eğitim İstatistikleri 2016-2017. Kayseri: Kayseri İl Millî Eğitim Müdürlüğü/Strateji Geliştirme Şubesi (İstatistik).
- Kızmaz, Z. (2005). “Sosyolojik suç kuramlarının suç olgusunu açıklama potansiyelleri üzerine bir değerlendirme.” C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 29(2): 149-174.
- Landis, J, R., and Koch, G. (1977). “The measurement of observer agreement for categorical data.” Biometrics, 33: 159-174.
- Lee, V. E., and Burkam, D. T. (2003). “Dropping out of high school: The role of school organization and structure.” American Educational Research Journal,40(2): 353-393.
- Lewis, R. (2000). “Classroom discipline and student responsibility: The students’ view.” Teaching and Teacher Education, 17(3): 307-319.
- Lewis, R., Romi, S., Qui, X. and Katz, Y. (2005). “Teachers’ classroom discipline and student misbehavior in Australia, China and Israel”. Teaching and Teacher Education, 21: 729-741.
- Martin, G. and Pear, J. (2007). Behavior modification: What it is and how to do it. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall, Inc.
- Marzano, R. J. (2003). Classroom management that works: Research-based strategies for every teacher. Alexandria, VA, USA: Association for Supervision & Curriculum Development.
- Miles, M. B. and Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.
- Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2017). 2017 Yılı Performans Programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı
- Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), (2018). 2018 Yılı Performans Programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Strateji Geliştirme Başkanlığı
- Özcan, K. (2010). Mesleki ve teknik ortaöğretimde finansman harcamalar ve maliyet. İstanbul: İstanbul Ticaret Odası.
- Özer, B., Bozkurt, N. ve Tuncay, A. (2014). “İstenmeyen öğrenci davranışları ve öğretmenlerin kullandıkları başa çıkma stratejileri.” Turkish Journal of Educational Studies, 1(2): 152-189.
- Pittman, R. B., and Haughwout, P. (1987). “Influence of high school size on dropout rate.” Educational Evaluation and Policy Analysis, 9(4): 337-343.
- Rogers, B. (2004). How to Manage Children's Challenging Behaviour. London, GBR: SAGE Publications Inc.
- Rosenbaum, J. E. (1980). “Social implications of educational grouping.” Review of Research in Education, 8: 361-401.
- Sarpkaya, P. (2007). “Yönetici, öğretmen, öğrenci ve velilere göre resmi liselerdeki öğrenci disiplin sorunlarının nedenleri.” Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(22): 110-121.
- Schafer, W., and Olexa, C. (1971). Tracking and opportunity: The locking-out process and beyond. Scranton, PA: Chandler.
- Siyez, D. M. (2009). “Liselerde görev yapan öğretmenlerin istenmeyen öğrenci davranışlarına yönelik algıları ve tepkileri.” Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25(25): 67- 80.
- Sönmez, M. (2008). “Türkiye’de Mesleki ve Teknik Örgün Öğretimin Sorunları ve Yeniden Yapılandırılma Zorunluluğu.” Eğitim ve Bilim, 33(147): 71-84.
- Şencan, H. (2008). Türkiye’de meslekî ve teknik eğitim: Sorunlar ve öneriler. Müstakil Sanayici ve İş Adamları Derneği (MÜSİAD) Araştırma Raporları (55). İstanbul: Tavaslı Matbaacılık.
- Şişman M., ve S. Turan, (2008). Sınıf yönetimi. Ankara: Öğreti, Pegem akademi
- TEDMEM. (2018). 2017 Eğitim değerlendirme raporu (TEDMEM değerlendirme dizisi 4). Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
- TEDMEM. (2019). 2018 Eğitim değerlendirme raporu (TEDMEM değerlendirme dizisi 5). Ankara: Türk Eğitim Derneği Yayınları.
- Tunç, B., Yıldız, S., ve Doğan, A. (2015). “Meslek liselerinde disiplin sorunları, nedenleri ve çözümü: bir durum analizi.” Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(2): 384-403.
- Türnüklü, A. (2006). Sınıf ve okul disiplinine çağdaş bir yaklaşım: Onarıcı disiplin, Ankara: Ekinoks Yayınları.
- Türnüklü, A. and Galton, M. (2001). “Students' Misbehaviours in Turkish and English Primary Classrooms.” Educational Studies 27(3): 291-305.
- Türnüklü, A. ve Şahin, İ. (2002). “İlköğretim okullarında öğrenci çatışmaları ve öğretmenlerin bu çatışmalarla başa çıkma stratejileri”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 8(30): 283- 302.
- Ulusoy, K. ve Erkuş, B. (2017). “Türk eğitim tarihinin mihenk taşlarından meslek liselerine karşı öğrencilerin ilkokuldan itibaren yönelmeleri ve okula aidiyet duyguları.” Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 16(61): 676-685.
- Van Houtte, M., and Stevens, P. A. J. (2008). “Sense of futility: The missing link between track position and self-reported school misconduct.” Youth and Society, 2: 245-264.