İdris KINASAKAL, Abdulkerim DEMİR, SELAHATTİN KAYMAKCI

ORTAOKUL 5. SINIF SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE YEREL TARİH KULLANIMINA BİR ÖRNEK: SAFRANBOLU GEZİSİ

Sosyal Bilgiler dersinde okul dışı öğrenme ortamları önemli bir yer tutmaktadır. Okul dışı öğrenme ortamlarından biri de yerel tarih yöntemidir. Bu araştırmanın amacı ortaokul 5. sınıf Sosyal Bilgiler dersinde yerel tarih gezisi kapsamında yapılan etkinliklere yönelik öğrenci ve öğretmen görüşlerini ortaya koymaktır. Araştırmada nitel metodoloji kapsamında eylem araştırmasından yararlanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu, 2016-2017 eğitim-öğretim yılı bahar yarıyılında Karabük il merkezinde bulunan bir ortaokulun 5. sınıflarında öğrenim gören toplam 17 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma içeriği doğrultusunda veri toplama araçları da çeşitlendirilmiştir. Bu bağlamda araştırmada yapılandırılmış mülakat, çalışma yaprakları ve gezi günlüklerinden yararlanılmıştır. Araştırmada toplanan veriler içerik analizi yardımıyla çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda, Sosyal Bilgiler dersi öğretim programında önerilmesine ve programda uygun kazanımlar bulunmasına rağmen (Milli Eğitim Bakanlığı, 2005) öğrencilerin önceki öğrenim yaşantılarında bu mekânlardan hiçbirini okul gezisi aracılığıyla ziyaret etmedikleri ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin tamamı bu tür gezilerin tekrarının olması halinde geziye muhakkak katılacaklarını ifade etmiştir. Öğrencilerin çoğu yerel tarih gezisinin, bilgilerin kalıcı hale getirilmesinde ve konu alanına yönelik yeni bilgiler edinmelerine katkı sağladığını ifade etmişlerdir. Araştırma sonrasında ortaya çıkan en önemli öneri ise; yerel tarih özelinde okul dışı Sosyal Bilgiler öğretimini engelleyen etmenlerin (bürokratik işlemler, prosedürler, zaman kısıtlaması vb.) mümkün olduğunca en aza indirilmesi gerekir.

AN EXAMPLE FOR USING LOCAL HISTORY IN THE MIDDLE SCHOOL 5th GRADE SOCIAL STUDIES COURSE: SAFRANBOLU TRIP

Out-of-school learning environments have an important place in Social Studies course. One of the out-of-school learning environments is local history. The aim of this study is to reveal the views of students and teachers about the activities carried out within the scope of the local history trip in the 5th grade Social Studies course at the middle school. In the research, action research was used within the scope of qualitative methodology. The study group consisted of 17 students studying in the 5th Grade of a secondary school in Karabük province in the spring semester of the academic year 2016-2017. Data collection tools were diversified in line with the research content. In this context, structured interviews, work sheets and travel diaries were used. The data collected in the research were analyzed with the help of content analysis. As a result of the research, although it was suggested in the curriculum of Social Studies course and there were appropriate achievements in the program (MEB, 2005), it was revealed that students did not visit any of these places through school trip in their previous learning experiences. All of the students stated that they would definitely participate in the tour if there were such trips. Most of the students stated that the local history trip contributed to the persistence of information and to acquire new information on the subject area. The most important suggestion after the research is; the factors that hinder the teaching of Social Studies outside the school (local bureaucratic procedures, procedures, time constraints, etc.) should be minimized as much as possible.

PDF

___

Aktekin, S. (2001). İngiliz tarih eğitiminde yerel tarihin yeri. F. Çelebi (Ed) içinde, Yerel Tarihçilik, Kent, Sivil Girişim-Yerel Tarih Grupları Deneyimi (ss. 205-212). İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
Aktekin, S. (2009). Lise öğrencilerinin Tarih derslerinde yerel tarih konularının öğretilmesiyle ilgili görüşleri. Milli Eğitim, (182), 331-352.
Aktekin, S. (2010). Ortaöğretim Tarih eğitiminde yerel tarihin yeri ve önemi. Eğitimde Kuram ve Uygulama Dergisi, 6 (1), 86-105.
Altın, B. N. ve Demirtaş, S. (2014). Sosyal Bilgiler dersinde sınıf dışı eğitim etkinlikleri. M. Safran (Ed) içinde, Sosyal Bilgiler Öğretimi (ss.509-544). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Arslan, İ. (2015). Sosyal Bilgiler öğretiminde yerel tarih konularının kullanımına ilişkin öğretmen tutumları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Niğde Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Niğde.
Aslan, E. (2000). Yerel tarihin tanımı, gelişimi ve değeri. Z. A. Kızılyaprak (Yay. Haz.) içinde, Tarih Yazımında Yeni Yaklaşımlar - Küreselleşme ve Yerelleşme (ss.195-204). İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
Avcı, Akçalı, A. (2015). Kuram ve uygulamada sınıf dışı tarih öğretimi algısı: Öğretmen ve aday öğretmen görüşleri. Eğitim ve Bilim,40 (181), 117-137.
Avcı, Akçalı, A. ve Aslan, E. (2007) Yerel tarih ve tarih öğretimindeki rolü. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, (21), 80-88.
Avcı, Akçalı, A. ve Aslan, E. (2013). Tarih derslerinin yerel tarihe ve kaynaklarına dayalı etkinlikler aracılığıyla işlenmesinin öğrencilerin derse yönelik tutumlarına etkisi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (14), 141-174.
Avcı, Akçalı, A. ve Aslan, E. (2016). Tarih öğretiminde yerel tarih kullanımının akademik başarıya ve tarihsel düşünme becerilerine etkisi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36 (2), 375-397.
Aydın, M., Dündar, R. ve Kaya, F. (2016). Yerel tarih etkinlikleriyle Sosyal Bilgiler öğretimi. R. Sever, M. Aydın ve E. Koçoğlu (Ed) içinde, Alternatif Yaklaşımlarla Sosyal Bilgiler Eğitimi (ss.523-538). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Balaban, S. (2015). Güre kazası: Dikey boyutta bir yerel tarih araştırması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
Beem, R. R. (1994). Using local history in the secondary school social studies curriculum. Unpublished PhD dissertation. Department of History Illinois State University, Illinois.
Bilicioğlu, H. (2017). Ortaokul öğrencilerinin yerel tarih öğretimine ilişkin görüşleri: Safranbolu örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Karabük.
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2008). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Çengelci, T. (2013). Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin sınıf dışı öğrenmeye ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 13(3), 1823-1841.
Danacıoğlu, E. (2001). Geçmişin İzleri - Yanıbaşımızdaki Tarih İçin Bir Kılavuz. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Demircioğlu, İ. H. (2010). Tarih Öğretiminde Öğrenci Merkezli Yaklaşımlar. Ankara: Anı Yayıncılık.
Dilek, G. (2016). 5.Sınıf öğrencileriyle kadın sporcular üzerine bir sözlü ve yerel tarih çalışması. Eurasian Journal of Educational Research, (63), 89-114.
Eyrice, N. (2005). Tarih eğitiminde yerellik 1922-1950 döneminde Menemen Kazası. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Göç, N. (2008). Yerel tarih konularının Sosyal Bilgiler derslerinde uygulanması; karşılaşılan güçlükler ve çözüm önerileri (Yozgat örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
Gökkaya, A. K. ve Yeşilbursa, C. C. (2009). Sosyal Bilgiler öğretiminde tarihi yerlerin kullanımının akademik başarıya etkisi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7 (2), 483-506.
Işık, H. (2008). İlköğretimde Tarih konularının yerel tarih ile ilişkilendirilmesinin öğrenci başarısına etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1 (4), 290-310.
İlyasoğlu, A. (2001). Yerel tarih gruplarıyla tanışırken: konular ve sorular. F. Çelebi (Ed) içinde, Yerel Tarihçilik, Kent, Sivil Girişim-Yerel Tarih Grupları Deneyimi (ss.37-42). İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı.
Kaya, B. ve Sönmez, Ş. (2015). Siyah-beyaz fotoğraflarla Karadeniz Ereğli - sözlü tarih çalışmasının yerel tarih ve kültür dersi (seçmeli) kapsamında değerlendirilmesi. Journal of Educational Science, 3 (4), 1-16.
Kaymakcı, S. (2009). Yeni Sosyal Bilgiler programı neler getirdi? Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, (Prof. Dr. Reşat Genç’e Armağan Özel Sayısı), 1530–1545.
Malkoç, S. ve Kaya, E. 2015. Sosyal Bilgiler öğretiminde sınıf dışı okul ortamlarının kullanımı. İlköğretim Online, 14 (3), 1079-1095.
Metin, B. ve Oran, M. (2014) İlköğretim Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin ders içi yerel tarih konusundaki faaliyetleri Uşak ili örneği. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7 (1), 204-216.
Miles, M.B. & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded source book. Thousand Oaks, California: SAGE Publications, Inc.
Milli Eğitim Bakanlığı. (MEB). (2005). İlköğretim Sosyal Bilgiler dersi 4-5. sınıflar öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı.
Ornstein, A.C ve Hunkins, F.P. (2014). Eğitim programı. (Çev. Asım Arı). Konya: Eğitim Yayınevi.
Öner, G. (2015). Sosyal Bilgiler öğretmenlerinin okul dışı tarih öğretimine ilişkin görüşlerinin incelenmesi. Türk Tarih Eğitimi Dergisi/Turkish History Education Journal, 4 (1), 89-121.
Örten, H. (2008). Yerel Tarih konularının Sosyal Bilgiler üniteleri ile ilişkilendirilmesine yönelik bir çalışma (Tokat örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Tokat.
Özer, E. (2012). Sosyal Bilgiler dersinde yerel ve sözlü tarih etkinliklerinin programlanması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Necmettin Erbakan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Özer, S. (2014). Selendi kazası (dikey boyutta bir yerel tarih çalışması). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
Patton. M. Q. (2014). Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri. M. Bütün, S. Beşir Demir (Çev. Ed.). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Safran, M. ve Ata, B. (1998). Okul dışı Tarih öğretimi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(1), 87-94.
Şahin, K. (2014). Çivril (dikey boyutta bir yerel tarih çalışması). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Uşak.
Şimşek, A. ve Kaymakcı, S. (2015). Okul dışı sosyal bilgiler öğretiminin tanımı, amacı ve kapsamı. A. Şimşek ve S. Kaymakcı (Ed) içinde, Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi (ss.1-14) Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Tugay, B. (2004). Tarih eğitiminde yerel tarih araştırmalarının yeri: Fethiye örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Tunç Şahin, C. (2011) Yerel tarih uygulamalarının başarıya ve öğrenci ürünlerine etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4 (16), 453-462.
Yeşilbursa, C. C. (2008). Sosyal Bilgiler öğretiminde tarihi yerlerin kullanımı. TÜBAR, (23), 209- 222.
Yeşilbursa, C. C. (2015). Okul dışı Sosyal Bilgiler öğretiminde yerel tarih. A. Şimşek ve S. Kaymakcı (Ed) içinde, Okul Dışı Sosyal Bilgiler Öğretimi (ss.143-170) Ankara: Pegem A Yayıncılık.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınevi.

Turkish Studies - Educational Sciences-Cover

ISSN: 2667-5609
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ