Doğa Temelli Turizme Katılan Bireylerin Çevre Yaklaşımlarının İncelenmesi

Bu araştırmanın amacı doğa turizmine katılan bireylerin çevre yaklaşımlarının (insan ve çevre merkezcilik) “Yeni Ekolojik Paradigma” (New Ecological Paradigm) ölçeği kullanılarak incelenmesi ve doğa turistlerinin hangi tür doğa temelli turizm çeşidini daha çok tercih ettiklerinin belirlenmesidir. Nicel yöntemle gerçekleştirilen araştırmada veriler anket aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmanın evrenini doğa temelli turizm faaliyetlerine katılan bireyler oluşturmaktadır. Kolayda örnekleme yöntemiyle toplamda 285 katılımcıya ulaşılmıştır. Verilerin analizinde tanımlayıcı istatistikler, frekans, yüzde, faktör analizi, Varyans (Anova) Analizi ve t testi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda dört boyut (istisna olmamak, ekolojik kriz, doğanın dengesi ve insan hakimiyeti) elde edilmiştir. Katılımcıların çevre yaklaşımlarının ortalamaları 4,13 olarak hesaplanmıştır. Sonuç olarak doğa temelli turizme katılan bireylerin çevre merkezli yaklaşıma sahip oldukları görülmüştür. Ayrıca katılımcıların çevre yaklaşımlarının cinsiyet ve medeni durum değişkenlerine göre farklılık göstermediği, yaş, eğitim düzeyi ve katılım durumuna göre farklılık gösterdiği tespit edilmiştir.

Reviewing Nature-Based Tourism Participants’ Environmental Attitudes

The aim of this research is to investigate the environmental paradigm (human or nature oriented) of nature-based tourism participants by using New Ecological Paradigm and to determine the most preferred nature-based tourism type. Questionnaire method was utilized on this quantitative research. The population of the research includes the participants of nature-based tourism. The sample size is 285 participants by using convenience sampling method. Data was analyzed by descriptive statistics, exploratory and confirmatory factor analysis, variance analysis (anova) and t test. Results of the study show that scale has four dimensions and mean value of the participants is 4,13. According to the results, nature-based tourism participants have relatively high nature-based attitude. Moreover, participants do not vary according to their gender and marital status but have different attitudes according to their age, education level and participation status.

PDF

___

Akgül, M. B., Birinci, C., Göral, Ş. and Karaküçük, S. (2017). An Investigation of Ecocentric and Anthropocentric Attitudes and Antipathy Towards Environment in Athletes. Journal of Human Sciences, 14(4), 3405-3414.
Bechtel, R. B., Verdugo, V. C. and de Queiroz Pinheiro, J. (1999). Environmental Belief Systems: United States, Brazil, and Mexico, Journal of Cross-Cultural Psychology, 30(1), 122-128.
Bektaş, F. ve Şirin, E. F. (2018). Yeni Çevresel Paradigma Ölçeği ile Dağcıların Çevreye Yönelik Tutumlarının Değerlendirilmesi, Türk Spor Bilimleri Dergisi, 1(1), 20-26.
Benckendorff, P., Moscardo, G. and Murphy, L. (2012). Environmental Attitudes of Generation Y Students: Foundations for Sustainability Education in Tourism, Journal of Teaching in Travel & Tourism, 12, 44–69.
Bernstein, J. and Szuster, B.W. (2018). The New Environmental Paradigm Scale: Reassessing the Operationalization of Contemporary Environmentalism, The Journal of Environmental Education, 50(3),1-23.
Catton, W. R. and Dunlap, R. E. (1980). New Ecological Paradigm for Post-Exuberant Sociology, American Behavioral Scientist, 24, 15-47.
Çabuk, B. ve Karacaoğlu, B.C. (2003). Üniversite Öğrencilerinin Çevre Duyarlılıklarının İncelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36(1), 189-198
Çakıcı, A. C. ve Yılmaz, E. B. (2012). Mersin’deki Otel Çalışanlarının Nükleer Kaygıları, Çevresel Yaklaşım ve Çevreci Tüketim Eğilimleri Üzerine Bir Araştırma, Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 9(2), 1-22.
Çalışkan, C., Boğan, E. ve Dedeoğlu, B. B. (2019). Yeni Çevresel Paradigma: Turizm Çalışanları Üzerine Bir Araştırma, Gastroia: Journal of Gastronomy and Travel Research, 3(4), 517-525.
Day, J. (2018). The Characteristics of Pro-Environmental Urban Tourists: A Market Segmentation Study Based on the New Ecological Paradigm, MBA Master’s Thesis, (Online) https://www.modul.ac.at/uploads/files/Theses/Master/MBA_2018/1402007_Jenny_Day_MBA_M aster_s_FINAL_Thesis.pdf (Erişim Tarihi: 06.07.2020).
Demirel, M., Gürbüz, B. ve Karaküçük, S. (2009). Rekreasyonel Aktivitelere Katılımın Çevreye Yönelik Tutum Üzerindeki Etkisi ve Yeni Ekolojik Paradigma Ölçeğinin Geçerliği ve Güvenirliği, Spormetre Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 11(2), 47-50.
Demirci, B., Yılmaz, İ. ve Oğuz, Y. E. (2020). Aşırı Turizmin Kent Yaşam Memnuniyetine Etkisi: Eskişehir Odunpazarı Örneği. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, Special Issue (4), 204-217.
Demirtaş, B. ve Tapkı, N. (2016). Ziraat Fakültesi Öğrencilerinin Ekolojik Dünya Görüşlerinin Belirlenmesi, Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4(8), 719-727.
Dolnicar, S., Crouch, G. I. and Long, P. (2008). Environment-Friendly Tourists: What Do We Really Know About Them? Journal of Sustainable Tourism. 16(2),197–210.
Dunlap, Riley E. and Van Liere, K. D. (1978). The “New Environmental Paradigm”. The Journal of Environmental Education, 9(4), 10-19.
Dunlap Riley E. (2008). The New Environmental Paradigm Scale: From Marginality to Worldwide Use, The Journal of Environmental Education, 40(1), 3-18.
Dunlap Riley E., Van Liere, K. D., Mertig, A. G. and Jones, R. E. (2000). Measuring Endorsement of The New Ecological Paradigm: A Revised NEP scale. Journal of Social Issues, 56(3), 425-442
Eken İnan, S. (2020). Doğa Turizmi, (Editör) Atıl, B. ve Cabi, A.: Turizm Türlerine Profesyonel Yaklaşım içinde (ss. 63-92), Ankara: Sage Yayınları.
Erdoğan, N. (2003). Çevre ve (Eko)Turizm. Ankara: Erk Yayım Dağıtım.
Erdoğan, N. (2008). Ekoturizm ve Doğa Temelli Turizmin Geldikleri Noktadaki Kavramsal Çerçeve. (Online) https://www.ekoturizmgrubu.org/makale/nazmiye.htm (Erişim tarihi: 15.01.2021).
Erdoğan, N. (2009). Testing the New Ecological Paradigm Scale: Turkish Case, African Journal of Agricultural Research, 4(10), 1023-1031.
Eryılmaz, Ç. (2017). Sosyal Bilim Paradigmaları Çerçevesinde Çevre Sosyolojisinin Kuramları ve Kavramları, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 27(1), 159-174.
Farrell, T., Hall, T. E. and White, D. D. (2001). Wilderness Campers, Perception and Evaluation of Campsite Impacts, Journal of Leisure Research, 33(3), 229-250.
Fornell, C. and Larcker, D. F. (1981). Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error, Journal of Marketing Research, 18(1), 39-50.
Furman, A. (1998). A Note on Environmental Concern in A Developing Country: Results from an Istanbul Survey, Environment and Behavior, 30(4), 520-534.
George, D. and Mallery, M. (2010). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference, 17.0, (10a ed.) Boston: Pearson.
Glendinning, C. (1994). My Name is Chellis & I’m in Recovery from Western Civilization. Boston, MA: Shambhala.
Grbac, B., Damijanic Težak, A. and Saftic, D. (2013). Environmental Attitudes of Tourists. 23. CROMAR Congress, Congress Proceedings Marketing in A Dynamic Environment – Academic and Practical Insights. At: Lovran, Croatia, (Online),
https://www.researchgate.net/publication/260815758_Environmental_Attitudes_of_Tourists (Erişim Tarihi: 06.07.2020)
Günden, C. ve Miran, B. (2008). Yeni Çevresel Paradigma Ölçeğiyle Çiftçilerin Çevre Tutumunun Belirlenmesi: İzmir İli Torbalı İlçesi Örneği. Ekoloji Dergisi-Journal of Ecology, 18(69), 41-50.
Hair, J. F., Hult, G. T., Ringle, C. M. and Sarstedt, M. (2014). A Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM), London: SAGE Publications.
Hall, C. M. and Boyd, S.W. (2005). Nature-Based Tourism in Peripheral Areas: Development or Disaster? Clevedon: Channel View Publications.
Hoşgör, H., Hoşgör, D. ve Karabulut-Tosun, N. (2015). Sağlık Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Tutumlarının Belirlenmesi: Kıyaslamalı Bir Analiz, Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi, 2(2): 198-207.
Işıldar, G. Y. (2008). Meslek Yüksekokulları Boyutunda Çevre Eğitiminin Çevreci Yaklaşımlar ve Davranışlar Üzerindeki Etkilerinin Değerlendirilmesi, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(4), 759-778.
Kahraman, N. ve Türkay, O. (2012). Turizm ve Çevre. Ankara: Detay Yayıncılık.
Karaca, C. (2007). Çevre, İnsan ve Etik Çerçevesinde Çevre Sorunlarına ve Çözümlerine Yönelik Yaklaşımlar, Çukurova Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1), 1-19
Karaçar, E. ve Karaküçük, S. (2016). Ilgaz Dağı Milli Parkında Rekreasyonel Faaliyetlere Katılan Ziyaretçilerin Çevreye Yönelik Tutumlarını Ölçmeye Yönelik Çalışma, Journal of Recreation and Tourism Research, 3(2), 13-22.
Kement, Ü. (2019). Foto Safari Etkinliklerine Katılan Bireylerin Ekolojik Dünya Görüşlerinin İncelenmesi, BMIJ, 7 (4), 1275-1290
Kim, H., Borges, M. C. and Chon, J. (2006). Impacts of Environmental Values on Tourism Motivation: The Case of FICA, Brazil, Tourism Management, 27(5), 957-967.
Kiper, T. ve Arslan, M. (2007). Anadolu’da Doğa Turizmi Kapsamında Doğa Yürüyüşü Güzergâhlarının Belirlemesinde Örnek Bir Çalışma, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 4(2), 165-174.
Kiper, T. ve Yılmaz, E. (2008). Şarköy-Kumbağ Arasında Kırsal Kalkınmayı Destekleyici Turizmin Olabilirliği ve Yerel Halkın Rolü, Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 5(2), 159-168
Konak, N. (2010). Çevre Sosyolojisi: Kavramsal ve Teorik Gelişmeler, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 24, 271-283.
Köroğlu, Ö. ve Karaman, S. (2014). Doğaya Dayalı Turizm Faaliyetlerinin Gelişiminde Toplum Temelli Doğal Kaynak Yönetiminin Önemi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 1, 95-106.
Lewis T.O. Cheung and Fok, L. (2014) The Motivations and Environmental Attitudes of Nature- Based Visitors to Protected Areas in Hong Kong, International Journal of Sustainable Development & World Ecology, 21(1), 28-38.
Lopez-Bonilla, L. M. and Lopez-Bonilla, J. M. (2015). From The New Environmental Paradigm to The Brief Ecological Paradigm: A Revised Scale in Golf Tourism, Anatolia: An International Journal of Tourism and Hospitality Research, 2(2), 227-236.
Luo, Y. and Deng, J. (2008). The New Environmental Paradigm and Nature-Based Tourism Motivation, Journal of Travel Research, 46(4), 392-402.
Luzar, E. J., Diagne, A., Gan, C. and Henning, B. R. (1995). Evaluating Nature-Based Tourism Using the New Environmental Paradigm, Journal of Agricultural and Applied Economics, 27(2), 544- 555.
Luzar, E. J., Diagne, A., Gan, C. and Henning, B. R. (1998). Profiling the Nature-Based Tourist: A Multinomial Logit Approach, Journal of Travel Research, 37(1), 48-55.
Lück, M. (2003). The “New Environmental Paradigm”: Is the Scale of Dunlap and Van Liere Applicable in A Tourism Context? Tourism Geographies, 5(2), 228-240.
Mehmetoglu, M. (2005). A Case Study of Nature-Based Tourists: Specialists Versus Generalists, Journal of Vacation Marketing, 11(4), 357-369.
Özel, Mehmet A. (2010). Turizmin Çeşitlendirilmesi Bağlamında Doğa Turizmi: Ankara İli Örneği. Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü (Uzmanlık Tezi), Ankara.
Özdamar, K. (2004). Paket Programlarla İstatistiksel Veri Analizi. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
Priskin, J. (2001). Assessment of Natural Resources for Naturebased Tourism: A Case of Central Coastal Region of Western Australia, Tourism Management, 22, 637–648
Schultz, P. and Zelezny, L. (1999). Values as Predictors of Environmental Attitudes: Evidence for Consistency Across 14 Countries. Journal of Environmental Psychology, 19(3), 255–265.
Silverberg, K. E., Backman, S. J. and Backman, K. F. (1996). A Preliminary Investigation into the Psychographics of Nature-Based Travelers to the Southeastern United States, Journal of Travel Research, 35(2), 19-28.
Somuncu, M. (2004). Dağcılık ve Dağ Turizmindeki İkilem: Ekonomik Yarar ve Ekolojik Bedel. Coğrafi Bilimler Dergisi, 2 (1), 1-21.
Stern, P. C., Dietz, T. and Guagnano, G. A. (1995). The New Ecological Paradigm in socialpsychological Context. Environment and Behavior, 27(6), 723–743.
Teyfur, E. (2016). Yeni Ekolojik Paradigma Ölçeğine Göre Koruma Alanlarında Yaşayan Lise Öğrencilerinin Çevreye Yönelik Tutumları (Datça Örneği), Turkish Journal of Educational Studies, 3(2), 67-82.
Thapa, B. (2001). Environmental Concern: A Comparative Analysis Between Students in Recreation and Management and Other Departments, Environmental Education Research, 7: 39-53.
Tuna, M. (2018). Çevreciliğin Teorik Temelleri, (Editör) Tuna, M.: Çevre Sosyolojisi içinde (ss. 26- 47). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları.
Uysal, M., Jurowski, C., Noe, F.P. and McDonald, C.D. (1994). Environmental Attitude by Trip and Visitor Characteristics: US Virgin Islands National Park. Tourism Management, 15, 284–294 . Valentine, Peter, S. (1992). Review Nature- Based Tourism. (Editör) Weiler, B. and Hall, M.: Special Interest Tourism in (105-127). London: Great Britain: Belhaven Pres.
Watts, A. (1970). Nature, Man and Woman. New York: Vintage Books.
Yurtseven, H. R. and Dönmez, D. (2004). Environmental Sensibility: The Comparative Research Between the Local Community and Managers of the Hospitality Industry in Gökçeada (Imbros), Anatolia, 15(1), 57-68.
Yücel, S. ve Morgil, F. İ. (1998). Yüksek Öğretimde Çevre Olgusunun Araştırılması, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14, 84-91.
Zografos, C. and Allcroft, D. (2007). The Environmental Values of Potential Ecotourists: A Segmentation Study, Journal of Sustainable Tourism, 15(1): 44-66.