Turizm Eğitimi Almış İş Görenlerin Gerçeklik Şoku ile Kariyer Bağlılığı İlişkisinde Çalışma Yaşam Kalitesinin Aracılık Rolü

Turizm eğitimi alan iş görenlerin sektörde kalma süresinin azlığı turizm araştırmacılarının uzun bir süredir ilgi alanı içerisinde yer almaktadır. Bu çalışmada turizm eğitimi alan iş görenlerin sektörde yaşadığı gerçeklik şoku ile kariyer bağlılığı ilişkisinde çalışma yaşam kalitesinin aracılık rolünün incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu amaç doğrultusunda, araştırmada nicel yöntem benimsenmiştir. Araştırmanın örneklemi olasılığa dayalı olmayan örnekleme türlerinden kolayda örnekleme yöntemine göre belirlenmiştir. Bu bağlamda Türkiye’de devlet ve vakıf üniversitelerinde lisans veya önlisans düzeyinde turizm eğitimi almış 250 iş görenler araştırmanın örneklemini oluşturmaktadır. Araştırmada veri toplama tekniği olarak anket kullanılmış ve veriler 2021 Nisan-Temmuz döneminde çevrimiçi platformdan elde edilmiştir. Elde edilen verilerde tanımlayıcı istatistiklerin yanı sıra açıklayıcı ve doğrulayıcı faktör analizi gibi istatiksel analizler ve aracılık etkisini test etmek amacıyla yapısal eşitlik modellemesi kullanılmıştır. Bulgular sonucunda, gerçeklik şokunun ‘’sektör beklentilerine uymama’’, ‘’yetersizlik duygusu’’, ‘’müşteri ilişkilerinde zorlanma’’ olmak üzere üç boyutta toplandığı görülmektedir. Turizm eğitimi almış iş görenlerin gerçeklik şokuna maruz kaldığını ve maruz kalmalarında müşteri ilişkilerinde zorlanmanın yüksek olduğu saptanmıştır. Buna ilaveten, gerçeklik şoku alt boyutlarından sektör beklentilerine uymama çalışma yaşam kalitesini negatif yönde etkilediği, yetersizlik duygusunun ve misafir ilişkilerinde zorlanmanın da kariyer bağlılığı üzerinde negatif yönlü bir etkiye sahip olduğu tespit edilmiştir. Analiz sonuçlarına göre çalışma yaşam kalitesinin kariyer bağlılığı üzerinde ise pozitif yönlü bir etkiye sahip olduğu belirlenmiştir. Sonuç olarak, gerçeklik şoku boyutlarının kariyer bağlılığı ve çalışma yaşam kalitesi üzerinde anlamlı etkisi bulunmaktadır. Ayrıca gerçeklik şoku ile kariyer bağlılığı ilişkisine çalışma yaşam kalitesinin aracılık ettiği belirlenmiştir.

The Mediating Role of Quality of Work Life in the Relationship between Reality Shock and Career Commitment of Employees with Tourism Education

The shortness of time spent in the sector of employees who receive tourism education has been in the interest of tourism researchers for a long time. In this study, it is aimed to examine the mediating role of the quality of work life in the relationship between the reality shock experienced by the tourism students and career commitment. For this purpose, quantitative method was adopted in the research. The sample of the study was determined according to the convenience sampling method, which is one of the non-probabilistic sampling types. In this context, 250 employees who have received tourism education at the state and foundation universities in Turkey at the undergraduate or associate degree level constitute the sample of the research. Questionnaire was used as the data collection technique in the research and the data were obtained from the online platform in the period of April-July 2021. In the obtained data, besides descriptive statistics, statistical analyzes such as explanatory and confirmatory factor analysis and structural equation modeling were used to test the mediation effect. As a result of the findings, it is seen that reality shock is gathered in three dimensions as "not complying with industry expectations", "feeling of inadequacy", "difficulty in customer relations". It has been determined that employees who have received tourism education are exposed to reality shock and the difficulty in customer relations is high when they are exposed. In addition, it has been determined that non-compliance with industry expectations, which is one of the reality shocks subdimensions, negatively affects the quality of work life, and the feeling of inadequacy and difficulty in guest relations have a negative effect on career commitment. According to the results of the analysis, it has been determined that the quality of work life has a positive effect on career commitment. As a result, reality shock dimensions have a significant effect on career commitment and quality of work life. In addition, it was determined that the relationship between reality shock and career commitment was mediated by the quality of work life.

PDF

___

Adio, G., and Popoola, S. O. (2010). Demographic Variables and Self-Efficacy as Factors Influencing Career Commitment of Librarians in Federal University Libraries in Nigeria, Library Philosophy and Practice (e-journel), 1-19. 329.
Afşar, S. T. (2011). Çalışma Yaşam Kalitesinin Örgütsel Bağlılık Düzeyi Üzerindeki Etkisi: Devlet Ve Vakıf Üniversitelerinde Çalışan Akademisyenler Üzerine Nicel Bir Araştırma, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Alfonso, L., Zenasni, F., Hodzic, S., and Ripoll, P. (2016). Understanding the mediating role of quality of work life on the relationship between emotional intelligence and organizational citizenship behaviors. Psychological Reports, 118(1), 107-127.
Altunişik, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., ve Yildirim, E. (2007). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Sakarya: Sakarya Yayıncılık.
Arab, N., REZAEI, B. F., and Rahimi, M. (2015). The mediating role of quality of work life between psychological capital and life satisfaction. Iranian Journal of Health Education and Health Promotion. Spring 2015; 3(1), 49-58.
Aryee, S., Chay, Y. W. and Chew, J. (1994). An Investigation of The Predictors and Outcomes of Career Commitment in Three Career Stages. Journal of Vocational Behavior, 44(1), 1-16.
Avcı, N. (2011). Turizm Eğitimi Alan Lisans Öğrencilerinin İş Değerleri: Çeşme Turizm ve Otelcilik Yüksekokulu Örneği. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 22(1), 7-18.
Ayazlar, G. and Güzel, B. (2014). The Effect of Loneliness in The Workplace on Organizational Commitment, Procedia-Social and Behavioral Sciences, 131(8), 319-325.
Ballout, H. I. (2009). Career Commitment and Career Success: Moderating Role of Self-Efficacy, Career Development International, 14(7), 655-670.
Baltacı, F., Üngüren, E., Avsallı, H., ve Demirel, O. N. (2012). Turizm Eğitimi Alan Öğrencilerin Eğitim Memnuniyetlerinin ve Geleceğe Yönelik Bakış Açıların Belirlemesine Yönelik Bir Araştırma. Uluslararası Alanya İşletme Fakültesi Dergisi, 4(1), 17-25.
Bayram, N. (2013). Yapısal Eşitlik Modellemesine Giriş AMOS Uygulamaları. Eg i Kitabevi.
Beloor, V., Nanjundeswaraswamy, T. S., and Swamy, D. R. (2017). Employee commitment and quality of work life–A literature review. The International Journal of Indian Psychology, 4(2), 175- 188.
Blau, G. (1985). The Measurement and Predict on of Career Commitment, Journal of Occupational Psychology, 58, 277-288.
Blau, G. (1989). Testing The Generalizability of a Career Commitment Measure and Its İmpact On Employee Turnover. Journal of Vocational behavior, 35(1), 88-103.
Bolhari, A., Rezaeean, A., Bolhari, J., Bairamzadeh, S., and Soltan, A. A. (2011). The relationship between quality of work life and demographic characteristics of information technology staffs. 2011 International Conference on Computer Communication and Management Proc. of CSIT, 5, 374-378.
Bulut, Ö. (2019). Sınırsız ve Değişken Kariyer Yönelimlerinin Kariyer Bağlılığı ile İlişkisi: Bir Araştırma.
İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
Carroll, T. L. (2007). Manage Yourself for A More Fulfilling Career. (Ed.) R. A. Jones: Nursing Leadership Management: Theories, Processes and Practice, 359-476. Philadelphia: F. A. Davis Company.
Casey, K., Fink, R. R., Krugman, A. M., and Propst, F. J. (2004). The Graduate Nurse Experience. JONA: The Journal of Nursing Administration, 34(6), 303-311.
Cheng, E. W. L. and D. C. K. Ho (2001). The Influence of Job and Career Chi, C. G. Q., and Qu, H. (2008). Examining The Structural Relationships of Destination Image, Tourist Satisfaction and Destination Loyalty: An Integrated Approach, Tourism Management, 29(4), 624-636.
Corelli, S. M., and Bishop, R. C. (1990). Career Commitment: Functions, Correlates and Management, Group and Organization Studies, 15(2), 158-178.
Cowin, L. S., and Hengstberger-Sims, C. (2006). New Graduate Nurse Self-Concept and Retention: A Longitudinal Survey, International Journal of Nursing Studies, 43(1), 59-70.
Curtner-Smith, M.D. (2001). The Occupational Socialization of a First Year Physical Education Teacher with A Teaching Orientation, Sport, Education and Society, 6(1), 81-105.
Çalık, T. ve Ereş, F. (2006). Kariyer Yönetimi: Tanımlar, Kavramlar, İlkeler, Gazi Kitabevi, Ankara. Dean, R. A. (1985). Reality Shock: What Happens When a New Job Does Not Match Expectations.
The Annual Convention of The American Psychological Association, August 23-27, Los Angeles, Ca Dean, R. A., and Wanous, J. P. (1983). Reality Shock and Commitment: A Study of New
Employees’ Expectations. The Annual Convention of The American Psychological Association, August 26-30, Anaheim, Ca.
Dean, R. A., Ferris, K. R., and Konstans, C. (1988). Occupational reality shock and organizational commitment: Evidence from the accounting profession. Accounting, Organizations and Society, 13(3), 235-250.
Demir, G. T., İlhan, E. L., ve Cicioğlu, H. İ. (2018). Beden Eğitimi Öğretmen Adaylarının Gerçeklik Şoku Beklenti Düzeyleri: Mesleğe Atılmaya Hazır Mıyız?. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 22(2), 643-658.
Demirel, Z. H. (2019). Banka Çalışanlarının Kariyer Bağlılık Düzeylerinin Öznel Kariyer Başarıları Üzerindeki Etkisi, İşletme Araştırmaları Dergisi, 11(3), 1332-1345.
Depolo, M., Fraccaroli, F., and Sarchielli, G. (1994). Mismatches Between Expectation and Reality in The Work Socialization Process. Traveil Humain, 57(2), 131-143.
Dhar, R. L. (2012). Reality Shock: Experiences of Indian Information Technology (It) Professionals, Work, 46, 251-262.
Dinçer, F. İ., Akova, O. ve Kaya, F. (2013). Meslek Yüksekokulu Turizm ve Otel İşletmeciliği Programı Öğrencilerinin Kariyer Planlaması Üzerine Bir Araştırma: İstanbul Üniversitesi ve Gümüşhane Üniversitesi Örneği. Elektronik Mesleki Gelişim ve Araştırmalar Dergisi, 1(2), 42-56.
Doğan, S. ve Kılıç, S. (2007). Örgütsel Bağlılığın Sağlanmasında Personel Güçlendirmenin Yeri ve Önemi, Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 29, 37-61.
Duchscher, J. E. B. (2009). Transition Shock: The Initial Stage of Role Adaptation for Newly Graduated Registered Nurses, Journal of Advance Nursing, 65(5), 1103-1113.
Ellemers, N., De Gilder, D., and Van Den Heuvel, H. (1998). Career-Oriented Versus Team- Oriented Commitment and Behavior at Work, Journal of Applied Psychology, 83(5): 717-730.
Fritz, M. S., and MacKinnon, D. P. (2007). Required Sample Size to Detect the Mediated Effect, Psychological Science, 18(3), 233–239.
Fu, J.R. (2010). Is Information Technology Career Unique? Exploring Differences in Career Commitment and Its Determinants Among It and Non-It Employees. International Journal of Electronic Business Management, 8(4), 272-281.
Gaundan, G., and Mohammadnezhad, M. (2018). Reality Shock: A Transitional Challenge Faced By İntern Nurses at Labasa Hospital, Fiji. International Journal of Healthcare and Medical Sciences, 4(9), 158-164.
Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2016). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Hair Jr, J. F., Hult, G. T. M., Ringle, C. M., and Sarstedt, M. (2014). A Primer on Partial Least Squares Structural Equation Modeling (PLS-SEM). Sage publications.
Hall, D. T. (1971). A Theoretical Model of Career Sub-Identity Development in Organizational Settings, Organizational Behavior and Human Performance, 6, 50-76.
Huang, T. C., Lawler, J., and Lei, C. Y. (2007). The Effects of Quality of Work Life on Commitment and Turnover Intention. Social Behavior and Personality: An International Journal, 35(6), 735-750.
Kendir, H. ve Özkoç, A. G. (2018). Otel İşletmelerinde Çalışanların Kariyer Tatmini ve Kariyer Bağlılığı İlişkisinde Öz Yeterliliğin Rolü. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 6(4), 78-112.
Kim, H., and Cho, Y. (2014). Pre-Service Teachers’ Motivation, Sense of Teaching Efficacy, Andexpectation of Reality Shock. Asia-Pacific Journal of Teacher Education, 42(1), 67-81.
Kline, R. B. (2011). Principles and Practice of Structural Equation Modeling, Third Edition, NY: Guiflord Press.
Kline, R. B. (2015). Principles and Practice of Structural Equation Modeling. Guilford Publications.
Kocaman, G., İntepeler, Ş. S., Şen, H., Yürümezoğlu Arslan, H. ve Özbıçakçı, F.Ş. (2012). İşe Yeni Başlayan Hemşirelerin Uyumlarını Kolaylaştırmak İçin Hazırlanan Bir Rehber Hemşire Eğitim Programı Örneği. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma, 9(2), 28-34.
Kodama, M. (2017). Functions of Career Resilience Against Reality Shock, Focusing on Full-Time Employees During Their First Year of Work. Japanese Psychological Research, 59(4), 255-265. Kozak, M. (2017). Bilimsel Araştırma: Tasarım, Yazım ve Yayım Teknikleri. 3. Baskı. Detay Yayıncılık.
Lam, T., and Xiao, H. (2000). Challenges and Constraints of Hospitality and Tourism Education in China. International Journal of Contemporary Hospitality Management.12(5), 291-295. Leech, N. L., and A. J. Onwuegbuzie (2002). A call for greater use of nonparametric statistics, Annual Meeting of the Mid-South Educational Research Association, Kasım 6-8, Chattanooga, TN.
Mahmood, S. (2013). “Reality shock”: New Ear
Mellor, S., Mathieu, J. E., Barnes-Farrell, J. L., and Rogelberg, S. G. (2001). Employees' Nonwork Obligations and Organizational Commitments: A New Way to Look at The Relationships. Human Resources Management, 40(2), 171-184.
Meydan, C. H. ve Şeşen, H. (2011). Yapısal Eşitlik Modellemesi AMOS Uygulamaları. Detay Yayıncılık.
Mosadeghrad, A. M. (2013). Quality of Working Life: An Antecedent to Employee Turnover Intention. International Journal of Health Policy and Management, 1(1), 43-50.
Möbius, M. (2003). The Use of Item Parceling in Statistical Analyses: A Research Example, 2nd. European Conference on Research Methodology for Business and Management, Ed. Ann Brown, 247-256.
Ünlüönen, K. (2000). Turizm İşletmeciliği Öğretmenlik Programlarının Öğrenci Beklentileri ve Algılamaları Açısından Değerlendirilmesi. Gazi Üniversitesi Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(1), 218-238.
Van Maanen, J., and Schein, E.H. (1977). Career Development. J. R. Hackman and J. L. Shuttle (Ed.), Improving Life at Work: Behavioral Science Approaches to Organizational Change in, Goodyear Pub. Co, California, 30-95.
Volgger, M., and Pechlaner, H. (2014). Requirements For Destination Management Organizations İn Destination Governance: Understanding DMO Success, Tourism Management, 41, 64-75.
Yang, Y. (2011). Gender and Engineering Career Development of Hotel’s Employees in China, Systems Engineering Procedia, 1, 365-371.
Yeşil, Y. (2017). Çalışma Yaşam Kalitesinin Geliştirilmesinde Eğitim Faaliyetlerinin Önemi. The Journal of Social Sciences, 10, 247-259.
Yıldız Ç. C. (2019). Yeni Mezun Hemşirelerde Gerçeklik Şokunun Nitel Açıdan İncelenmesi ve Gerçeklik Şoku Ölçeğinin Geliştirilmesi. Marmara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
Yüksek Öğretim Kurulu (2021). Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi https://istatistik.yok.gov.tr/ Erişim Tarihi: 01.08.2021.