Somut Olmayan Kültürel Miras Temalı Turistik Aktivitelerin Terapötik Etkisi: Bursa Karagöz Müzesi Örneği

Gelecek nesillere aktarılan kültür temelli değerler somut olmayan kültürel miras olarak ifade edilmektedir. Kültürel mirasın sürdürülebilirliğini sağlayabilmek için ulusal girişimlerin yanı sıra, UNESCO çatısı altında koruma, tanıtım ve geliştirme çalışmaları yapılmaktadır. Karagöz oyunu da UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi’nde bulunan bir kültürel değerdir. Karagöz gölge oyununu izleyen ve kukla atölyesinde kukla yapımına katılan bireyler kültür sanat içerikli bir aktiviteyi deneyimlemektedir. Araştırmanın amacı, somut olmayan kültürel miras örneği olan Karagöz oyununu izleme ve kukla yapma deneyimini yaşayan ziyaretçilerin, bu aktiviteye zaman ayırma nedenleri, öncesindeki beklentileri ve aktivite sonrası psikolojik durumlarını tespit etmektir. Bu çerçevede öncelikle kavramsal olarak kültürel miras, turizm, sanat ve terapi konuları incelenmiş ve Bursa Karagöz müzesi ziyaretçileriyle derinlemesine görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Ziyaretçilerin, Karagöz oyununu izleme ve kukla yapma aktivitesinin terapötik etkileri konusundaki görüşleri nitel araştırma yöntemleri ile incelenmiştir. Araştırma bulguları kültürel miras temalı bir ziyaret noktası olan Karagöz müzesini ziyaret etmenin ve burada gerçekleştirilen kültür ve sanat temalı aktivitelerin hem çocuklar hem de yetişkinler üzerinde terapi etkisi oluşturduğuna işaret etmektedir. Katılımcılar bu turistik aktivitenin, hafızada kalan, düşündüren, gündelik hayattan uzaklaştıran, olumsuz ya da durgun ruh halini pozitifleştirerek motivasyon yükselten bir etkisi olduğu belirtmiştir.

Therapeutic Effect of Touristic Activities with the Theme of Intangible Cultural Heritage: The Case of Bursa Karagöz Museum

Culture-based values transferred to future generations are expressed as intangible cultural heritage. In addition to national initiatives to ensure the sustainability of cultural heritage, UNESCO carries out conservation, promotion and development studies. Karagöz play is also a cultural value in the UNESCO Intangible Cultural Heritage List. Individuals who watch the Karagöz shadow play and participate in puppet making in the puppet workshop experience an activity with a cultural and artistic content. The aim of the research is to determine the reasons for the visitors, who have the experience of watching the Karagöz play and making puppets, which is an example of intangible cultural heritage, the reasons for spending time for this activity, their expectations before and their psychological state after the activity. In this context, first of all, cultural heritage, tourism, art and therapy subjects were examined conceptually and in-depth interviews were held with Bursa Karagöz museum visitors. The views of the visitors on the therapeutic effects of watching the Karagöz play and making puppetry were examined with qualitative research methods. Research findings indicate that visiting the Karagöz museum, which is a cultural heritage-themed visiting point, and the cultural and art-themed activities held here have a therapeutic effect on both children and adults. Participants stated that this touristic activity has an effect that stays in memory, makes one think, removes it from daily life, and increases motivation by making negative or stagnant moods positive.

PDF

___

Anameriç, H (2016). Bilginin Toplumsallaşmasında Bir Bilgi Kaynağı Olarak Gölge Tiyatrosu: Karagöz ve Hacivat. Uluslararası Kültürel Mirasın ve Kültürel Bellek Kurumlarının Yönetimi Kongresi. 17-20 Eylül 2014. Urla. ss:360-375.
Bender, L. and Woltmann, A. G. (1936). The use of puppet shows as a psychotherapeutic method for behavior problems in children. American Journal of Orthopsychiatry, 6(3), 341–354.
Bernier, M. and O’Hare, J. (2005). Puppetry in education and therapy: Unlocking doors to the mind and heart. Bloomington, IN: Author House.
Booth, P. B. and Jernberg, A. M. (2014). Theraplay. İstanbul: Gün Yayıncılık.
Bromfield, R. (1994). The use of puppets in play therapy. Child Adolesc Soc Work. 12, 435–444.
Bülbül, H. (2016). Müze ile Eğitim Yoluyla Ortaokul Öğrencilerinde Kültürel Miras Bilinci Oluşturma.
Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 6(3), 681-694.
Daykin, N., K. Gray, M. McCree, and J. Willis. (2016). Creative and Credible Evaluations for Arts, Health, and Well-Being: Opportunities and Challenges of Co-production. Arts & Health, 9(2), 123-138.
Donna J. Betts, Jordan S. Potash, Jessica J. Luke and Michelle Kelso. (2015). An art therapy study of visitor reactions to the United States Holocaust Memorial Museum, Museum Management and Curatorship, 30(1), 21-43.
Hein, George E. (2005). The Role of Museums in Society: Education and Social. Curator. 48(4), 357–363.
Kalf, D. M. (2003). Sandplay. California, CA: Temenos Press.
Karin, R. (2004). Safeguarding Intangible Cultural Heritage in the 2003 UNESCO Convention: A Critical Approach. Museum International, 56, 66-77.
Klein, M. (1955). The psychoanalytic play technique. American Journal of Orthopsychiatry, 25(2), 223–237.
Knell, S. M. (1993a). Cognitive-Behavioral Play Therapy. Northvale, NJ: Aronson. Landreth, G.L. (2012). Play Therapy: The Art of the Relationship (3rd ed.). Routledge. Nash, J. B., and Schaefer, C. E. (2011). Play therapy: Basic concepts and practices. In C. E. Schaefer (Ed.), Foundations of play therapy (pp. 3–13). John Wiley & Sons Inc.
Oğuz M.Ö (2009). Somut olmayan kültürel miras ve kültürel ifade çeşitliliği. Milli Folklor Dergisi, 11(82), 6-12.
Oğuz, M. Ö. (2013). Terim Olarak Somut Olmayan Kültürel Miras. Milli Folklor Dergisi, 25(100), 5-13.
Frıelıng, H. and Auer, X. (1954). Mensch-Farbe-Raum, Angewandte Farbenpsychologie, Munchen: Verlag Callwey.
Sayar K. (2014). Terapi-Kültürel Bir Eleştiri. (5. Baskı). İstanbul: Timaş Yayınları.
Shaer, David, Kirstie Beaven, Neil Springham, Silke Pillinger, Alan Cork, Jane Brew, Yvonne Forshaw, Pauline Moody, and S. Chris. (2008). The Role of Art Therapy in a Pilot for Art-based Information Prescriptions at Tate Britain. International Journal of Art Therapy, 13(1), 25–33.
Shapiro, D. E. (1995). Puppet modeling technique for children undergoing stressful medical procedures: Tips for clinicians. International Journal of Play Therapy, 4(2), 31–39.
Şahan, M. (2005). Müze ve Eğitim. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 487-501.
Stylianou-Lambert, T. (2010). Re-conceptualizing Museum Audiences: Power, Activity, Responsibility. Visitor Studies, 13(2), 130–144.
Tecer, A. (1959). Karagöz ve Kuklaya Ait Kısa Notlar, Türk Folklor Araştırmaları, 5(119), 1917-1921.
Tekin, G. (2017). Dönüşen müzecilik ve müzede öğrenme: Ankara Somut Olmayan Kültürel Miras Müzesi Örneği. Milli Eğitim Dergisi, 46 (214), 155-166.
UNESCO (2003). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi. https://ich.unesco.org/doc/src/00009- TR-PDF.pdf (Erişim Tarihi 12.10.2021)
Weziak-Bialowolska, D., P. Bialowolski, and P.L. S. (2019). Involvement with the Arts and Participation in Cultural Events—Does Personality Moderate Impact on Well-Being? Evidence from the UK Household Panel Survey. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts. 13, 348-358.
Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2005). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.