‘BEN’ İNŞASINDA HAYVAN VARLIĞININ ETKİLERİNİN SANATSAL ÖRNEKLERLE İNCELENMESİ

İnsan, kurduğu dünyada kendini ‘ben’olarak var edebilmek için, bir ‘başka’nınvarlığına ihtiyaç duymaktadır. Bu çalışmanınamacı da, insan olan öznenin ‘ben’ inşasındahayvanın, insanın ‘başka’sı olarak yer aldığıdurumları araştırmak ve felsefi düşüncelerışığı altında yapılan sorgulamaların, sanattarihine yansımalarını incelemektir.Çalışmanın ilk bölümünde, doğada birliktevar olduğu hayvandan, insanın kendini nasılayırdığı ve insan-hayvan arasında yaratılanikiliğin ortaya çıkışı, Antik Yunan’danitibaren incelenecektir. İkinci bölümdeMaurice Merleau-Ponty, Emmanuel Levinasve Jacques Lacan’ın felsefeleri üzerinden‘ben’in inşası ve bu inşada ‘başka’nıngerekliliği araştırılacaktır. Üçüncü bölümdeise inceleme konusu olan insan-hayvanilişkisi üzerine sorgulamaların sanatayansımaları değerlendirilecektir. Değerlendirmelerde, et ve bedenkavramları aracılığı ile Rembrandt ve FrancisBacon’un resimleri, Emmanuel Levinas veJacques Lacan tarafından ‘ben’in,karşısındakini tanıma aracı olarak ifade edilen‘yüze sahip olma’ durumu ile Kate Clark’ınheykelleri ve Maurice Merleau-Ponty’nin,insan ve hayvan arasında yarattığı öznelerarası dünya fikri ile Joseph Beuys ve OlegKulik’in gerçekleştirdiği performanslar elealınacaktır.

Examining The Impact Of Animal On The ‘I’ Installation In Artistic Examples

The human needs an ‘other’ to bring herself/himself into existence as a ‘I’ in her/his world. The purpose of this study is to investigate the situations in which animal takes place as ‘other’ of human in ‘I’ construction of the subject that is human and to examine the reflections of questionings made with philosophical thinkings on the art history. The first section of the study will examine how humans separated themselves from animals that they coexist in the nature and the rise of human-animal dualism as from Ancient Greek. The second section will investigate the construction of the ‘I’ on the basis of the philosophies of Maurice MerleauPonty, Emmanuel Levinas and Jacques Lacan and the necessity of the ‘other’ in this construction. The third section will assess the reflections of questionings about the humananimal relationship, which is the subject of the study, on art. The assessments will focus on the concepts of meat and body, paintings by Rembrandt and Francis Bacon, Levinas and Lacan, ‘I’ ‘having a face’ that is expressed as a means of knowing the ‘other’, Kate Clark’s statues, Merleau-Ponty’s idea of an intersubjective world created between humans and animals and Joseph Beuys and Oleg Kulik’s performances.

PDF

___

Agamben, G. (2012). Açıklık- İnsan ve Hayvan. (Çev. M. M. Çilingiroğlu). İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.

Aristoteles. (2018). Ruh Üzerine (Çev. Ö. Aygün, Y.G. Sev). İstanbul: Pinhan Yayıncılık.

Berger, J. (2017). Hayvanlara Niçin Bakarız? ( Çev. C. Çapan). İzmir: Tudem Yayın Grubu.

Candil Erdoğan, F. (Ed.). (2016). Rembrandt. İstanbul: Hayalperest Yayınevi.

Descartes. (2013). Metot üzerine Konuşma. (Çev. A. Timuçin, Y. Tümuçin). İstanbul: Paradigma Yayıncılık.

Eroğlu, Ö. (2018). Yeni Modern Francis Bacon. İstanbul: Tekhne Yayınları.

Erzen, J. (2011). Çoğul Estetik. İstanbul: Metis Yayıncılık.

Gökyaran, E. (2003). Başkası ve Aşkınlık. (Ed. Z. Direk). Dünyanın Teni. İstanbul: Metis Yayınları.

Lacan, J. (1982). Özne-Ben’in İşlevinin Oluşturucusu Olarak Ayna Evresi. (Çev. N. Kuyaş). (Haz. Selahattin Hilav). Yazko Felsefe Yazıları. S1. 149-156. İstanbul: Yazko Yayınları.

Leppert, R. (2009). Sanatta Anlamın Görüntüsü. (Çev. İ. Türkmen). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.

Merleau-Ponty, M. (2016). Algının Fenomenolojisi (Çev. E. Sarıkartal, E. Hacımuratoğlu). İstanbul: İthaki Yayınları.

Merleau-Ponty, M. (2017). Algılanan Dünya. (Çev. Ö. Aygün). İstanbul: Metis yayınları.

Merdaner, E. (2016). Joseph Beuys Sanatı ve Felsefesine Bir Bakış. İstanbul: Tekhne Yayınları.

Read, H. (2017). Sanatın Anlamı. (Çev. N. Asgari). İstanbul: Hayalperest Yayınevi.

Ryan, D. (2019). Hayvan Kuramı. (Çev. A. Alkan,). İstanbul: İletişim Yayınları.

Simondon, G. (2019). Hayvan ve İnsan Üzerine İki Ders (Çev. E. Sünter). İstanbul: Norgunk Yayıncılık.

Soyşekerci, S. (2015). Beden Sanatı. Ankara: Doğu Batı Yayınları.

Şimşon, E. (2015). “Levinas ve Bobby Bir Köpeğin Levinas’ın Etiğindeki Rolü”. Cogito. S80. 37-51.

Gen, E. (2012). Aşklar ve Köpekler (ve Sanat). e-skop. https://www.eskop.com/skopbulten/asklar-ve-kopekler-ve-sanat/880, (Erişim Tarihi: 06.05.2019).

Giacobetti, F. (01.06.2003). Francis Giacobetti tarafından Francis Bacon ile yapılan ‘’Sevilmek için resim yaptım’’ isimli röportaj. https://www.theartnewspaper.com/archive/i-painted-to-be-loved (Erişim Tarihi: 27.10.2019).

Sylvester, D. (13.09.2007). David Sylvester tarafından 1963, 1966 ve 1979’da Francis Bacon ile yapılan röportajlardan bir derleme. The Guardian. https://www.theguardian.com/theguardian/2007/sep/13/greatinterviews, (Erişim Tarihi: 25.10.2019).

Şimşon, E. (2016). Levinas ve Bobby. elissimson. https://elissimson.wordpress.com/2016/04/14/levinas-ve-bobby/ (Erişim Tarihi: 10.10.2019).

Görsel 1. Rembrandt, Dr. Tulp’un Anatomi Dersi, T.Ü.Y.B, 1632, 216.5 cm × 169.5 cm., Mauritshuis https://www.mauritshuis.nl/en/explore/thecollection/artworks/the-anatomy-lesson-of-dr-nicolaes-tulp-146/detailgegevens/, (Erişim Tarihi: 15.10.2019).

Görsel 2: Diego Velázquez, Çarmıha Gerilmiş İsa, 1632, Tuval Üzerine Yağlı Boya, 249x170 cm., Prado, Madrid https://www.museodelprado.es/en/thecollection/art-work/the-crucified-christ/72cbb57e-f622-4531-9b25- 27ff0a9559d7 , (Erişim Tarihi: 29.08.2021).

Görsel 3. Rembrandt, Kesilmiş Öküz, Ahşap Panel Üzerine Yağlı Boya, 1655, 95x68 cm., Louvre, Paris http://cartelfr.louvre.fr/cartelfr/visite?srv=car_not_frame&idNotice=25565, (Erişim Tarihi:15.10.2019).

Görsel 4. Francis Bacon, Figure with Meat, 1954, 129.9 cm × 121.9 cm.,T.Ü.Y.B, Art Institute of Chicago https://www.artic.edu/artworks/4884/figure-with-meat, (Erişim Tarihi: 15.10.2019).

Görsel 5. Diego Velazquez, X. Inonocent’in Portresi, 1650, 141 cm × 119 cm, T.Ü.Y.B., Galleria Doria Pamphilj, Roma. https://www.artble.com/artists/diego_velazquez/paintings/portrait_of_pope_inno cent_x (Erişim Tarihi: 17.10.2019).

Görsel 6. Francis Bacon, Painting 1946, 1946, 1.98 m. x 1.32 m., Linen üzerine yağlı boya, , https://www.moma.org/collection/works/79204, (Erişim Tarihi: 17.10.2019).

Görsel 7. Kate Clark, Behaving, 2016, Ayı derisi, kil, köpük, 167 x 66 x 66 cm., https://www.kateclark.com/#/new-page-5/ (Erişim Tarihi: 20.10.2019).

Görsel 8. Kate Clark, Kız Kardeşlerin Kucaklaşması, 2019, Çakal derisi, kil, köpük, 121 x 88 x 35 cm. https://www.kateclark.com/#/the-sisters-embrace/ (Erişim Tarihi: 20.10.2019).

Görsel 9. Kate Clark, Rekabet, 2016, Babun derisi, kil, köpük, 208 x 91 x 91 cm., (Erişim Tarihi: 20.10.2019).

Görsel 10. Joseph Beuys, Ben Amerika’yı Severim, Amerika’da Beni isimli performansından bir görüntü, 1974, https://www.kidsofdada.com/blogs/magazine/35963521-joseph-beuys-i-likeamerica-and-america-likes-me (Erişim Tarihi: 25.10.2019).

Görsel 11. Joseph Beuys, Ben Amerika’yı Severim, Amerika’da Beni isimli performansından bir görüntü, 1974, https://www.kidsofdada.com/blogs/magazine/35963521-joseph-beuys-i-likeamerica-and-america-likes-me (Erişim Tarihi: 25.10.2019).

Görsel 12. Oleg Kulik, Ben Amerika’yı Isırırım, Amerika’da Beni isimli performansından bir görüntü, 1996, http://www.artriot.art/artist.html?id=OlegKulik&ch=perfomance&tid=9 (Erişim Tarihi: 27.10.2019).

Görsel 13. Oleg Kulik, Ben Amerika’yı Isırırım, Amerika’da Beni isimli performansından bir görüntü, 1996. http://www.artriot.art/artist.html?id=OlegKulik&ch=perfomance&tid=9 (Erişim Tarihi: 27.10.2019).