SUCUK TEKNİĞİ İLE "ÇÖMLEK FIRIN" YAPIMI

Geleneksel pişmiş toprak fırınlar - taşfırınlar - günlük hayatımızda başta ekmekyapımı olmak üzere pide ve çok çeşitliyemeklerin yapımında kullanılan, Türkmutfağını ve yemek kültürünü doğrudanetkilemeleri nedeniyle de hayatımızdaolmazsa olmaz bir yer tutan yapılardır. Bufırınlar taş fırın olarak isimlendirilmelerinekarşın taştan değil, kırmızı kilden mamulpişmiş tuğla ya da halk tarafından bilinenadıyla "lime tuğla" dan örülerek ve bağlayıcıolarak da balçık kullanılarak inşa edilengeleneksel yapılardır. Günlük hayatta ekmek,pide, simit vs. aldığımız fırınlar çoğunlukla bubiçimde üretilen odun pişirim fırınlardır. Bufırınların yanında bir başka fırın türü de"çömlek fırın" denilen ve sabit tuğla fırınlaranazaran daha küçük ebatlarda üretilen vetaşınabilen fırınlardır. Bu özellikleri ile dahapratik ve kolay bir kullanım olanağı sunarlar.Bu odun pişirim küçük fırınlar doğrudanplastik kilden (çömlek çamuru) üretildiklerive kapalı çömlek formunda oldukları için"çömlek fırın" olarak adlandırılmışlardır. Buçalışmada sucuk tekniği kullanılarak çömlekfırın yapımı tatbik edilerek aşamalarsistematik olarak aktarılmıştır.

MAKING OF "POT OVEN" BY USING COILS OF CLAY METHOD

Traditional clay ovens are structures that are used in our daily life, mainly for making bread, for making pita and a wide variety of dishes, and because they directly affect Turkish cuisine and food culture, they occupy a place in our lives, if not in our lives. These ovens are generally constructed of fired brick made of red clay or "lime brick" as it is popularly known, by knitting and using slime as a binder. Bread, pita, etc. in daily life the ovens we buy are mostly wood-fired ovens produced in this form. In addition, another type of oven is called "pot oven", which are produced in smaller sizes than fixed brick oven and can be transported. With these features, they offer a more practical and easy use. These wood-fired small ovens were called pot oven because they were made directly from plastic clay (potter's clay) and formed like covered pot. In this study pot oven construction was applied using coil technique and the stages were systematically transferred.

PDF

___

Arcasoy A. (1983). "Seramik Teknolojisi." Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Seramik Anasanat Dalı Yayınları. No:2. Marmara Ünv. Yayın No:457.

Aslan Egemen E. (2012). "Avanos Çömlekçiliğinde Kaybolan Bir Değer: Kara Fırın." İdil Sanat ve Dil Dergisi, Cilt 1 Sayı 4. S.1.

Çobanlı Z. (1996)."Seramik Astarları." Anadolu Üniversitesi Yayınları. S.23. Eskişehir.

Dolors Ros, İ F. (2006) “Seramik”. (Çev. Feyza Altuniç) İnkılap Yayınları. İstanbul, s:32.

Erçetin Ü. (2009). "Fırınların İlave Yalıtımla Enerji Tüketimlerinin Azaltılması". Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Mühendislik ve Mimarlık Fakültesi Dergisi, Cilt 22 Sayı 3, 111.

Özen T.A. (2002). "Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi'nde Seramik Temel Sanat Eğitimi II". Anadolu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Yayınları. No.29. TP816.Ö93.

Peterson S, Peterson J. (2009). "Seramik Yapıyoruz." (Çev. Sevim Çizer) Karakalem Yayınları. İzmir.

Şahin F. (1981). "Kütahya Seramik Teknolojisi ve Çini Fırınları Hakkında Görüşler". Sanat Tarihi Yıllığı, (11).148.

http://hasantek2014.blogspot.com/2014/09/baslyoruz.html/ Erişim Tarihi: 07.03.2021

https://www.greenmall.com.tr/mangal%20kampanyasi/pizza-firinlari/ Erişim Tarihi :09.03.2021.

http://www.mta.gov.tr/v3.0/bilgi-merkezi, (Erişim Tarihi: 12.03.2021).

Görsel 1. Lime tuğla ile geleneksel taş fırın yapımı. (Yapım: Hasan TEK) (http://hasantek2014.blogspot.com/2014/09/baslyoruz.html, (Erişim Tarihi: 07.03.2021).

Görsel 2. Geleneksel fırın şeması.

Görsel 3. Çömlek fırınlardan örnekler. (https://www.greenmall.com.tr/pizza-firinlari, (Erişim Tarihi: 09.03.2021).

Görsel 4. Taban plakası için sucuk halkalarının birbiri etrafına dolanması.

Görsel 5. Taban plakasının yüzey tesviyesi, tutamakların açılması ve tamamlanmış hali.

Görsel 6. Taban plakası üzerine balçık sürülmesi, çentik açılması, en alt sucuk rulosunun zemine yerleştirilmesi ve yerleştirilen sucuğun bünyeye yedirilmesi işlemi.

Görsel 7. Taban sucuğunun içten ve dıştan bünyeye yedirilmesi.

Görsel 8. Çalışmada kullanılan çeşitli aparatlar ve tamamlanmış alt fırın kısmı.

Görsel 9. Sucuğun yerleştirilmesi ve "sıkma -vurma" işlemi.

Görsel 10. Fırın kubbesi inşası.

Görsel 11. Fırın ağız ve baca kısmının kesilerek açılması ve bacanın oluşturulması.

Görsel 12. Son parçanın yerleştirilerek fırın kubbesinin tamamlanması ve rötuş işlemlerinin ardından tamamlanmış çömlek fırın.

Görsel 13. Pişirme işlemi tamamlanmış kullanıma hazır fırın.

Görsel 14. Tamamlanmış diğer fırınlar.

Görsel 15. Fırın yakma işlemi ve pişirme.

İhsan KENDİR. Öğr. Gör. Hitit Üniversitesi Teknik Bilimler MYO. El Sanatları Bölümü. Çorum (06.09.2021).

Metin SILKU. İtimat Harman Tuğla Fabrikası. İşletme sahibi. Çevre Yolu Bulvarı No. 180. Çorum (17.03.2021).

Ali ASLAN. Hitit-Terra Çömlek Fabrikası. İşletme müdürü. İskilip yolu 1. km. Çorum (03.05.2021).

Hacı Ömer TUNÇ (85). Çorum-Osmancık ilçesi yaşayan son çömlekçi ustası. (04.05.2021).

Fırın Ustaları: Ömer BAĞCI, Hasan ALTIN. Hünkâr pide salonu. Çorum. (28.05.2021).

Ömer YİĞİTER. Modesa Mobilya. Küçük sanayi sitesi. 2.cadde. No.40. Çorum. (26.03.2021).