BODRUM VE ÇEVRESİNDE NAMAZGÂH ÖRNEKLERİ

Namaz kılınan geniş ve üstü açık yer anlamına gelen namazgâhlar, bir açık hava camisi olarak da nitelendirilebilir. Menzil yolları üzerine inşa edilen ve ancak birkaç kişinin namaz kılabileceği büyüklükteki bu yapıların yakınında, bir çeşme veya bir kuyu, ayrıca gölge vermesi için anıtsal bir ağaç bulunmaktadır. Taş veya tuğla ile oluşturulmuş basit bir döşeme zemini ve kıble yönünü gösteren bir mihrap taşından oluşan menzil namazgâhlarının namaz kılma işlevinin yanı sıra, gelip geçen yolcuların su ihtiyaçlarını karşılayıp, dinlenebildikleri sosyal birer yapı olduklarını söylemek mümkündür. Bodrum Yarımadası’nda da bölgede sıkça karşımıza çıkan dairesel plan tipinde ve üzeri kubbe ile örtülü sarnıçların yanında bu tip namazgâhlara rastlanmaktadır. Bu yapılar kullanılan eski yol güzergâhlarını göstermeleri bakımından ayrıca önem taşımaktadır. Ancak basit kuruluşlu ve işlevi genellikle çözülemeyen bu yapılar, her geçen gün yok olma tehlikesi ile yüz yüzedir. Çalışmamızda bu yapılar ayrıntılı bir biçimde ele alınmakta ve son yıllarda geçirdikleri dönüşüm belgelenmektedir.

Namazgâh Samples in Bodrum and Its Environs

Namazgâh means large and outdoor place swhere prayer is performed; it can be considered as a open air mosque. There is a fountainor a welland a monumental tree to create shadow next to namazgâh, built on range road sand where only a few people can perform prayer. It is possibleto say that such namazgâh, built on range road sand composed of a simple flor and atlar made of stone or brick, is a social complex where passengers can drink water and take a rest. In Bodrum Peninsula, it is possible to confront with namazgâh structures covered by a dome and built in circular plan. Such structures are of great importance as they indicate routes used in ancient times. However; these simple structures face to extinction day by day, whose function cannot be determined in general. Inourstudy, these structures are studied in detail and the current transformation processed experienced by them is documented.

PDF

___

Akmaydalı, Hüdavendigar, “Mihraplı ve Minberli Namazgâhlarımız”, Vakıflar Dergisi, XXIII, Ankara 1994, s. 123-144.
Altınsu, Abdülkadir, Osmanlı Şeyhülislamları, Ankara 1972.
Arseven, C. E.,Türk Sanatı, İstanbul 1970.
Ayanoğlu, İsmail Fazıl, Ok Meydanı ve Okçuluk Tarihi, İstanbul 1974.
Ayverdi, Ekrem Hakkı, Osmanlı Mimarisinde Çelebi ve II. Sultan Murad Devri 806-855 (1403- 1451), İstanbul 1989.
Bayraktar, Mehmet Sami, “Vezirköprü Köprülü Mehmed Paşa Namazgâhı ve Samsun Sultan Abdülaziz Namazgâhı İnşa Kitabesi”, Vakıflar Dergisi, S. 38, Ankara 2012, s. 31-46.
Bozkurt, Nebi, “Namazgâh”, D.İ.A., İstanbul 2006, C. 32, s. 357-358. Çakmak, Şakir, “Eski Furunlu Köyü Hacı İbrahim Camii (Bayındır/İzmir)” Sanat Tarihi Dergisi, C. 8, S. 8, İzmir 1996, s. 11-20.
Çakmak, Şakir, “Azebler Namazgâhı”, Erken Osmanlı Sanatı-Beyliklerin Mirası, İstanbul 2000, s. 169-170.
Derman, Uğur,” Osmanlı Devri Şehir ve Menzil Yollarında İstirahat ve İbadet Yerleri (Namazgâhlar)”, Atatürk Konferansları, V (1971-72), Ankara 1975, s. 281-298.
Doğru, Mehmet vd., Eminönü Camileri, İstanbul 1987.
Genim, Sinan, “Mihraplı ve Minberli Namazgâhlara Bir Örnek”, Sanat Tarihi Yıllığı, VI, İstanbul 1976, s. 147-155.
Gürbıyık, Cengiz, “Şeyhülislam Ömer Lütfi Efendi’nin Bodrum’daki İzleri”, Muğla Değerleri Sempozyumu 26-28 Eylül 2013, Muğla 2013, s. 6-16.
İbrahimgil, Mehmet Z. -Konuk, Neval, Kosova’da Osmanlı Mimarisi, I, Ankara 2006.
Konyalı, İbrahim Hakkı, Abideleri ve Kitabeleriyle Üsküdar Tarihi, Türkiye Yeşilay Cemiyeti Yayınları, İstanbul 1977.
Kürüm, Mükerrem, “Aydın’daki Osmanlı Dönemi Namazgâhları Üzerine Bir Değerlendirme”, Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi, Erzurum 2007, S. 18 s. 101-126.
Ödekan, Ayla, “Namazgâh”, Eczacıbaşı Sanat Ansiklopedisi, C. 2, İstanbul 1997, s. 1334.
Özdamar, Mustafa, “Namazgâhlar”, Vakıflar Dergisi, XX, Ankara 1988, s. 221-248.
Sözen, Metin, Diyarbakır’da Türk Mimarisi, İstanbul 1971.
Tanman, Mehmet Baha, “Turhal’ın Gümüştop (Dazya) Köyündeki Namazgâh”, Sanat Tarihi Yıllığı, IX-X, 1979-80, İstanbul 1981, s. 310-316.
Tanyeli, Uğur, “Musalla, İdgah, Namazgâh: Tanımsız bir Mimari Olgu”, Uluslararası Üçüncü Türk Kültürü Kongresi Bildirileri 25-29 Eylül 1993, Ankara 1999, s. 231-238.
Tiryaki, Yavuz, “Namazgâh”. D.İ.A., İstanbul 2006, C. 32, s. 359.
Vırmiça, Raif, Kosova’da Osmanlı Mimari Eserleri, Ankara 1999.