BİR GÜÇ TEMSİLİ OLARAK TANZİMAT DÖNEMİ ÇEŞMELERİ

1839-1879 yıllarını kapsayan Tanzimat Dönemi, Osmanlı Devleti’nin dönüm noktalarından biridir. Bu dönemde sadece yönetim kuralları değişmemiş bazı toplumsal değişimler de gerçekleşmiştir. Bu değişimler kaçınılmaz bir şekilde sanatı da etkisi altına almış ve yeni bir yön çizmiştir. Bu çalışmada Tanzimat Dönemi çeşmelerinden örnekler verilerek hem Osmanlı çeşme mimarisindeki değişimler incelenmiş ve siyasetin sanata verdiği yön irdelenmiştir. Mimarideki sembolizmi okumanın gerekliliği ortaya konulmaya çalışılmıştır.

The Fountains of Tanzimat Reform Period As a Power Representation

The Tanzimat Reform Period that include 1839-1876 years is one of the milestones of the Ottoman State. There have been some changes in social and administrative issues in this period. These changes have inevitably influenced art and have given a new route to art. In this study, there have been examined both the changes of the Ottoman fountain architecture and the direction that politics gave to the art, by giving examples from Tanzimat Reform Period fountains. The necessity of reading symbolism in architecture has been tried to be revealed.

___

  • Aktel, M., “Tanzimat Fermanı’nın Toplumsal Yansıması”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, S. 3, Isparta, 1998, s.177-184.
  • Akyürek, G., “Tanzimat Dönemi’nde Mimarlığın Değişen Bilgisi: Fenn-i Mimari, Gazeteler ve Diğerleri”, Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, C. 7, S. 13, 2009, s.93-120.
  • Barışta, H. Ö., “Pertevniyal Valide Sultan Çeşmesi”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C. VI, İstanbul, 1994, s.245-246.
  • Denktaş, M., “Anadolu Türk Mimarisinde Çeşmeler”, Türkler Ansiklopedisi C. VII. Ankara, 2002, 2002, s. 870-877.
  • Dingeç, E., “Osmanlı Sarayı’nda Cirit Alayları: Lahanacılar ve Bamyacılar”, Milli Folklor, Yıl 23, S.89,2011, s.77-78.
  • Hamadeh, S., Şehr-i Sefa 18. Yüzyılda İstanbul, İstanbul, 2010.
  • Karabulut, M., “Tanzimat Dönemi’nde Osmanlının Yenileşme Sürecine Bir Bakış” Türk Dünyası Araştırmaları, S. 187,İstanbul, 2010, s.125-138.
  • Karakuş, R., Kızıltoprak, S. vd., İstanbul Tarihi Çeşmeler Külliyatı, C. I-II-III. İstanbul, 2008.
  • Koçyiğit, F., Lale Devri İstanbul Çeşmeleri, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İslam Tarihi ve Sanatları Anabilim Dalı, Türk İslam Sanatları Tarihi Bilim Dalı, Kayseri,2013.
  • Kuban, D., “Batı’ya Yöneliş: Barok İstanbul”, İstanbul Bir Kent Tarihi, Bizantion, Konstantinipolis, İstanbul, İstanbul, 2000, s.235.
  • Ortaylı, İ. (1985), “Tanzimat”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt VI, İletişim Yayınları, İstanbul, 1535-1554.
  • Ödekan, A., “Hüseyin Avni Paşa Çeşmesi”, İstanbul Ansiklopedisi, C.IV. İstanbul, 1994, s.106- 107.
  • Özkurt, M. Ç., Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Başkent İstanbul’da Ekonomi, Siyaset ve Mimarlık İlişkileri (1839-1923), (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Sanat Tarihi Anabilim Dalı, Türk İslam Sanatları Programı, İstanbul, 2016.
  • Pilevarian, N. Urfalıoğlu, N. Yazıcıoğlu, L., Osmanlı Başkenti İstanbul’da Çeşmeler, İstanbul,2000.
  • Sezen, Z.N., “Abdülmecid Çeşmesi”, Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi, C. I, İstanbul, 1994, s.49.
  • Talasoğlu, A., İstanbul’un Meydan Çeşmeleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul, 1994.