Türk kültüründe yaşlının yeri ve medyayla yaşlılığın değişen konumu

Bilim ve teknoloji alanındaki ilerlemelerin tıp bilimi ve sağlık hizmetlerine sunduğu imkânlarla, tüm dünyada beklenen ortalama insan ömrü süresi artmıştır. Ortalama yaşam süresindeki bu artış, endüstri devriminin sosyal yaşamdaki etkileri sonucu toplumsal bir sorun haline gelmiştir. Endüstrileşmeyle, tarım toplumundan sanayi toplumuna geçilmiş ve bunun sonucu olarak da kentleşme sosyal yapının yeni alanı olmuştur. Kentleşme sonucunda birey odaklı yaşam yeni yaşam biçimi halini almıştır. Geçmişteki geniş aile düzeni ve geleneklere bağlı yaşam terk edilmiştir. Bunun sonucu olarak da yaşlılar rol kaybına uğraşmıştır. Yaşın getirdiği fiziksel koşullar nedeni ile üretim sürecine katkı sağlayamamaları ve buna ek olarak fiziksel ve ekonomik olarak bağımlı olmaları yaşlıların statü kaybetmesine neden olmuştur. Edilgen ve sadece tüketici olarak görülen yaşlı birey, hem geleneksel aile modeli içindeki statü sembolü halini hem de otoritesini yitirmiştir. Bu değişimin yaşanmasında medya dinamo görevi görmüştür. Bu çalışmada, Türk kültüründe yaşlılığın yerine değinilerek, yaşlılık çalışmaları olarak adlandırılan ageism (yaşçılık) kavramı bağlamında televizyonda, reklamlarda ve gazetelerde yaşlıların nasıl sunulduğu değişen toplum yapısının etkisi çerçevesinde irdelenmiştir. Türk toplumunda yaşlı, saygı duyulan, sözüne değer verilen ve geleneğin aktarıcısı konumdadır. Bu konumdaki değişiklikler bu çalışmada medyanın rolü bağlamında incelenmiştir. Sonuçta, yaşlıların, çoğu zaman Türk kültürünün geleneksel değerlerinden soyutlanmış olarak ve olumsuz bir imajla medyada yer almaya başladığı görülmüştür.

Place of old people in Turkish culture and the changing position of elderliness in media.

The expected duration of human life is increased all over the world with the opportunities provi- ded by the scientific and technological advances in the fields of medical science and health care. This increase in average life expectancy has become a social problem as a result of industrial revolutions effects on social life. Its transitioned from agricultural society to industrial society because of the ef- fects of industrialization and urbanization has become the new field of social structure as a result of this. As the result of urbanization, individual-oriented life has become a new life style. Large family organizations of the past and tradition-bound life styles are left behind. As the result of this, old people suffered the loss of role of being elder. The physical conditions caused by the elderliness, the old indivi- dual who cant participate in this system are pushed out of this order (system) and how old people. The old individual who is seen as passive and only a consumer loses his/her position of being a status symbol in the traditional family model and also his/her authority. Media served as a dynamo for this change. In this study, its dealed with the position of elderliness in Turkish culture and examined ageism that is the name of elderliness studies within the extent of the effect of changing social structure and how old people are presented on television and newspaper ads.The position of elderliness in Turkish society is respected, honored and tranmitter of tradition. In this reseach, the changes of this position analysed in the context of medias role. As a result, it is seen that elderliness began to feature on media in a nega- tive image and as an isolation of traditional values of Turkish culture, commonly.

PDF

___

Akın, Galip. İnsanın Ortaya Çıkışı ve Toplumsal Davranışları, Yaşlılık: Disiplinler Arası Yaklaşım, Sorunlar, Çözümler (ed: Velittin Kalınkara), Ankara: Odak Yayınları, 2004.

Barret, Oliver B. ve Braham, Peter; Media, Knowledge and Power, Londra: Routledge yayınları, 1995.

Çimen, Deniz. Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Bağlamında Televizyon Reklamlarında Kadın RTÜK Uzmanlık Tezi, Ankara: 2011.

Dönümcü, Şadiye. Yaşlılıkta Üretmek: Kendini Sürekli Yeniden Yaratmak İzzet Baysal Üniversitesi Fizik Tedavi Yüksek Okulunca Yaşlılıkta Verimlilik Paneli Bolu, 2007.

Elden, Müge; Ulukök, Özkan ve Yeygel, Sinem. Şimdi Reklamlar, İstanbul: İletişim Yayınları 2005.

Gullette, Morganrotk Margaret. Kültürle Yaşlanmak, Çev. Ilgın Yıldız, İstabul: Babil Yayınları, 2013.

Gündoğan, Naci. İşgücünün Yaşlanması ve İşgücü Piyasalarına Etkileri, Ankara Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 2001, Cilt:56, Sayı, 4.

Krueger, Bill. How Aging is Covered in the Print Media, Generations, Cilt:25, Sayı, 3 (Sonbahar, 2001):10-12.

Sezgin, Deniz. Yaşam Tarzı Önerileri Bağlamında Sağlık Haberlerinin Analizi Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2011, Cilt: 2 Sayı: 2 Sayfa: 052-078.

Şirin, Yelda Özlem.2000li Yılların Başında Türk Televizyonlarında Yaşlı İnsan İmgesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi Antalya: Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Tanıtım Bölümü, 2005.

Tufan, İsmail. Modernleşme Hareketi Bağlamında Türkiyede Kuşaklar Arasındaki İlişkiler; Modernleşme Hareketi Genç ve Yaşlı Kuşakların İlişkilerine Nasıl Bir Etki Yapıyor?. Antalya: İsmail Tufan Gerontoloji Enstitüsü, 2007.

Tupper, Meredith. The Representation of Elderly Persons in Prime Time Television Adversitising. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Amerika Birleşik Devletleri: Güney Florida Üniversitesi Kitle İletişim Bölümü, 1995.

Williams, Angie ve Giles, Howards. Communicating Prejudice. Editör: Michael L. Hecht, ABD Kaliforniya: Sage Yayınları, 1998.

Woolf, Linda M. Introduction An Agesism (1998) 12 Mayıs 2012 http://www.webter. edu/~woolflm/ageism.html

Metinde Geçen Diziler

Avrupa Yakası 2004-2009 ATV Plato Film.

Çocuklar Duymasın 2002-2012 TGRT, ATV, Star TV. Mint Yapım.

Gümüş 2005-2007 Kanal D, D Yapım.

Kurtlar Vadisi 15-Ocak 2003- 29 Aralık 2005 Show TV Pana Film.

Kurtlar Vadisi Pusu 2007-2013 Show TV, Kanal D, ATV Pana Film.

Yalan Dünya 2012-2013 Kanal D, D Yapım.