"Ege Üniversitesi" deneyimleriyle somut olmayan kültürel Mirası yaşatarak koruma

UNESCO tarafından hazırlanan “Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi”, somut ol- mayan kültürel mirası “yaşatarak koruma” prensibine dayanmaktadır. Somut olmayan kültürel mirası “ya- şatarak koruma” prensibine bağlı olarak nelerin, nasıl korunacağı ve gelecek kuşaklara nasıl aktarılacağı sorularını cevaplamak amacıyla Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü, Türk Halk Bili- mi Anabilim Dalı yürütücülüğünde 2005-2013 yılları arasında dört proje hazırlanmıştır. “İzmir’de Yaşayan Âşıklar (Halk Şairleri) ve Âşıklık Geleneği”, “Somut Olmayan Kültürel Miras: Balıkesir-Dursunbey Barana Geleneği”, “Somut Olmayan Kültürel Miras: Karagöz Öğreniyorum” ve “Kent ve Seyyah: Evliya Çelebi’nin Gözüyle İzmir ve Çevresi” projeleri, somut olmayan kültürel mirası yaşatarak korumanın mümkün olabilmesi için somut olmayan kültürel mirasa “görünürlük” ve “sürdürülebilirlik” kazandırmak; bu konuda “kültürel bellek oluşturmak”, somut olmayan kültürel mirasa “sahip çıkmak”, bu mirası “korumak” ve “aktarmak” ama- cıyla hazırlanmıştır. Somut olmayan kültürel mirası “yaşatarak koruma” prensibiyle nelerin korunacağı, nasıl korunacağı ve gelecek kuşaklara nasıl aktarılacağı sorularına cevap arayan Ege Üniversitesi Türk Dünyası Araştırmaları Enstitüsü, Türk Halk Bilimi Anabilim Dalı’nda son sekiz yıllık süreç içinde tamamlanmış bu projeler, SOKÜM unsurlarını yaşatarak koruma konusunda yapılacak çalışmalar için öncü ve örnek projeler- dir. Bu makalede, somut olmayan kültürel mirası “yaşatarak koruma” çalışmalarına örnek teşkil edebilecek dört projenin konu ve amaçları, yöntemleri ve sonuçları hakkında bilgi verilmiştir. Söz konusu projelerden hareketle somut olmayan kültürel mirasın yaşatılarak korunması ve bu konuda yapılan çalışmaların sürdü- rülebilirliği tartışılmıştır.

Safeguarding of the intangible cultural Heritage by keeping Alive in the experiments at Ege University

The Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural Heritage which adopted by UNESCO, is mainly based upon the principles of the “keeping alive” the concerned intangible cultural heritage. By keeping in the mind the idea of “safeguarding of keeping alive”, in order to answer to the questions of what and how should it be safeguarded and transmitted to the new generations, four projects have been prepared and completed by the academic staff of the Department of Turkish Folklore in The Research Institute for Turkic Speaking World at Ege University, between 2005-2013. The projects of “The Minstrel-Poets Story Tellers Living in İzmir and Their Tradition”, “Barana Tardition in Balıkesir-Dursunbey: As An Intangible Cultural Heritage”, “Learning Karagöz As An Intangible Cultural Heritage” and “The City and The Traveller: İzmir and Surrounding Regions In the Eyes of Evliya Çelebi” have been prepared and completed in the idea and convention for safeguarding of the intangible cultural heritage. Above mentioned projects have been prepared and completed in order to prove that safeguarding is possible by keeping it alive, to be kept alive is possible by increasing the visibility, and the sustainability is possible by teaching and transmitting any elements of intangible cultural heritage. The projects have also aimed to achieve the “creation of sustainable consciousness” “to claim and maintain”, “to safeguard” and “to transmit” of the concerned intangible cultural heritages. In this article, information on the choice of subject matters, the aims, the methods and the results of the four projects, which were prepared and completed on the safeguarding of the intangible cultural heritage by keeping it alive, is provided. Departing from the results of the mentioned projects, the possibilities of keeping it alive as the sustainable measures to safeguarding of the intangible cultural heritages have been discussed.

___

Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi: Kütahya, Manisa, İzmir, Antalya, Karaman, Adana, Halep, Şam, Kudüs, Mekke, Medine. 9. Kitap. C. 1, Haz. S. A. Kahraman. İstanbul: YKY, 2011.

Kent ve Seyyah: Evliya Çelebi’nin Gözüyle İzmir ve Çevresi I, II, III. Ed. M. Ekici, T. Gökçe; P. Fedakâr. İzmir: Ege Üniversitesi Yay., 2013.

Oğuz, Öcal. Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir? Ankara: Geleneksel Yayınları, 2009.

Somut Olmayan Kültürel Miras: Barana Dursunbey-Balıkesir. Haz. M. Ekici, S. Fedakar vd. İzmir: Egetan Yay, 2011.