Erol EVCİN

Türk Halk kültürü araştırmaları için önemli bir kaynak: Halk kültürü bilgi ve belge merkezi

Halk kültürü bir milletin hayat kaynaklarından birini oluşturur ve o milletin dünya içindeki medeni kabiliyetini gösterir. Bu nedenle halk kültürü mirasının korunması ve gelecek nesillere intikalinin sağlanması önem arz etmekte ve bu konuda en mühim rollerden biri de Halk Kültürü Arşivlerine düşmektedir. Nitekim toplulukların, grupların ve bireylerin kültürel uygulamalarını, temsillerini, anlatımlarını, bilgilerini, becerilerini ve bunlara ilişkin araçları, gereçleri ve kültürel mekânları ifade etmek suretiyle halk kültürünün önemli bir parçasını teşkil eden somut olmayan kültürel mirası (SOKÜM) korumak üzere Türkiye Cumhuriyetinin 2006da resmen taraf olduğu Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi de bu konudaki çalışmalara vurguda bulunmuş ve yön vermiştir. Kentleşme, sanayileşme ve küreselleşme olgularının beraberinde getirdiği sosyal değişim süreci içinde kültürel zenginliklerin ve çeşitliliğin yok olma tehlikesine karşı evrensel bir duruş sergileyen ve Türkiyedeki halk kültürü çalışmala- rına yeni bir ivme kazandıran bu Sözleşme, somut olmayan kültürel mirasın özünü koruyarak gelecek nesillere intikalini sağlamak üzere taraf ülkeleri birtakım tedbirler almaya sevk etmiştir. Böylece Sözleşme öncelikli hedef olarak söz konusu kültürel mirasın kayıt altına alınmasını gündeme getirmiş, bunun için de bünyesinde SOKÜM ile ilgili bilgi, belge ve materyalleri barındıran Dokümantasyon Merkezleri nin kurulmasına yönelik çalışmalara özellikle önem vermiştir. Türkiyede bu amaçlar doğrultusunda faaliyet gösteren en yetkin ve donanımlı kuruluş, çalışmalarını Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğüne bağlı olarak sürdüren Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezidir. Bu münasebetle, Türkiyedeki kültürel yapının bütün zenginliği ve çeşitliliği ile korunmasının bir yolu da söz konusu merkezden geçmektedir. Bu bağlamda makale; Türk halk kültürü unsurlarının hem yaşayan nesle hizmeti, hem de gelecek nesillere intikali konusunda büyük önem taşıyan Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezini genel özellikleriyle bilim ve sanat dünyasına tanıtmak ve bu konuda toplumda farkındalık yaratmak amacıyla kaleme alınmıştır.

An important resource for the Turkish folk culture researches: Center for Information and documentation of folk culture

Folk culture constitutes one of the life sources of a nation and shows the civil abilities of that nation in the world. For this reason, it is important to safeguard the folk culture heritage and to ensure that it is passed on to the next generations. The archives of folk culture plays one of the most important roles in this regard. That is to say, The UNESCO Convention for the Safeguarding of the Intangible Cultural He- ritage, to which Republic of Turkey became officially a party in 2006 in order to safeguard its intangible cultural heritage which is concerned with practice, representations, expressions, knowledge, skills-as well as the instruments, objects, artifacts and cultural spaces associated therewith-that communities, groups, and in some cases, individuals recognize as part of their cultural heritage has also highlighted and influenced the studies on this issue. The Convention, which exhibits a universal stance against the danger of extinction of the cultural diversity and richness through the social transition process that comes with the phenomena of urbanization, industrialization and globalization, has led the states that are party to the Convention to take some measures in order to ensure that the Intangible Cultural Heritage (ICH) is safeguarded and handed on to future generations. Thus, the Convention has brought up keeping the per- manent record of the said cultural heritage as its primary goal and has prioritized the activities towards establishing Documentation Centers which will store the information, documents and materials pertai- ning to the ICH. The most competent and well equipped institution operating in Turkey for these purposes is Center for Information and Documentation of Folk Culture which continues its activities under the supervision of the Ministry of Culture and Tourism, Directorate General for Research and Education. In this regard, another way to safeguard the cultural structure in Turkey together with all its richness and diversity is closely linked with this Center. In this context, this article has been written in order to intro- duce the Center for Information and Documentation of Folk Culture to the world of science and art, and to create awareness in the society on this matter as it is quite significant to pass on the elements of the Turkish folk culture to the current and next generations.

PDF

___

Archive of Folk Culture. 7 Mart 2013. _____http:// www.loc.gov/folklife/archive.html>

AEGM: Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü. Ustalar, Sanatçılar, Ozanlar. 15 Mart 2013. _____http://aregem.kulturturizm.gov.tr>

Artun, Erman. Küreselleşmenin Geleneksel Halk Kültürüne Etkisi. VI. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi, Küreselleşme ve Geleneksel Kültür Seksiyon Bildirileri. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, 2002.

Centre for Asia Minor Studies. 3 Mart 2013. _____http://www.helleniccomserve.com/centrea- siaminorone.html>

Çelebi, Cesim. Hagem Halk Kültürü Arşivi ve Yeniden Yapılanma. VI. Milletlerarası Türk Halk Kültürü Kongresi, Genel Konular Seksiyon Bildirileri. Ankara: T.C. Kültür Bakanlığı Yayınları, 2002.

Ekici, Metin. Amerika Birleşik Devletlerinde Halkbilimi (Folklor) Müzeciliği. Ankara: Gazi Üniversitesi Türk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, 2003.

Evcin, Erol. Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesi Çerçevesinde Kültür ve Turizm Bakanlığı Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezinin Yeniden Yapılandırılması. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Uzmanlık Tezi, 2009.

Gürçınar, Selcan. Güneydoğu Avrupa Ülkeleri Somut Olmayan Kültürel Miras Uzmanlar Toplantısı (22-28 Mayıs 2008 Safranbolu/ TÜRKİYE). Millî Folklor 78, (Yaz 2008): 130-131.

Güzel, Abdurrahman. Avusturya Müzelerinde Görülen Türk Kültürüne Ait Belli Başlı Motiflerden Örnekler. Türkiyede Halkbilimi Müzeciliği ve Sorunları Sempozyum Bildirileri, Ankara: Gazi Üniversitesi Türk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, 2003.

HKBKK: Halk Kültürü Belgeliği Kümeleme Kılavuzu. Ankara: T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Halk Kültürlerini Araştırma ve Geliştirme Genel Müdürlüğü Yayınları, 2001.

Karabulut, Murat. Halk Çalgıları Müzesinin Kurulmasının Gerekliliği. Türkiyede Halkbilimi Müzeciliği ve Sorunları Sempozyum Bildirileri, Ankara: Gazi Üniversitesi Türk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, 2003.

KTB AEGM FR 2007: Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü 2007 Yılı Faaliyet Raporu; Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2007.

KTB AEGM FR 2011: Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü 2011 Yılı Faaliyet Raporu; Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2011.

KTB AEGM FR 2012: Kültür ve Turizm Bakanlığı Araştırma ve Eğitim Genel Müdürlüğü 2012 Yılı Faaliyet Raporu; Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2012.

KTB FR 2009: Kültür ve Turizm Bakanlığı 2009 Yılı Faaliyet Raporu; Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2010. Kutlu, Muhtar. Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunmasına Yönelik İlk Adım: Halk Kültürü Dersi. Millî Folklor 82, (2009): 13- 18.

Oğuz, M. Öcal. Somut Olmayan Kültürel Miras Nedir?. Ankara: Geleneksel Yayınları, 2009.

____. UNESCO ve Geleneğin Ustaları. Millî Folklor 77 (Bahar 2008): 5-10.

____. UNESCO ve İnsanlığın Sözlü ve Somut Olmayan Başyapıtları. Millî Folklor 78 (Yaz 2008): 5-11.

____. UNESCO, Kültür ve Türkiye. Millî Folklor 73 (Bahar 2007): 5-11.

Özdemir, Nebi. Kültür Ekonomisi ve Endüstrileri ile Kültürel Miras Yönetimi İlişkisi. Millî Folklor 84 (Kış 2009): 73-86.

Öztürk, Ali Osman. Alman Halk Kültürü Arşivi, Türk Halkbilimi Müzeciliği ve Sorunları Sempozyum Bildirileri. Ankara: Gazi Üniversitesi Türk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, 2003.

RG: Resmî Gazete: 4848 Sayılı Kültür ve Turizm Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun ve İlgili Mevzuat. 29/04/2003, S.25093.

___. Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcılarını Tespit ve Kayıt İşlemleri Hakkında Yönerge. 14/05/2009. S.94626.

___. Kültür ve Turizm Bakanlığı AraştırmaEğitim Genel Müdürlüğü Halk Kültürü Bilgi ve Belge Merkezi Hizmetleri Yönetmeliği. 10/04/2009. S.27196.

___. Kültür ve Turizm Bakanlığı Türk Halk Müziği Repertuar İnceleme ve Danışma Kurulu Yönetmeliği. 10/10/1988. S.19955.

___. Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun. 21/01/2006. Kanun No:5448.

___. Taşınır Mal Yönetmeliği. 18/01/2007..S.26407.

SOKÜMKTB: Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Temel Belgeler. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları, 2003.

The Folklore Archive of the Russian State University for the Humanities in Moscow.Mart 2013. _____http://sms.zrc-sazu.si/En/SMS7/ Moroz7.html>

The National Archives. 5 Mart 2013. _____http:// www.nationalarchives.gov.uk>

Türkoğlu, Sabahattin. Somut Olmayan Kültürel Mirasın Müzelenmesinde Genel Prensipler ve Bazı Uygulamalar. Somut Olmayan Kültürel Mirasın Müzelenmesi Sempozyum Bildirileri, Ankara: Gazi Üniversitesi Türk Halkbilimi Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, 2004.