Sırp Dilinde Osmanlı Mecmuaları: Carigradski Glasnik

Bu makalede, Yunan, Bulgar ve Sırp ülkelerinin kendi ulusal toprakları olarak iddia ettikleri bir bölge olan Osmanlı Makedonyası’ndaki ahaliyi hedefleyen İstanbul merkezli bir Sırp dergisi olan Carigradski Glasnik'in kurulması yoluyla Sırp irredantist eylemlerini sunmaktayım. 19. yüzyılda bölge, Slavca konuşan Ortodoks nüfusu kendi Yunan, Sırp veya Bulgar milli düşüncesine ikna etmeyi amaçlayan ulusal propaganda kampanyalarının yayıldığı siyasi bir arena haline geldi. Ne var ki, Sırp diplomatik çevrelerinin ve dolayısıyla Carigradski Glasnik'in niyeti, Osmanlı egemenliğini baltalamak değil, ona uygun hareket etmekti. Sırbistan, sonradan gelen bir ülke olarak bölgedeki konumunu sağlamlaştırmak mecburiyetindeydi ve Makedonya'nın Osmanlı İmparatorluğu içinde kalmasının kendi çıkarına olacağını tasavvur etmekteydi.

Ottoman Periodicals in Serbian Language: Carigradski Glasnik

In this paper, I present Serbian irredentist actions through the establishment of Carigradski Glasnik (Constantinople’s Messenger), an Istanbul-based Serbian periodical aimed at audiences in Ottoman Macedonia, a region which Greek, Bulgarian and Serbian countries claimed as their own national territory. In the 19th century, the region became a political arena for spreading national propaganda campaigns aimed at convincing the Slavicspeaking Orthodox population of their respective Greek, Serbian, or Bulgarian nationhood. However, the intention of Serbian diplomatic circles, and therefore of Carigradski Glasnik, was not to undermine Ottoman sovereignty but rather to act in accordance with it. That is, Serbia calculated that it was in its best interest that Macedonia remains within the Ottoman Empire. Namely, as a latecomer it had to consolidate its position in the region and for this needed to keep Ottoman Macedonia within Ottoman borders.

___

Carigradski Glasnik’e Sırbistan Ulusal Kütüphanesi’nden ulaşılabilmektedir: https://digitalna.nb.rs/sf/NBS/casopisi_pretrazivi_po_datumu/P_2659
Jagodić, Miloš. “Извештај Бранислава Нушића о путованјуиз Приштине у Скадар 1894.године” (Branislav Nušić’in Priştina’dan İşkodra’ya 1894’teki yolculuğu üstüne rapor).Мешовита грађа, C. 31, 2010, ss. 259-288
Ristović, Aleksandar. “Реферат Јована Јовановића о односу Србије према реформској акцији у Солунском, Битољском и Косовско мвилајету” (Jovan Jovanović, Selanik, Manastır ve Kosova vilayetlerindeki reformla ilgili Sırbistan’ın konumu hakkında uzman raporu), Мешовитаграђа, C. 31, 2010, ss. 325-386.
Temko Popov-letter, documents-mk.blogspot.hu/2011/01/temko-popov-letter.html. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2014.
Vuĉetić, Biljana. “Извештај иобавештајца диполмати. Писма Богдана Раденковића
Милану Ракићу (1907-1912)” (Bir aydından diplomata mektup. Bogdan Radenkovićto’dan Milan Rakić’e metuplar (1907-1912), Мешовитаграђа, C. 29, 2008, ss. 153-169.
Vuĉetić, Biljana. “Писмаиз Цариграда Михаило Г. Ристић – Светиславу Симићу (1894) (İstanbul Mihailo G. Ristiće’den Svetislav Simić’e mektuplar (1894), Мешовита грађа, C. 33, 2012, ss. 337-348.
Alter, Peter T. “Nineteenth-Century Serbian Popular Religion: The Millet System and Syncretism.” Serbian Studies, C. 9, 1995, ss. 88-103.
Boyar, Ebru. “The Press and the Palace: the Two-Way Relationship between Abdülhamid II and the Press, 1876-1908.” Bulletin of the School of Oriental and African Studies, C. 69, No. 3, 2006, ss. 417-432.
Clayer, Nathalie. “The Dimension of Confessionalisation in the Ottoman Balkans at the Time Of Nationalisms”, Conflicting Loyalties in the Balkans, ed. Hannes Grandits, Nathalie Clayer ve Robert Pichler. London-New York: I. B. Tauris, 2011, ss. 89-109.
Cvetanović, Vladimir. “Никодим Савић” (Nikodim Savić). Деветприповедача Косова и Метохије, Belgrade: Književna zajednice Zvezdara, 1992.
Çakır, Hamza. Osmanlıda Basın-İktidar İlişkileri. Ankara: Siyasal Kitabevi, 2002
Ĉolić, Ljiljana. “Цариградски гласник; национални и просветни путоводитељ Косметских Срба” (Carigradski glasnik; Kosmet Sırplarının Ulusal Eğitim Önderi), Косово и Метохија. C. 5, 2010.
Demirel, Fatmagül. II. Abdülhamid Döneminde Sansür. İstanbul: Bağlam, 2007.
Deringil, Selim. Well-Protected Domains. London-New York: I.B. Tauris, 1998.
Doğaner, Yasemin. “Hürriyet ve Modernleşme Enstümanı Olarak Osmanlı’da Basın”. Edebiyat Fakültesi Dergisi, C. 29, No.1, 2012, ss. 109-121.
Jagodić, Miloš. “Нуфускопитанје: проблемзванично гпризнавања српскенације у Турској, 1894-1910” (Nüfus Sorunu: Türkiye’de Sırp Ulusunun Resmi Tanınması, 1894-1910). Историјски часопис, C. 57, 2008, ss. 343-54.
Jagodić, Miloš. “Планови о Политици Србијепрема Старој Србији и Македонији (1878-1885)” (Eski Sırp Makedonyası Üzerine Sırp Politika Planları (1878-1885)). Историјски часопис, C. 60, 2011, ss. 435-460.
Lory, Bernard. “Schools for the Destruction of Society: School Propaganda in Bitola 1860-1912”, Conflicting Loyalties in the Balkans, ed. Hannes Grandits, Nathalie Clayer, ve Robert Pichler. London-New York: I. B. Tauris, 2011, ss. 46-63.
Marinov, Tchavdar. “Famous Macedonia, the Land of Alexander: Macedonian Identity at the Crossroads of Greek, Bulgarian and Serbian Nationalism”, Entangled Histories of the Balkans, ed. Roumen Daskalov ve Tchavdar Marinov, C. 1, Leiden: Brill, 2013, ss. 273-333.
Marinov, Tchavdar. “We, the Macedonians: The Paths of Supra-Nationalism (1878-1912)” We, the People: Politics of National Peculiarity in Southeastern Europe, ed. Diana Mishkova. Budapest: Central European University Press, 2009, ss. 107-138.
Mitropan, Petar. “Цариградски гласник” (Carigradski Glasnik), Јужнипреглед, C. 5, 1928.
Mitropan, Petar. Први интелектуалци на југу (Güneyde İlk Entelektüeller). Skopje: Južna Srbija, 1936.
Stojanović Noviĉić, Dragana. Napisi o muzici u Carigradskom glasniku (Carigradski glasnik’te müzikle ilgili makaleler). www.riznicasrpska.net/muzika/index.php?topic=629.0. Erişim tarihi: 30 Mayıs 2014.
Strauss, Johann. “Who Read What in the Ottoman Empire (19th -20th centuries)?” Middle Eastern Literatures, C. 6, No. 1, 2003, ss. 39-76.
Terzić, Slavenko. “Конзулат Кралјевине Србије у битолју (1889-1897)”, (Manastır’da Sırp Krallığı Konsolosluğu (1889-1897)), Историјски часопис, C. 57, 2008, ss. 327-342.
Virijević, Vladan. “Цариградски глсник; о Новом Пазару и околицикрајем 19. ипочетком 20. века.” (Carigradski glasnik; on Novi Pazar and surroundings at the end of the 19th and beginning of the 20th century), Новопазарски зборник, C. 33, 2010, ss. 111-23.
Višnjakov, Jaroslav Valerijanoviĉ. “Македонски покрет и преврат у Србији 29. маја 1903” (Makedonya Hareketi ve Sırbistan’da 29 Mayıs 1903 Ayaklanması), Tokovi istorije, C. 3, 2010, ss. 6-22.
Zarković, Vesna. “Извештај Богдана Раденковића о боравку Виктора Машкова у Косовској Митровици, Ибарском Колашину и Новом Пазару 1901. године” (The Report of Bogdan Radenković’in Viktor Maškov’un Kosova Mitrovica, Ibarski Kolašin ve Novi Pazar Ziyareti Hakkında Raporu, 1901), Мешовита грађ, C. 33, 2012, 365-385.
Yosmaoğlu, İpek K. Blood Ties: Religion, Violence and the Politics of Nationhood in Ottoman Macedonia, 1878-1908. Ithaca: Cornell University Press, 2013.
Yosmaoğlu, İpek K. “Chasing the Printed Word: Press Censorship in the Ottoman Empire, 1876-1913.” The Turkish Studies Association Journal, C. 27, No. 1-2, 2003, ss. 15-49.