ŞENOL ALTAN, MURAT ATAN, Selman TOKPINAR

Sektörel Etkinlik Ölçümü: Girdi Çıktı Tablosu ve Veri Zarflama Analizi İle Bir Uygulama

Girdi - çıktı analizi ile ekonomik yapıyı oluşturan üretim ve tüketim birimleri arasındaki karşılıklı bağımlılıklar araştırılır. Bu araştırma, üretim yapılarının belirlenerek çeşitli kalkınma stratejilerinin geliştirilmesi ve ülke ekonomisinin işleyiş sürecine ilişkin politika önerilerinde bulunulmasına yönelik önemli bulgular sunması bakımından önemlidir. Dolayısıyla ekonomide sektörlerin etkinlik ve verimlilikleri irdelenmelidir. Doğrusal programlama tabanlı bir yöntem olan Veri Zarflama Analizi (VZA), birbirinden farklı ölçülerle ölçülmüş ya da farklı ölçü birimlerine sahip girdi ve çıktı değerlerinin karşılaştırılmasının güç olduğu durumlarda karar birimlerinin göreli etkinliklerini oluşturarak en uygun kararın alınmasına yardımcı olan bir analizdir. Bu çalışmada 2002 yılı yurtiçi üretim girdi - çıktı (G-Ç) tablosu kullanılarak VZA yöntemiyle elde edilen sektörel etkinlik değerleri ile Hirschman'ın kilit sektör sınıflaması sonucunda bulunan kilit sektörlerin etkin ve verimli olarak kabul edilip edilemeyeceğinin araştırılması amaçlanmaktadır. Çalışmada emek, sermaye, ara girdi toplamları ve tamamlayıcı ithalat girdi değişkenleri iken sektörel ara talep toplamları ve sektörel nihai talep ise çıktı değişkenleri olarak alınmıştır. Elde edilen bulgulara göre Hirschman sınıflamasından elde edilen kilit sektörlerin aynı zamanda etkin ve verimli sektörler olarak algılanamayacağı sonucuna varılmıştır.

Sectorial Efficiency Measurement: An Application with Input Output Table and Data Envelopment Analysis

With the input-output analysis, the correlative relations between the units of production and consumption are investigated. This study is important in that it presents important findings towards putting forward some political recommendation on the process of the economy of the country and develops growth strategies determining the production structures. For this reason, the efficiency and effectiveness of the sectors in economy should be examined. A method based on linear programming, Data Envelopment Analysis (DEA) is an analysis that aid to take the optimum decision by creating the relative effectiveness of the decision units in situations where it is difficult to compare the input and output values with different units of measurement. This study sets out to examine whether the key sectors found as a result of the Hirschman's key sector classification and the values obtained through DEA method using input-output (I -O) table of domestic production in 2002 could be regarded as effective and efficient. In the study labour, capital and the aggregate intermediate input and complementary imports are input variable, while the aggregate intermediate demand of sectors and sectoral demand are output variables. The findings obtained suggest that the key sectors obtained from Hirschman's classification cannot be perceived as effective and efficient concurrently.

PDF

___

Andersen, P., Petersen, N. C., (1993). "A Procedure for Ranking Efficient Units in Data Envelopment Analysis", Management Science, 39 (10): 1261-1264.
Akkaya, S., Pazarlıoğlu, M. V., (2000). Ekonometri I, Berk Masa Üstü Yayıncılık, İzmir.
Altuğ, S., Filiztekin, A., (2006). "Productivity and Growth, 1923- 2003 in the Turkish Economy: The Real Economy, Corporate Governance and Reform", Routledge Publications, ss. 15-62.
Ayaş, N. ve Çeştepe, H. (2010). "Dış Ticaretin İstihdam Üzerindeki Etkileri: Türk İmalat Sanayi Örneği", Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 15 (2), 261-299.
Aydoğuş, O, (2011). Girdi-Çıktı Modellerine Giriş. Gözden Geçirilmiş 3. Baskı, Elif Yayınevi, Ankara.
Behdioğlu, Sema, Özcan, Gözde (2009). "Veri Zarflama Analizi ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama", Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, İsparta, Vol.14, No.3, pp.301-326.
Banker, R.D., Cooper, W.W., Seiford, L.M., Thrall, R.M. ve Zhu, J. (2004). "Returns to Scale in Different DEA Models", European Journal of Operational Research, 27 (154), 345-362.
Charnes, A., W., W., Cooper, Rhodes, E., (1978). "Measuring the Efficiency of Decision Making Units", European Journal of Operational Research, Vol. 2, 429-444.
Cihangir, M. (2005). "Bankacılıkta Optimum Büyüklük: Türk Bankacılık Sektörü Üzerinde Ampirik Bir Çalışma", DEÜ İİBF Dergisi, (20:2), 11-25.
Cingi S. ve Tarım. A., (2000). Türk Banka Sisteminde Performans Ölçümü Dea - Malmquist TFV Endeksi Uygulaması. İstanbul: TBB Yayını.
Çivi H. ve Çakır M. (2000). "Türkiye'de İmalat Sanayiinin İthalata Bağımlılığı Girdi- Çıktı Yaklaşımıyla", Adnan Menderes Üniversitesi İİBF Dergisi, 14 (1), 1-9.
Deliktaş E., (2002). "Türkiye Özel Sektör İmalat Sanayiinde Etkinlik ve Toplam Faktör Verimliliği Analizi", ODTÜ Gelişme Dergisi, 29 (3-4), 247-284.
Ersen H. M. (1999), Veri Zarflama Analizinin Stokastik Değişiklikler Altında Geçerliliği Gürültünün Verimsizlik Bileşeni, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
Golany, B., Roll, Y. (1989). "An Application Procedure for DEA", Omega. Vol: 17, No:3, pp. 237-250.
Gökdoğan, O., (2011). "Isparta İli Şeftali Yetiştiriciliğinde Enerji Girdi Çıktı Analizi", Hakkari Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4 (2), 145-155.
Güran, M., ve Tosun, M., (2005). "Türkiye Ekonomisinin Makro Ekonomik Performansı: 1951 - 2003 Dönemi için Parametrik Olmayan Bir Ölçüm", Ankara Üniversitesi Siyasal Bilimler Fakültesi Dergisi, 60 (4), 89-115.
Güran, M. Cahit, (2005). Kamu Hizmetlerinde Performans Ölçümü, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara.
Hirschman, Albert (1958). The Strategy of Economic Development, Yale University Press, New Haven.
İloğlu, H. (1993). Kilit Sektör Belirlenmesi ve Türkiye Ekonomi sine Uygulanması, Girdi Çıktı Çözümlemesiyle. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Karsak, E., İşcan, E., F., (2000). "Çimento Sektöründe Göreli Faaliyet Performanslarının Ağırlık Kısıtlamaları ve Çapraz Etkinlik Kullanarak VZA ile Değerlendirilmesi", Endüstri Mühendisliği Dergisi, Cilt: 11, Sayı: 3.
Kavuncubaşı Ş. (1995). Hastanelerde Göreli Verimlilik Ölçümü: Veri Çevreleme Analizinin Uygulanması, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara.
Kızıltan, A., Ersungur, M. Ş. (2005). "Türkiye Ekonomisinde Sektörlerin İstihdama Etkisindeki Değişim", Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19 (2), 32-47.
Lorcu Fatma, (2008). Veri Zarflama Analizi İle Türkiye ve Avrupa Birliği Ülkelerinin Sağlık Alanındaki Etkinliklerinin Değerlendirilmesi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Doktora Tezi, İstanbul.
Önder, A. Ö., Lenger, A., (2000). Productivity in Turkish Manufacturing Industry: A Comparative Analysis on the Basis of Selected Provinces. ERC Working Papers In Economics No: 00/12.
Prieto, Angel M., Zofio, Jose´ L. (2007). "Network DEA efficiency in Input - Output Models: with an Application to OECD Countries", European Journal of Operational Research. 178, 292-304.
Yılancı, V. (2008). "Türkiye Ekonomisi İçin Kilit Sektörün Belirlenmesi: Girdi - Çıktı Analizi Yaklaşımı", İktisat Mecmuası, 58, 75-86.
Yıldırım C. (1999). Evaluation of the Performance of Turkish Commercial Banks: A Non- Parametric Approach in Conjunction with Financial Ratio Analyses, International Conference in Economics III, ODTÜ.
Yıldırım, K., Karaman, D., Taşdemir, M. (2009). Makroekonomi, Seçkin Yayınları, Ankara.
Yolalan, R. (1993). İşletmeler Arası Göreli Etkinlik Ölçümü. Ankara: MPM Yayınları.
Ten Raa, T., Mohnen, P., (2001). "The Location of Comparative Advantages on the Basis of Fundamentals Only", Economic Systems Research 13 (1), 93-108.
TÜİK, (2002). Yurtiçi üretim Girdi - Çıktı Tablosu, TÜİK Yayınları, Ankara.