Özgür DEMİRTAŞ, Emre ARSLAN, Birsen KARSLIOĞLU, Ali YILDIRIM, Derviş BOZTOSUN

Kripto Para Teknolojileri: Kripto Para Seçimine Etki Eden Faktörlerin AHP Yöntemi İle Değerlendirilmesi

Amaç – Bu çalışmanın amacı; kripto para seçimine etki eden faktörlerin ortaya çıkartılması hususunda subjektif değerlendirmelerin objektif ağırlıklandırmalar yoluyla tespit edilmesidir. Yöntem - Çalışmada, Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) çok ölçütlü karar verme tekniği kullanılmıştır. Kriptoloji ve kripto para alanında uzman ekipten oluşan yedi kişilik bir değerlendirme ekibi kriter ve alt kriterleri, ikili karşılaştırmalar yoluyla değerlendirmiştir. Buradan yola çıkarak, bu değerlendirmeler, Analitik Hiyerarşi Prosesi ile global ağırlık vektörlerine dönüştürülmüştür. Bulgular - Analiz sonuçlarına göre, işletmelerin kripto para yatırımı yapan bireysel portföy yöneticilerinin kripto para seçimini etkileyen kriterlerde en yüksek skora sahip olanlar “Teknolojik Merak”, “Kişinin Parası Üzerindeki Kontrol Gücü” ve “Veri ve İşlem Gizliliği” olarak belirlenmiştir. Bunun yanında, en düşük skora sahip kriterler ise “Sistem Üzerinde Kontrol Gücü”, “Coin Üreticisi” ve “Kimlik Bilgisi Gizliliği”, olarak tespit edilmiştir. Tartışma: Bu çalışmada, kripto para yatırımı yapan bireysel portföy yöneticilerinin kripto para seçimini etkileyen kriterlerin ağırlıklandırılması ve en önemli kriterin belirlenmesi amacıyla çok kriterli karar verme yöntemlerinden biri olan Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) yöntemi ile analizler gerçekleştirilmiştir. AHP ile gerçekleştirilen analizde kripto para yatırımı yapan bireysel portföy yöneticilerinin kripto para seçimini etkileyen kriterler tespit edilmiş olup bu kriterlerin önem sıralaması yapılarak elde edilen sonuçlar tartışılmıştır.

Cryptocurrency Technologies: Evaluation of Factors Affecting Cryptocurrency Selection by AHP Method

Purpose - The aim of this study is to determine the subjective evaluations through objective weightings in terms of revealing the factors affecting the selection of cryptocurrency. Design/methodology/approach – In the study, a 7-person evaluation team consisting of experts in cryptology and cryptocurrency evaluated the criteria and sub-criteria through binary comparisons. Based on this, these evaluations were transformed into global weight vectors by the Analytical Hierarchy Process. Findings - According to the analysis results, “Technological Curiosity”, “Control Power Over One's Money” and “Data and Transaction Privacy” were determined as the criteria with highest scores affecting the choice of cryptocurrency of individual portfolio managers investing in cryptocurrencies. However, the criteria with the lowest scores were determined as "Control Power Over the System", "Coin Producer" and "Credential Privacy". Discussion: In this study, analyzes were made with the Analytical Hierarchy Process (AHP) method, which is one of the multi-criteria decision-making methods, in order to weight the criteria affecting the selection of crypto money by individual portfolio managers. cryptocurrencies and determining the most important criterion. In the analysis made with AHP, the criteria affecting the choice of crypto money of individual portfolio managers investing in crypto money were determined and the results obtained by ordering the importance of these criteria were discussed.

PDF

___

Ağan, B., & Aydın, Ü. (2018). Kripto Para Birimlerinin Küresel Etkileri: Asimetrik Nedensellik Analizi. Uluslararası Katılımlı 22. Finans Sempozyumu, 797-816.
Ahamad, S., Nair, M., & Varghese, B. (2013, December). A survey on crypto currencies. In 4th International Conference on Advances in Computer Science, AETACS (pp. 42-48). Citeseer.
Ahram, T., Sargolzaei, A., Sargolzaei, S., Daniels, J., & Amaba, B. (2017, June). Blockchain technology innovations. In 2017 IEEE technology & engineering management conference (TEMSCON) (pp. 137- 141). IEEE.
Aksoy, E., Teker, T., Mazak, M., & Kocabıyık, T. (2020). Kripto paralar ve fiyat ilişkileri üzerine bir analiz: Toda-Yamamoto nedensellik analizi ile bir inceleme. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (37), 110-129.
Alkış, A. (2018). İslam Hukuku açısından Bitcoin ve kripto para. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2), 69-90.
Almeida, J., Tata, S., Moser, A., & Smit, V. (2015). Bitcoin prediciton using ANN. Neural networks, 7, 1-12.
Alnıaçık, B. (2019). Kripto Paraların Dünya ve Türkiye’deki Güncel Durumu Üzerine Bir İnceleme. R&SResearch Studies Anatolia Journal, 2(4), 21-30.
Alpago, H. (2018). Bitcoin’den Selfcoin’e kripto para. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 3(2), 411-428.
Alzahrani, S., & Daim, T. U. (2019-a, August). Analysis of the Cryptocurrency Adoption Decision: Literature Review. In 2019 Portland International Conference on Management of Engineering and Technology (PICMET) (pp. 1-11). IEEE.
Alzahrani, S., & Daim, T. U. (2019-b, August). Evaluation of the Cryptocurrency Adoption Decision Using Hierarchical Decision Modeling (HDM). In 2019 Portland International Conference on Management of Engineering and Technology (PICMET) (pp. 1-7). IEEE.
Arıkan Kargı, V. S. (2015). Yöneticilerin Fasoncu Seçim Kararında Analitik Hiyerarşi Süreç Modeli. Bursa: Ekin.
Arslan, Ö. (2020). İşletmelerin Muhasebe Meslek Mensubu Seçimine Etki Eden Faktörlerin AHP Yöntemi Çerçevesinde Değerlendirilmesi: Sivas İlinde Bir Uygulama. İşletme Araştırmaları Dergisi, 12(1), 372- 383.
Aslantaş, A. B. (2016). Kripto para birimleri, bitcoin ve muhasebesi. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 349-366.
Atik, M., Köse, Y., Sağlam, F. (2015). Kripto Para: Bitcoin ve Döviz Kurları Üzerine Etkileri, 14’üncü Ulusal İşletmecilik Kongresi.
Bulut, E., Akbulut Bekar, S. (2020). Yatırımcı İrrasyonalitesi Bağlamında Kripto Para Piyasası. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, (652): 65-89.
Cengiz, K. (2018). En Popüler Kripto Para Birimi: Bitcoin. Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 1(2), 87-100.
Caporale, G. M., Gil-Alana, L., & Plastun, A. (2018). Persistence in the cryptocurrency market. Research in International Business and Finance, 46, 141-148.
Ceylan, F., Ekinci, R., Tüzün, O., & Kahyaoğlu, H. (2018). Kripto Para Piyasasında Balonların Tespiti: Bitcoin ve Ethereum Örneği. Business & Management Studies: An International Journal, 6(3), 263-274.
Çarkacıoğlu, A. (2016). “Kripto Para Bitcoin”, SPK Araştırma Raporu, Ankara. www.spk.gov.tr/SiteApps/Yayin/YayinGoster/1130, (Erişim Tarihi: 25.04.2021).
Harker, P. T. & Vargas, L. G. (1987). The Theory of Ratio Scale Estimation: Saaty’s Analytic Hierarchy Process" Management Science, 33, ss.1383-1403.
Kahraman, İ. K., Küçükşahin, H., & Çağlak, E. (2019). Kripto Para Birimlerinin Volatilite Yapısı: GARCH Modelleri Karşılaştırması. Fiscaoeconomia, 3(2), 21-45.
Karaoğlan, S., Tayfun, A. R. A. R., & BİLGİN, O. (2018). Türkiye’de Kripto Para Farkındalığı ve Kripto Para Kabul Eden İşletmelerin Motivasyonları. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 6(2), 15-28.
Karslıoğlu, İ. (2019). Kripto Paraların Muhasebe Dünyasına Yansımaları. Endüstri 4.0’ın Muhasebe, Denetim ve Finans Dünyasına Yansımaları, Gazi Kitabevi, Ankara.
Kesebir, M. ve Günceler, B. (2019). Kripto Para Birimlerinin Parlak Geleceği, Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17, 605-625.
Köse, Erol; (2003). Garnizon Derecelendirme Sistemine Yönelik Bir Metedoloji Önerisi, Yüksek Lisans Tezi, K.H.O K.lığı, Ankara, 13-18, ss.46-58
Matthew J. Liberatore, Robert L. Nydick, Peter M. Sanchez, The Evaluation of Research Papers (Or How to Get an Academic Committee to Agree on Something). INFORMS Journal on Applied Analytics 22 (2) 92-100.
Milutinović, M. (2018). Cryptocurrency. Scientific Review Article, (1), 105-122.
Nakamoto, S. (2017). “Bitcoin: A Peer-to-Peer Electronic Cash System”, bitcoin.org/bitcoin.pdf, (Erişim Tarihi: 26.04.2021).
Saaty, T. L. (1980), “The Analytic Hierarchy Process”, McGraw-Hill International Book Company, USA, 357s.
Saaty, T. L. (1985), Analytical planning, RWS Publications, 443s.
Saaty, T.L. and Vargas L.G. (2001), Models, Methods, Concepts and Application of Analytic Hierarchy Process, Springer Science + Business Media, New York, s.6.
Saaty, Thomas L.& Vargas, Luis G. , (1994), Decision making in economic, political, social and technologial enviroments with the analitical hierarchy prosess, RWS Publications, Pitssburgh, 503s.
Saaty, Thomas L.; (2000), Fundamentals of Decision Making and Priority Theory with Analytic Hierarchy Process, AHP Series, Vol:VI, RWS Publications, 481s.
Sayın, K. Ş. ve Mercan, E. (2018). “Kripto Para Birimleri: Vergilendirilmesi ve Dünyadaki Uygulamaları”, Journal of Social and Humanities Sciences Research, 5(20), 701-711.
Üçüncü, B. (2018). “Günahların Para Biriminden Yatırım Aracına: Hukuki Olarak Bitcoin ve Kriptoparalar”, Hukuk Gündemi Dergisi, 1, 68-76.
Yermack, D. (2015). Is Bitcoin a real currency? An economic appraisal. In Handbook of digital currency (pp. 31-43). Academic Press.
coinmarketcap.com/all/views/all/ (Erişim Tarihi: 24.04.2021).
www.bitcoinsistemi.com/kac-kisi-bitcoin-kullaniyor/ (Erişim Tarihi: 24.04.2021).