Düşük Maliyet Taşımacılık İş Modelini Benimseyen Havayolu Şirketlerinin Yan Gelir Uygulamalarının Finansal Performansları Üzerindeki Etkileri: Türk Sivil Havacılık Sektöründe Bir Uygulama

Amaç – Havacılık sektöründe yan gelir kavramı, yolculara doğrudan veya dolaylı olarak seyahat öncesinde, esnasında veya sonrasında yapılan satışlarla seyahat deneyiminin bir parçası olarak elde edilen gelir olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmanın amacı da düşük maliyetli iş modelini benimseyen havayolu şirketlerin yan gelir uygulamalarının finansal performansları üzerinde yaratmış olduğu etki derecesini ortaya çıkartmaktır. Yöntem – Düşük Maliyet Taşımacılık İş Modelini benimseyen havayolu şirketinin yan gelir uygulamalarının finansal performansı üzerindeki etkisini gösterebilmek için OLS yöntemi seçilmiştir. Türkiye’de faaliyet gösteren havayolu şirketlerinden sadece iki tanesinin (THY, Pegasus) halka açık olması ve bu iki havayolu şirketinden de sadece bir tanesinin (Pegasus) düşük maliyetli iş modelini benimsemesi veri setini azaltarak seçilebilecek yöntem sayısını kısıtlamaktadır. Bulgular – Sonuç olarak doluluk oranındaki artışın, FAVKÖK marjını pozitif olarak etkilediği, koltuk başına km maliyetini temsil eden CASK’taki artışın ise FAVKÖK marjını negatif etkilediği tespit edilmiştir. Ancak söz konusunu havayolu şirketinde gelir kaynaklarını çeşitlendirerek yan gelirlere daha fazla ağırlık verilmesinin finansal performansı düşürdüğü tespit edilmiştir. Tartışma – Düşük Maliyet Taşımacılık İş Modelini seçen havayolu şirketleri özellikle bilet satış fiyatlarını düşük tutarak havayolu taşımacılığını herkesin ulaşabileceği ekonomik bir noktaya getirmeye çalışmaktadır. Ancak havacılık sektöründeki büyük maliyet kalemlerinden bir tanesi yakıt giderleridir. Yolcu başına düşen yakıt dahil km başına CASK maliyetleri ile yolcu başına düşen km başına RASK gelir tutarları kıyaslandığında, yolcu başına maliyetlerin daha fazla olduğu görülmektedir. Bu durum maliyetlerdeki artışın yan gelir faaliyetleri ile düşürülmeye çalışılsa da yeterli etki yaratılamamaktadır. Bu durumda havayolu şirketinin yan gelir faaliyetleri uğruna düşük bilet fiyatı politikasını tekrar sorgulaması gerekebileceği değerlendirilmektedir.

(Ancillary Revenue's Effect on Low-Cost Carrier Adopted Airline Company's Financial Performance: An Application in Turkish Civil Aviation Sector)

Purpose – In the aviation sector, the concept of ancillary income is defined as the revenue generated as a part of the travel experience through sales to passengers directly or indirectly before, during or after travel. The aim of this study is to reveal the degree of impact of the low income business model on the financial performance of side income applications. Design/methodology/approach – The OLS method has been chosen to demonstrate the impact of the low-cost business model on the financial performance of the subsidiary income applications of the airline. Only two of the airline companies in Turkey (Turkish Airlines, Pegasus) are open to the public, and only one of the those two airline companies (Pegasus) adopts the low-cost business model, which limits the number of methods that can be selected just because it reduces the data sets. Findings – As a result, it has been found that the increase in occupancy rate positively affects the EBITDAR margin and the increase in CASK, which represents the cost per km, has a negative impact on the EBITDAR margin. However, it has been determined that more emphasis on side income in the airline company reduces financial performance. Pegasus's low ticket sales policy increases the occupancy rate, but it cannot compensate for the loss per kilometer due to the low ticket sales price, as it cannot compensate for its side revenues and thus makes the cost of airplane tickets sold increase. Discussion – One of the major cost items in the aviation sector is fuel expenses. Comparing CASK costs per km including fuel per passenger and RASK revenue per km per passenger, costs per passenger are higher. Although this situation is aimed to reduce the increase in costs by side income activities, sufficient effect cannot be created. In this case, it is considered that the airline should question the low ticket price policy again for the sake of subsidiary income activities.

PDF

___

Akkaya, G.C. (2004). Finansal Rasyolar Yardımıyla Havayolları İşletmelerinin Performansının Değerlendirilmesi, Dokuz Eylül Üniversitesi İİBF Dergisi, 19 (1), 16.
Albayrak, A.S. (2014). Otokorelasyon Durumunda En Küçük Kareler Tekniğinin Alternatifi Otoregresyon Teknikleri ve Bir Uygulama, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19 (1), 1-20.
Bachwich, A. R. and Wittman, M. D. (2017). The Emergence and Effects of The Ultra-Low Cost Carrier Business Model In The U.S. Airline Industry, Journal of Air Transport Management, 155-164.
Baran, S. (2014). Havacılıkta Yan Gelirler ve Dünyadan Yan Gelir Uygulamaları, Sivil Havacılar Dergisi, Sayı:6, 36-39.
Bockelie, A. and Belobaba, P. (2017). Incorporating Ancillary Services In Airline Passenger Choice Models, Journal of Revenue and Pricing Management, 16 (6), 553–568.
O'Connella, J.F. and Smith, D.W. (2013). An Investigation Into Traveler Preferences and Acceptance Levels of Airline Ancillary Revenues, Journal of Air Transport Management ,Volume 33, 12-21.
Çetiner, E.M., Güneş, M.F., Peker, A.E.(2019). Havayolu Şirketlerinde Yan Gelir: Havayolu Yöneticilerinin ve Yolcu Tercihlerinin Karşılaştırılması, Ekonomi, İşletme ve Maliye Araştırmaları Dergisi, 1(2), 135-155.
Daft, J. and Albers, S.(2012). A Profitability Analysis of Low-Cost Long-Haul Flight Operations, Journal of Air Transport Management, Volume 19, 49-54.
Garrow, L.A., Hotle, S., Mumbower S. (2012). Assessment of product debundling trends in the US airline industry: Customer service and public policy implications, Transportation Research Part A: Policy and Practice, 46 (2), 255-268.
Gujarati, D.N. (1995). Basic Econometrics, 3rd Edition., New York, McGraw-Hill.
Güriş, S. ve Çağlayan, E. (2005). Ekonometri Temel Kavramlar, Der Yayınları, 169-170.
Holloway, S.(2008). Straight and Level Practical Airline Economics, Third Edition, Ashgate Publishing Limited.
Köse, Y., Atik, M., Yılmaz, B.(2015). Merkez Bankası Kâr Etmeli Mi? T.C. Merkez Bankası Örneği, Niğde Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8 (1), 169-170.
Kuyucak, F. ve Sengur, Y. (2011). A Comparative Study of Airlines Operating in Turkish Domestic Market: Low-Cost Business Model Perspective, Journal of Business Review, 19 (1).
Masona, K, J. and Morrison, W.G.(2008). Towards a Means of Consistently Comparing Airline Business Models with an Application to the ‘Low Cost’ Airline Sector, Research in Transportation Economics, 24(1), 75-84.
Öncü, M.A., Çömlekçi, İ., Coşkun, E. (2010). Havayolu Şirketlerinin Uyguladıkları Finansal Stratejiler Üzerine Bir Araştırma, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 6 (2), 43.
Önen, V. (2016). Geleneksel Havayolları ile Düşük Maliyetli Taşıyıcılar Arasındaki Stratejik Yönetim ve Pazarlama Karması Farklılıklarının İçerik Analizi, THY-Pegasus Karşılaştırması, International Journal of Academic Value Studies, Vol.2, No. 6, 63-94.
Pegasus Ara Dönem Faaliyet Raporu, (2013), 1 Ocak- 30 Haziran 2013 Yönetim Kurulu Ara Dönem Faaliyet Raporu, 10.
Pegasus Ara Dönem Faaliyet Raporu, (2015), “1 Ocak- 30 Haziran 2015 Yönetim Kurulu Ara Dönem Faaliyet Raporu”, 3.
Sarker, M.A.R., Hossan, C. G., Zaman, L. (2012). Sustainability and Growth of Low Cost Airlines: An IndustryAnalysis in Global Perspective, American Journal of Business and Management, 1(3), 162-171.
Tanrısevdi, A ve Çulha, O.(2010). Düşük Fiyatlı Havayolu Taşımacılığı (DFHT) Sektörünün Genel Özellikleri Ve Uygulanan Pazarlama Karmalarının Yapısı: Türk DFHT Firmaları Üzerinde Bir Araştırma, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt:9, Sayı:33, 65-97.
Vidovic, A., Stimac, I., ve Vince, D. (2013). Development of Business Models of Low-Cost Airlines, International Journal for Traffic and Transport Engineering, 3(1).
Wooldridge, J.M. (2013), “Ekonometriye Giriş”, Çev.: Ebru Çağlayan, Cilt 1, 4.Basım, Nobel Yayıncılık.
Yaz-2010 Cilt:9 Sayı:33 (065-100) ISSN:1304-0278 Summer-2010 Volume:9 Issue:33