Gazeteler Üzerinden Darbeler: Kırgızistan 2010 Olaylarının Türkiye Basınında İnşası

Medya gerçeğin temsil edildiği değil onun yeniden inşa edildği bir yerdir. Konu uluslararası haberler olduğunda ise durum daha da hassas bir hale gelmektedir. Yerel haberleri vatandaşlar en azından sokakta gördüklerinden anlayabilir halde olsalar bile, uluslararası haberleri algılamada haber ajansları, radyo-televizyon ve gazetelere bağımlı kalabilmektedirler. Bu çalışma, 7 Nisan 2010 tarihinde Kırgızistan'da meydana gelen ve Cumhurbaşkanının yurtdışına kaçması ve 80'i aşkın insanın ölümü ile sonuçlanan olayların Türkiye basınında inşasını Eleştirel söylem analizi ile incelemektedir. Türkiye ulusal basınından Cumhuriyet, Hürriyet ve Yeni Şafak gazeteleri ele alınmış ve 8-30 Nisan 2010 tarihleri arasında Kırgızistan olayları ile ilgili bu üç gazetede yayınlanmış toplam 31 haber analize tabi tutulmuştur. Kırgızistan'daki iktidarı devirme olaylarının Türkiye basınında yansımalarını ortaya koymanın yanı sıra, olaylarda yer alan kilit aktörlerin temsil edilişi ve Kırgızistan'ın ülke profilinin anlam inşasını tespit etmek araştırmanın amacıdır. Çalışmanın bulgularına gelindiğinde, Kırgızistan 2010 olaylarını, gazetelerden birinin savaş senaryosu üzerinden anlattığı saptanmıştır. Tüm üç gazetenin de önemsediği bölgedeki 'Rusya belirleyiciliği'nin ise, gazetelerden biri tarafından olayların anlam inşasında çarpıcı bir etmen olarak altı çizilmiştir. Kırgızistan'ın ülke profiline Türk basınında, daha çok ekonomik ölçütlü yaklaşıldığı tespit edilmiştir

Putsches Over Newspapers: The Construction of Kyrgyzstan 2010 Events in Turkish Press

The media is not a place where reality is represented, but a place where it is rebuilt. When it comes to international news, the situation becomes even more delicate. While local news is understandable to citizens at least on the streets, international news can remain dependent on news agencies, radio and television and newspapers. This study examines the construction of events in Kyrgyzstan on April 7, 2010, which resulted with the death of more than 80 people and with fleeing the President abroad, through the Critical discourse analysis. Cumhuriyet, Hürriyet and Yeni Şafak newspapers from the Turkish national press were handled and a total of 31 news articles published on these three newspapers related to Kyrgyzstan incidents between 8-30 April 2010 were analyzed. In addition to revealing the reflection of the events of overthrowing power in Kyrgyzstan in the Turkish press, it is also aimed to investigate the representation of the key actors involved in the events and the meaning of the Kyrgyzstan country profile in Turkish press. When it comes to the findings of the work, it was determined that Kyrgyzstan 2010 events were reported by one of the newspapers through the war scenario. The “Russian determinism” in the region, which all three newspapers also cared for, was underlined by one of the newspapers as a striking factor in the meaning of events. It has been determined that the profile of Kyrgyzstan in the Turkish press is approached more economically

PDF

___

Aliyev, B. (2016). Rusya’nın Orta Asya’daki Askeri Üsleri. BİLGESAM, No: 1338, Temmuz 2016.
Bingöl, Y. (2007). Kırgızistan’ın ‘Renkli’ Devrimi: Demokrasiye Geçiş mi, Küresel Rekabet mi? Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, sayı 1 (13), 1-21.
Blommaert, J. ve Bulcaen, C. (2000). Critical Discourse Analysis. Annual Review of Anthropology, cilt 29, 447-466.
Bozkurt, G. S. (2006a). Gürcistan, Ukrayna ve Kırgızistan’da Kadife Devrimler. Karadeniz Araştırmaları, sayı 9, 151-167.
Bozkurt, G. S. (2006b). Bağımsız Devletler Topluluğu’nda Renkli Devrimler - Kırgızistan Örneği. Akademik İncelemeler Dergisi, sayı 1 (1), 118-138.
Cebeci, S. (2016). Kırgızistan’da Dini Gelişmenin Dinamikleri ve Dindarlaşmanın Niteliği. Electronic Turkish Studies, 11(12), 25-38.
Chomsky, N. (1993). Medya Gerçeği. Çeviren Abdullah Yılmaz. İstanbul: Tümzamanlar Yayıncılık.
Chomsky, N., ve Herman, E. S. (2004). “Medyanın Haber Kaynakları”. Chomsky, N., Herman, E. S., Peterson, D., ve Podor, J. (der.), Medyanın Kamuoyu İmalatı. İstanbul: Chiviyazıları Yayınevi.
Corera, G. (2003). “The Need For Context: The Complexity of Foreign Reporting”. Daya Kishan Thussu ve Des Freedman (der.), War and The Media. London: Sage Publications.
Dağtaş, B. (2016). Arap Baharı’nın İnşası: Türkiye Gazetelerinin Haber Söylemleri. Erdal Dağtaş (der.), Özgürleşmenin Yolları. Sınıf ve Kimlik Eksenli Toplumsal Hareketlerin Medyadaki Yansımaları. Ankara: Ütopya Yayınları.
Durmuş, M., ve Yılmaz, H. (2012). “Son Yirmi Yılda Türkiye’nin Orta Asya’ya Yönelik Dış Politikası ve Bölgedeki Faaliyetleri”. Ayşegül Aydıngün ve Çiğdem Balım (der.), Bağımsızlıklarının Yirminci Yılında Orta Asya Cumhuriyetleri. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi.
Ergeç, N. E. (2010). Medya ve Söylem. Söylem Yaklaşımları ve Medya Metinlerine Uygulamasının İncelenmesi. Ankara: Pegem Akademi.
Fairclough, N., ve Wodak, R. (1997). Critical Discourse Analysis. Teun van Dijk (der.), Discourse as Social İnteraction. London: Sage Publications.
Fairclough, N., (2001). Critical Discourse Analysis As a Method İn Social Scientific Research. Ruth Wodak ve Michael Meyer (der.), Methods of Critical Discourse Analysis. London: Sage Publications.
Geray, H. (2003). İletişim ve Teknoloji. Ankara: Ütopya Yayınları.
Glover, D. (2003). Orwell’s Australia: From Cold War to Culture Wars. Melbourne: Scribe Publications Pty Ltd.
Gürbüz, Y. E. (2011). Orta Asya’nın Ortasında Bir Ada: Kırgızistan. Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Güz (15), 419-447.
Hallin, D. C. (1986). The Uncensored War: The Media and Vietnam. New York: Oxford University Press.
Herman, E. S., ve Chomsky, N. (1988). Manufacturing Consent. New York: Pantheon Books.
Hirst, M. ve Patching, R. (2005). Journalism Ethics, Arguments and Cases. Melbourne: Oxford University Press.
Joldoshbek Ulu, J. (2008). Post-Soviet Coloured Revolutions: An Analysis of Kyrgyzstan’s Tulip Revolution. (Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, 2008).
Kırgızistan İstatistik Kurumu, (2016). “Kırgızstan Tsifralarda. Statistikalık Jıynak”. Bişkek.
Liebes, T., ve Kampf, Z. (2009). From Black and White to Shades of Gray: Palestinians in The Israeli Media During the Second Intifada. International Journal of Press/Politics, 14 (4), 434–453.
Lippmann, W. (1998). Public Opinion. New Brunswick, USA: Transaction Publishers.
Magder, T. (2003). “Watching What We Say: Global Communication in A Time Of Fear”. Daya Kishan Thussu ve Des Freedman (der.), War and The Media. London: Sage Publications.
Miladi, N. (2003). “Mapping The Al-Jazeera Phenomenon”. Daya Kishan Thussu ve Des Freedman (der.), War and The Media. London: Sage Publications. Nye, J. S. (1990). Soft Power. Foreign Policy, (80), 153-171.
Richardson, J. E. (2007). Analysing Newspapers. An Approach From Critical Discourse Analysis. New York: Palgrave Macmillan.
Robinson, P. (2004). “Researching US Media-State Relations and Twenty First Century Wars”. Stuart Allan ve Barbie Zelizer (der.), Reporting War: Journalism in Wartime. New York: Routledge.
Robinson, P. (2005). The CNN Effect: The Myth of News, Foreign Policy and İntervention. Routledge: London ve New York.
Sarı, Y. (2015). “Kırgızistan: Dış Politika”. M. Turgut Demirtepe ve Murat Yılmaz (edi.), Türk Cumhuriyetleri ve Toplulukları Yıllığı 2013. Ankara: Ahmet Yesevi Üniversitesi.
Schudson, M. (2002). What’s Unusual about Covering Politics as Usual? B. Zelizer and S. Allan (der.), Journalism after September 11, 36-47. New York: Routledge.
Schudson, M. (2003). The Sociology of News. New York: W.W. Norton & Company, Inc.
Sözen, E. (1999). Söylem. Belirsizlik, Mübadele, Bilgi/Güç ve Refleksivite. İstanbul: Paradigma Yayınları.
Tumber, H. (2004). “Prisoners of News Values? Journalists, Professionalism and İdentification in Times of War”. Stuart Allan ve Barbie Zelizer (der.), Reporting War: Journalism in Wartime. New York: Routledge.
van Dijk, T. A. (1983). Discourse Analysis: Its Development and Application to The Structure of News. Journal of communication, 33(2), 20-43.
van Dijk, T. A. (1988a). News Analysis. Case Studies of İnternational and National News in The Press. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
van Dijk, T. A. (1988b). News as Discourse. New Jersey: Lawrence Erlbaum Associates, Publishers.
van Dijk, T. A. (1998). Opinions and İdeologies in The Press. Allan Bell ve Peter Garrett (der.), Approaches to Media Discourse. Massachusetts: Blackwell Publishers.
van Dijk, T. A. (2001). Multidisciplinary CDA: A Plea For Diversity. Ruth Wodak ve Michael Meyer (der.), Methods of Critical Discourse Analysis. London: Sage Publications.
Weiss, G., ve Wodak, R. (2003). Critical Discourse Analysis. Theory and İnterdisciplinarity. New York: Palgrave Macmillan.
Forbes dergisi, “Poslednyaya Pristan Çelnoka”. 8 Temmuz 2011, http://www. forbes.ru/ekonomika-photogallery/torgovlya/70372-poslednyaya-pristan-chelnoka. Erişim tarihi, 25 Nisan 2017.
The World Bank, “GDP (current US$)”. 2015, http://data.worldbank.org/indicator/ NY.GDP.MKTP.CD?end=2015&start=2014. Erişim tarihi, 20 Aralık 2016.