İngiliz Arşiv Belgelerine Göre XX. Yüzyılın Başında Rusya’nın İran’a Yönelik Stratejileri ve Faaliyetleri

Bu makale; Rusya’nın XX. yüzyılın başında İran’a yönelik stratejilerini ve faaliyetlerini İngilizarşiv belgeleri ışığında açığa çıkarmayı amaç edinmektedir. Bu konu kapsamında İngiliz Arşivindefarklı kod numaraları ile yer alan ve İran’ın 1906-1907 seneleri içerisindeki genel durumunu konuedinen yıllık raporlar incelenerek İran’da meydana gelen meşruti hareketin ve bu ülkenin mevcutekonomik konumunun Rusya’ya ne tür kazançlar sağladığı üzerinde durulmuştur.

Russian Activities and Strategies toward Iran at the beginning of the 20th Century According to British Archival Documents

Based on British archival documents, this article aims to explain activities and strategies of Russia towards Iran at the beginning of the 20th century. In this context, the annual reports of the British Archives with different code numbers and covering the general situation of Iran in the years 1906-1907 were examined and it is emphasized how the constitutional movement in Iran and the current economic position of this country provide to Russia

PDF

___

Haritalar (HRT. h.) 148/2.
ABRAHAMIAN, Ervand, ‘‘The Causes of the Constitutional Revolution in Iran’’, International Journal of Middle East Studies, Vol., 10, No., 3, (August 1979), s. 381-414.
ACAR, Kezban, Ortaçağ’dan Sovyet Devrimi’ne Rusya, İletişim Yayınları, İstanbul 2017.
ACAR, Kezban, ‘‘1905 Rus Devrimi’nin Genel Bir Değerlendirmesi’’, Dîvân Disiplinlerarası Çalışmalar Dergisi, C. 13, S. 24, (2008/1), s. 79-98.
BOLAT, Gökhan, ‘‘Russia’s Attitude Towards The Iranian Constitutional Revolution and Its Support of Counter-Constitutionalism’’, The Journal of Academic Social Science Studies, Vol., 6, Issue 4, (April 2013), s. 179-189.
BOLAT, Gökhan, ‘‘Muhammed Ali Şah Döneminde İran’ın Siyasi Durumu (1907-1909)’’, Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi Dergisi, Yıl 8, S. 16, (Nisan 2016), s. 327-350.
Cemil Said Bey İran Mektupları, Yay., Haz., A. Ergun Çınar, Kitabevi Yayınları, İstanbul 2014.
DİLEK, Kaan, ‘‘İran’da Meşrutiyet Hareketi ve Dönemin Siyasi Gelişmeleri’’, Akademik Orta Doğu, C. 2, S. 1, (2007), s. 49-68.
Doktor Fahreddîn Şevket, Îrân, Yay., Haz. Derya Örs, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2016.
Geoffrey Hosking, Rusya ve Ruslar, Erken Dönemden 21. Yüzyıla, Çev., Kezban Acar, İletişim Yayınları, İstanbul 2015.
HABBERTON, William, Russia, The Story of A Nation, Houghton Mifflin Company, (1965).
JONES, Raymond A., The British Diplomatic Service: 1815-1914, Wilfrid Laurier University Press, Canada 1983.
KARADENİZ, Yılmaz, Kaçarlar Döneminde İran (1795-1925), Selenge Yayınları, İstanbul 2013.
KARADENİZ, Yılmaz, ‘‘II. Meşrutiyet’in Ön Denemesi: İran Meşrutiyet Hareketi ve Sebepleri (1906)’’, Bilig, S. 47, (Güz 2008), s. 193-214.
KARADENİZ, Yılmaz, ‘‘İran Meşrutiyet Hareketi Sırasında İstanbul’daki İranlıların Siyasi Faaliyetleri: Encümen-i Saadet (1906-1909)’’, SBArD, S. 14, (Eylül 2009), s. 1-12.
KARADENİZ, Yılmaz, ‘‘1907’deki İngiliz-Rus Anlaşması’nın İran Siyasetine Etkisi’’, Route Educational and Social Science Journal, Vol., 4(2), (March 2017), s. 222-236.
KARADENİZ, Yılmaz, ‘‘İran’ın Taksimi Görüşmelerinde İngiltere’nin Rusya’ya Karşı Diplomatik Manevraları’’, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 4, S. 18, (Yaz 2011), s. 248-263.
KILIÇ, Selda, ‘‘İran’da İlk Anayasal Hareket (1906 Meşrutiyeti)’’, A.Ü. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi, Tarih Araştırmaları Dergisi, C. XX, S. 32, (Ankara 2002), s. 143-161.
KURAT, Akdes Nimet, Rusya Tarihi, Başlangıçtan 1917’ye Kadar, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 2014.
KURTULUŞ, Rıza, ‘‘Luristan’’, TDV İslam Ansiklopedisi, S. 27, (2003), s. 227.
ÖZCAN, Azmi, ‘‘Muzafferüddin Şah’’, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 31, (2006), s. 420-421.
ÖZGÜDENLİ, Osman Gazi, ‘‘Muhammed Ali Şah (1872-1925)’’, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 30, (2005), s. 502-503.
SARISAMAN, Sadık, ‘‘Birinci Dünya Savaşı’nda Salarüddevle Olayı’’, A.Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 2, (1995), s. 149-153.
SLUGLETT, Peter, ‘‘The Waning of Empires: The British, the Ottomans and the Russians in the Caucasus and North Iran, 1917-1921’’, Middle East Critique, Vol., 23, No., 2, (2014), s. 189-208.
SÜMER, Faruk, ‘‘Kaçarlar’’, TDV İslam Ansiklopedisi, C. 24, (2001), s. 51-53.
TOUSI, Re’za Rai’ss, ‘‘British Encroachments in Seistan’’, J. Humanities, Vol., 13, (1), s. 31-44.
https://www.britannica.com/biography/Sir-Edward-Grey-3rd-Baronet. Erişim Tarihi: 7.1.2018.
https://www.britannica.com/place/Sistan. Erişim Tarihi: 14.1.2018.
http://www.iranicaonline.org/articles/bandar-abbas-parent. Erişim Tarihi: 18.1.2018.
http://www.iranicaonline.org/articles/kermanshah-01-geography. Erişim Tarihi: 19.1.2018.
http://www.iranicaonline.org/articles/khorramabad-parent. Erişim Tarihi: 19.1.2018
Foreign Office (FO) 371/498, 371/502, 881/8870, 881/8914.