ÇANAKKALE ZAFERİ'NDE DONANMANIN ROLÜ

Bir milletin var olma mücadelesi olarak ifade edilebilecek Çanakkale Savaşları yaklaşık dokuz ay sürmüş ve İtilaf devletleri hasta adam olarak tanımladıkları Osmanlı Devleti karşısındaki olağanüstü kuvvetlerine rağmen hedeflerine ulaşamamışlardır. Çeşitli sebeplerle yıllarca Haliçte ihmal edilen Osmanlı donanması, Çanakkale önlerine gelen İtilaf donanmasına en küçük bir mukavemette bulunamayacak kadar yetersizdi. Bu nedenle de Karadenizde Ruslara karşı ana kuvvetle savunma durumunda tertiplenmiş, Marmarada cephede savaşan kuvvetlerin lojistik desteğini sağlamıştır. İtilaf donanması için geçilemez olan Çanakkalenin tek istisnası denizaltı gemileri için olmuştur. Marmara Denizine sızan denizaltılar İstanbul kıyılarını bombalamış, savaşın devamı için hayati önemi haiz lojistik nakliyatın durma noktasına gelmesine neden olmuştur. Marmara Denizinde harekât yapan on üç denizaltıdan dokuzu batırılmış veya ele geçirilmiştir. Üstün düşman kuvvetleri karşısındaki tüm imkânsızlıklarına rağmen donanma, Mustafa Kemalin liderliğinde kurulan Türkiye Cumhuriyetinin temelinin atılmasında üzerine düşen görevi eksiksiz yerine getirmiştir.

THE ROLE OF NAVY IN THE ÇANAKKALE TRIUMPH

The Çanakkale Battles, which could be defined as the existence struggle of a nation, lasted nine months; and the Entente Powers could not reach their goals despite their significant superiority over the Ottoman Empire that they described as a sick man . The Ottoman navy, which was neglected for various reasons in the Golden Horn for years, was so weak to resist the Allied Fleet that approached the Çanakkale Strait. For this reason, it was deployed in defensive position in the Black Sea against any Russian attack, and gave logistic support to the troops fighting in the Marmara region. The only way to move through the Çanakkale Strait that was impassable for the Allied Fleet was the submarines. They infiltrated the Marmara Sea, dropped bombs on the Istanbul coasts, and very nearly halted the logistic transportation that was vital for the continuation of war. Nine out of thirteen submarines operating in the Marmara Sea were either sunk or captured. Despite all its disadvantages in the face of the superior enemy forces, the navy properly fulfilled all its duties in laying the foundations of Turkish Republic proclaimed under the lead of Mustafa Kemal.

PDF

___

Başbakanlık Osmanlı Arşivi
DH.EUM.AYŞ. (Dahiliye Emniyet-i Umumiye Asayiş); No. 8/65. HR.SYS. (Hariciye Siyasi); No. 4/2110.
Basılı Eserler
APATAY, Çetinkaya (2009); Egede Olup Bitenler, Deniz Basımevi, İstanbul.
BESBELLİ, Saim (2005); Çanakkalede Türk Bahriyesi (1914-1918), Dz.K.K.lığı Mrk.D.Bşk.lığı Basımevi, Ankara.
LUDWIG, Emil (1968); Yavuz ve Midillinin Yolculuğu, Burçak Yayınları, İstanbul.
Mirliva Sedat (2007); Boğazlar Meselesi ve Çanakkale Deniz Savaşında Türk Zaferi, Phoenix Yayınevi, Ankara.
SANDERS, Liman von (1999); Türkiyede Beş Yıl, Yenigün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık AŞ, İstanbul.
ŞİMŞEK, Erdoğan ve GÜNER, Aynur (2010); Mayın Grup Komutanı Binbaşı Nazmi Beyin Günlükleriyle Çanakkale Deniz Savaşları, Deniz Basımevi, İstanbul.
TUNABOYLU, İskender (2006); Osmanlıdan Cumhuriyete Yavuz (Goeben) Zırhlısı, Deniz Basımevi, İstanbul.
Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi (1976); Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı Yayınları, VIII, Ankara.
Çanakkale Deniz Savaşları 1915 (2004); Çanakkale Boğaz K.lığı, Deniz Basımevi, İstanbul.
Birinci Dünya Savaşında Çanakkale Cephesi (Haziran 1914-25 Nisan 1915) (2012); V/I, Genelkurmay Personel Başkanlığı Askerî Tarih ve Stratejik Etüt (ATASE) Daire Başkanlığı Yayınları, Ankara.
Süreli Yayınlar APATAY, Çetinkaya (1978); Balkan Harbi Öncesi Osmanlı Donanmasını Güçlendirme Çabaları, Deniz Kuvvetleri Dergisi, S 502.
ATABEY, Figen (2009); Çanakkale Muharebeleri Süresince Marmarada Deniz Nakliyatı, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, C 25, S 73.
ATMACA, Gökhan (2012); Birinci Dünya Savaşında Barbaros Hayreddin Zırhlısının İngiliz Denizaltısı E-11 Tarafından Batırılışı, Askerî Tarih Araştırmaları Dergisi, S 20.
BEDİRHAN, Yaşar ve ATABEY, Figen (2013); Osmanlı Bahriyesinde Yabancı Danışmanlar (1808-1918), Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, C 8, S 5.
DAVER, Abidin (1952); İkinci Abdülhamit Devrinde Donanmamız, Resimli Tarih Mecmuası, III, 30.
Hasan Rami Paşa (1954); Sultan İkinci Abdülhamit Devrinde Osmanlı Donanması, Resimli Tarih Mecmuası, V, 55.
Hatip Murad (2015); Çanakkale Deniz Harekâtı Çanakkale Deniz Savaşları, 1453 İstanbul Kültür Sanat Dergisi, S 21.
ÖNDEŞ, Osman (1968); Abdülhamid Devrinde Donanma I,Belgelerle Türk Tarihi Dergisi, IV, 19.
TUNABOYLU, İskender (2015a); Çanakkale Cephesinde Donanma Desteği, Studies of the Ottoman Studies, C 5, S 8.
............................. (2015b); Tarihin Son Dretnotu: Yavuz (Goeben), Turkish Studies- International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, C 10, S 1.
WHITMAN, Edward C. (2000); Daring the Dardanelles-British Submarines in the Sea of During World War I, Undersea Warfare, C 2, S 4.
İnternet Sitesi
http://tr.wikippedia.org/wiki/Victoria-Haçı, Erişim Tarihi: 14 Nisan 2015.