BİRİNCİ DÜNYA SAVAŞI VE IRAK CEPHESİ

İklim koşulları açısından oldukça zor bir cephe olan Irak Cephesi, İngilterenin bölgeye ilişkin siyaseti açısından oldukça önemliydi. İngilizler Abadan petrollerini korumak, kutsal cihat açılmasını engellemek, Türk kuvvetlerinin Hindistanı tehdit etmesini önlemek amacıyla Irak Cephesini açmışlardır. 10 Ocak 1916 tarihinde aynı zamanda Enver Paşanın amcası olan Halil Kut Irak grubu komutanı olmuştur. Halil Kut Kutül Ammare Muharebelerinde İngilizlere karşı büyük bir başarı kazanmış ve İngiliz Fırkası Komutanı General Townshend başta olmak üzere çok sayıda İngiliz generali esir almıştır. Büyük sevinç yaratan bu başarının ardından Enver Paşa Iraktaki 13. Kolorduyu İran Seferine çıkarma kararı almıştır. Halil Paşa başta olmak üzere birçok kişinin karşı çıktığı bu karar Enver Paşanın ısrarı ile hayata geçirilmiştir. Bu ise İngilizlerin yeniden toparlanmasına neden olmuş ve Kut, bir süre sonra İngilizler tarafından yeniden ele geçirilmiştir. Bu özelliği nedeni ile Irak Cephesi Birinci Dünya Savaşı cepheleri içinde başlangıçta kazanılan ancak daha sonra kaybedilen bir cephe olarak ayrı bir dikkate ve öneme sahiptir.

THE FIRST WORLD WAR AND THE IRAQI FRONT

Iraq, which was a very difficult front due to harsh weather conditions, was particularly important in terms of Britain s policy for this region. The British opened the Iraqi front to protect Abadan oils, to impede holy jihad, and to prevent the Turkish forces from threatening India. Halil Kut, who was also the uncle of Enver Pasha, was appointed the Iraq group commander on 10 January 1916. Halil Kut gained a great success against the British in Kut-al- Amara Battles, and captured many British generals including the British Division Commander General Townshend. After this great success, Enver Pasha decided to send the 13thArmy Corps in Iraq to Iran. Despite the opposition of a great deal of authorities, especially Halil Pasha, this decision was actualized at Enver Pasha s insistence. As a result, the British forces recovered and recaptured Kut after a short while. Therefore, the Iraqi front, which was initially won but was subsequently lost, is especially striking among the fronts of the First World War.

PDF

___

Arşiv Kaynakları ATASE; Dosya No.:108, Klasör No.: 23, Fihrist No.: 41, 33. ATASE; Dosya No.:108, Klasör No.: 23, Fihrist No.:19 ATASE; Dosya No.: 593, Klasör No.: 549, Fihrist No.: 48 ATASE; Dosya No.: 108, Klasör No.: 23, Fihrist No.: 59 ATASE; Dosya No.: 2133,Klasör No.: 549,Fihrist 14 ATASE; Dosya No.: 2133,Klasör No.: 549, Fihrist 14-1, 15, 15-2 ATASE; Dosya No.: 593,Klasör No.: 549, Fihrist 56 ATASE; Dosya No.: 593, Klasör No.: 549, Fihrist No.: 59-6, ATASE; Dosya No.: 593, Klasör No.: 549, Fihrist No.: 59-6, 59-12,81- 4, 100, 106 ATASE; Dosya No.: 593, Fihrist 59-15 ATASE; Dosya No.: 593, Fihrist 59
Kitap ve Makaleler
ARMAOĞLU, Fahir (1989); 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914 - 1980, İstanbul.
AYDEMİR, Şevket Süreyya (1992); Makedonyadan Orta Asyaya Enver Paşa, Cilt III, İstanbul.
AYKOTA, Ali Vehbi (2011); Tarihçe-i Harb, Ankara.
Birinci Dünya Harbinde Türk Harbi; Irak-İran Cephesi 1914-1918, I. Kısım III. Cilt Askerî Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Ankara 1979.
Cemal Paşa (1996); Hatırat, İstanbul.
ERKİLET, Yıldırım (2002); Hüseyin Hüsnü Emir, Ankara Genelkurmay Basımevi.
GOLTZ-IMHOFF (1331); Osmanlılar Muharebelerini Nasıl Kaybettiler Şimdi Nasıl Telafi ve Terakki Edebilirler, İstanbul.
SABİS, Ali İhsan (1992); Harp Hatıralarım, Birinci Dünya Harbi, 2. Cilt, İstanbul.
........................(1991); Harp Hatıralarım, Birinci Dünya Harbi, 4.Cilt, İstanbul.
SHAW, Stanford J.; SHAW, Ezel Kural (2000); Osmanlı İmparatorluğu ve Modern Türkiye, İkinci Cilt, İstanbul.
SANDERS, Liman Von (1999); Türkiyede Beş Yıl II, İstanbul.
SORGUN, M.Taylan (1972); Halil Paşa Bitmeyen Savaş, İstanbul.
Türk Harp Tarihi Derslerinde Adı Geçen Komutanlar (1983); Harp Akademileri Komutanlığı Yayını, İstanbul.
UÇAROL, Rifat (2006); Siyasi Tarih (1789-2001), İstanbul.