Son yıllarda Türk siyasal yaşamında ortaya çıkan önemli gelişmelerden biri "cumhuriyet/demokrasi karşıtlığı" tartışması olmuştur. Cumhuriyet sözcüğü, en azından içinde yaşadığımız çağda, belli bir devlet türünü ya da devletin egemenliği ile ilgili belli bir meşruiyet ölçütünü ifade etmektedir. Ancak, belli tarihsel koşullar çerçevesinde sözcüğün anlam alanının genişlediği söylenebilmektedir. Örneğin Fransa'da moderniteye dönüşüm koşulları cumhuriyet kavramının anlam alanını genişletmiş, sözcük belli bir devlet türü yanında Aydınlanma ve laiklik temelli bir hegemonik politik uzlaşmayı da anlam alanı içine almıştır. Buna karşılık, demokrasi sözcüğü belli özelliklere sahip siyasal rejim türünü ifade etmektedir ve bu iki sözcük arasında mantıksal ya da organik bir bağıntı kurulamayacağı söylenebilmektedir. Türkiye'de de, tıpkı Fransa'da olduğu gibi, cumhuriyet sözcüğü sadece devletin egemenliği ile ilgili belli bir meşruiyet ilkesini ifade etmemekte, daha geniş bir anlam alanından söz edilebilmektedir. Türkiye için cumhuriyet kavramı, aynı zamanda, Türk toplumunun toplumsal, ekonomik, siyasal ve kültürel modernleşmesini ifade etmektedir. Belli bir siyasi rejim türü olarak demokrasinin bazı yapısal özelliklerinden söz edilebilmektedir. Seçim ve temsil, eşit ve genel oy, yarışma ve çoğulculuk, çoğunluğun yönetim hakkı, ve insan hak ve özgürlüklerinin üstünlüğü demokratik bir siyasi rejimin yapısal ya da formel özellikleri olarak sayılabilmektedir. Bu yapısal özelliklere ek olarak toplumda egemen siyasi kültürün de demokratik bir siyasi rejim için yaşamsal önem taşıdığı gözden uzak tutulmamalıdır. Demokrasinin yeniden üretimini sağlayacak olan siyasal uzlaşma esas olarak siyasal kültürün üzerinde kurulabilecektir. Buna göre, Türkiye'deki "cumhuriyet/demokrasi karşıtlığı tartışmasını" yerleşik siyasal uzlaşmanın zorlanması sürecinin çıktıları olarak görmek gerekmektedir. "Coğrafılik/küreselleşme karşıtlığından" kaynaklanan temsili liberal demokrasinin bugüne özgü, evrensel krizinin de Türkiye'deki değinilen tartışmayı derinleştirdiği unutulmamalıdır.

One of the interesting feature of contemporary Turkish politics is the rise of "republic versus democracy" debate. The word republic, at least in present era, refers a certain type of state or certain type of criteria about the legal basis of state sovereignty. However, it seems possible to enlarge the semantic sphere of this word by indicating specific historical content fort he transformation to modernity. For example, because of peculiar historical conditions of French transformation, the conceptual framework of word of republic refers not only specific type of state but also hegemonic consensus over values of enlightenment and secularism. On the other hand, democracy refers a certain type of political regime and it could be claimed that there is no organic or logical interdependence between concepts of republic and democracy. In Turkey, just like in France, word of republic reflects larger meaning than being a criteria of certain type of legality of sovereignty. Concept of republic also includes social, economic, political and cultural modernity in its semantic sphere. As a certain type of political regime, democracy requires some structural features such as election and representation, general and equal suffrage, competition and pluralism, majority' s right to govern, and inviolability of human rights and liberties. In addition to these formal components, political culture and the scope and content of political consensus based on this culture is very important and vital fort he reproduction of democracy. So, republic versus democracy debate could be considered as the outcome of controversies challenging the established consensus. It should also bear in mind that the contemporary, universal crisis of representative democracy which is articulated as "territoriality versus globalisation", also contributes the deepening of republic versus democracy confrontation in Turkey.