İnovasyon ve Kârlılık Arasındaki İlişki: Otomotiv Sektörü Üzerine Bir Araştırma

Dijitalleşme ile işletmelerin varlığını sürdürebilmesi için doğru hedefler koyması ve performanslarını artırmasıgerekmektedir. İşletmelerin rekabet üstünlüğü sağlamak ve kârlılıklarını artırmak için en çok ihtiyaç duyulanfaktörlerin başında ise inovatif (yenilikçi) düşünce ile araştırma ve geliştirme faaliyetleri yer almaktadır. Buçalışmada, otomotiv imalat sektöründe faaliyet gösteren işletmelerin inovasyon ve kârlılıkları arasındakiilişkinin araştırılması amaçlanmaktadır. Bu amaçla Borsa İstanbul’da imalat sektörü içerisinde yer alan veotomotiv alanında faaliyet gösteren işletmeler ele alınmıştır. Çalışmada işletme kârlılığını temsil eden iki farklımodel oluşturulmuş ve 2016Q1-2020Q4 çeyrek dönemleri için panel veri analizi uygulanmıştır. Bununlabirlikte, araştırma amacına uygun ekonometrik model belirlenerek model parametrelerinin tahmin edilmesi içindirençli tahmin yöntemleri kullanılmıştır. Çalışma sonucunda, araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) harcamalarınınaktif kârlılık oranı (return on assets- ROA) ve özsermaye kârlılık oranı (return on equity- ROE) üzerindeanlamlı ve pozitif bir etkisi olduğu tespit edilerek Ar-Ge harcaması yapan işletmelerin kârlılıklarının arttığısonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca kontrol değişkeni olarak modele dahil edilen kaldıraç oranının ise negatif biretkisi olduğu gözlemlenmiştir.

The Relationship Between Innovation and Profitability: A Research on Automotive Sector

Businesses need to set correct targets and increase their performance in order to survive with digitalization. Innovative thinking and research and development activities are at the beginning of the factors that are most needed to ensure competitive superiority and increase business’ profitability. The aim of this study is to investigate the relationship between innovation and profitability of enterprises operating in the automotive manufacturing sector. In the study, two different models representing the business profitability were created and panel data analysis was applied for the 2016Q1-2020Q4 quarter periods. However, by determining the econometric model suitable for the research purpose, resistant estimation methods were used to estimate the model parameters. As a result of the study, it was found that R&D expenditures had a significant and positive impact on the return on assets (ROA) and return on equity (ROE) and it was concluded that the profitability of enterprises spending on R&D increased.

PDF

___

Ağca, V. ve Kandemir, T. (2008). Aile işletmelerinde iç girişimcilik finansal performans ilişkisi: Afyonkarahisar’da bir araştırma. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3), 209-230.
Akal, Z. (2005). İşletmelerde performans ölçüm ve denetimi çok yönlü performans göstergeleri. Ankara: MPM Yayıncılık.
Akça, H. S. (2018). Ekonomik Büyüme ve İnovasyon İlişkisi: Seçilmiş OECD Ülkeleri Üzerine Panel Veri Analizi. Yüksek Lisans Tezi, KTO Karatay Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
Akgün, A. ve Akgün, V. Ö. (2016). İşletmelerde Ar-Ge harcamalarının karlılığa etkisi: Aselsan örneği. Selçuk Üniversitesi Sosyal ve Teknik Araştırmalar Dergisi, 12: 1-12.
Apergis, N. and Sorros, J. (2014). The Role of R&D expenses for profitability: evidence from U.S. fossil and renewable energy firms. International Journal of Economics and Finance, 6(3): 8-15.
Aytekin, S. ve Özçalık Güler, S. (2018). Borsa İstanbul teknoloji ve bilişim endeksi firmalarında Ar-Ge harcamaları ve finansal performans ilişkisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(18): 67-73.
Aytekin, S. ve Sakarya, Ş. (2013). BİST’de işlem gören gıda işletmelerinin TOPSIS yöntemi ile finansal performanslarının değerlendirilmesi. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 11(21): 30-47.
Baltagi, B. H. and Wu, P. X. (1999). Unequally spaced panel data regressions with AR (1) disturbances. Econometric Theory, 15(6): 814-823.
Bhargava, A., Franzini, L. and Narendranathan, W. (1982). Serial correlation and the fixed effects model. The Review of Economic Studies, 49(4): 533-549.
Bolat, T. (2005). Toplam kalite yönetimi: konaklama işletmelerinde uygulaması. İstanbul: Beta Yayıncılık.
Breusch, T. S. and Pagan, A. R. (1980). The Lagrange Multiplier test and ıts applications to model specification in Econometrics. The Review of Economic Studies, 47(1): 239-253.
Çiçek, H. ve Onat, O. K. (2012). İnovasyon odaklı faaliyetlerin firma performansına etkisinin veri zarflama analizi ile belirlenmesi; İMKB üzerine bir araştırma. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 4(7): 46-53.
Cho, H. J. and Pucik, V. (2005). Relationship between ınnovativeness, quality, growth, profitability, and market value. Strategic Management Journal, 26(6): 555-575.
Dağlı, H. ve Ergün, T. (2017). Türkiye’de AR-GE harcamalarının firma karlılığına etkisi. Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 7(13): 69-83.
Damanpour, F. (1991). Organizational innovation: a meta-analysis of effects of determinants and moderators. The Academy of Management Journal, 34(3): 555-590.
Demir, C. ve Güleç, Ö. (2019). Araştırma ve geliştirme giderlerinin firma karlılığı üzerine etkisi: BIST imalat sektörü örneği. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 34: 57-72.
Doğan, M. ve Yıldız, F. (2016). Araştırma ve geliştirme harcamalarının (Ar-Ge) firma karlılığı üzerindeki etkisi: BİST’te işlem gören imalat sanayi firmaları üzerine bir araştırma. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(4): 178-187.
Driscoll, J. C. and Kraay, A. C. (1998). Consistent covariance matrix estimation with spatially dependent panel data. Review of Economics and Statistics, 80(4): 549-560.
Drucker, P. (2002). The Discipline of Innovation. https://hbr.org/2002/08/the-discipline-of-innovation in 16.03.2021.
Fındık, D. ve Ocak, M. (2016). Türkiye’de maddi olmayan varlık yatırımlarının işletmelerin finansal performansı üzerine etkisi. Ege Akademik Bakış, 16(3): 397-414.
Friedman, M. (1937). The use of ranks to avoid the assumption of normality ımplicit in the analysis of variance. Journal of the American Statistical Association, 32(200): 675-701.
Geroski, P. A. (1995). Innovation and Competitive Advantage. OECD, Economics Department, Working Papers, No. 159.
Gujarati, D.N. (1999). Temel Ekonometri, (Çeviri: Şenesen, Ü. ve Günlük Şenesen, G.). İstanbul: Literatür Yayıncılık.
Gürkan, N. ve Gürkan, S. (2017). Yenilikçilik kavramının işletmelerin finansal performansı üzerindeki etkisi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 13(13): 213-226.
Güzen, H. ve Başar, B. (2019). AR-GE harcamalarının raporlanması ve kârlılığa etkisi: BİST sınai endeksi işletmeleri üzerine bir araştırma. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 20(2): 1-24.
Han, J. K., Kim, N. and Srivastava, R. K. (1998). Market orientation and organizational performance: ıs ınnovation a missing link?. Journal of Marketing, 62(4): 30-45.
Hausman, J. A. (1978). Specification tests in Econometrics. Econometrica, 46(6): 1251-1271.
Kavak, Ç. (2009, 11-13 Şubat). Bilgi ekonomisinde inovasyon kavramı ve temel göstergeleri. Akademik Bilişim’09 - XI. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa. https://ab.org.tr/ab09/kitap/kavak_inovasyon_AB09.pdf adresinden 15.03.2021 tarihinde erişilmiştir.
Kiracı, K. (2019). BİST turizm endeksi ile dolar kuru, dolar endeksi ve petrol fiyatları arasındaki nedensellik ilişkisinin ampirik analizi. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 53: 73-86.
Kocamış, U.T. ve Güngör, A. (2014). Türkiye’de Ar-Ge harcamaları ve teknoloji sektöründe Ar-Ge giderlerinin kârlılık üzerine etkisi: Borsa İstanbul uygulaması. Maliye Dergisi, 166: 127-138.
Lantz, J. S. and Sahut, J. M. (2005). R&D investment and the financial performance of technological firms. International Journal of Business, 10(4): 2-20.
Saliba de Oliviera J. A., Cruz Basso, L. F., Kimura, H. and Sobreiro, V. A. (2018). Innovation and financial performance of companies doing business in Brazil. International Journal of Innovation Studies, 2(4): 153-164.
Orfila-Sintes, F. and Mattsson, J. (2009). Innovation behavior in the hotel ındustry. Omega, 37(2): 380-394.
Öncü, M. A., Bayat, M., Kethüda, Ö. ve Zengin, E. (2015). Yenilik ve müşteri performansının finansal performans üzerindeki etkisi: orta ölçekli sanayi işletmelerinde bir araştırma. Marmara Üniversitesi İİBF Dergisi, 37(1): 149-164.
Özer, A., Öztürk, M. ve Özer, N. (2019). BİST imalat sanayi firmalarının araştırma ve geliştirme giderlerinin piyasa değeri ve firma kârlılığı üzerindeki etkisi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, 82: 135-146.
Pabuçcu, H. ve İmamoğlu, İ. K. (2017). Yeniliğin belirleyicileri: yatay kesit veri analizi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(1): 110-129.
Pazarlıoğlu, M. V. ve Kiren Gürler, Ö. (2007). Telekomünikasyon yatırımları ve ekonomik büyüme: panel veri yaklaşımı. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 44(508): 35-43.
Pesaran, M.H. (2004). General Diagnostic Tests for Cross Section Dependence in Panels. Cambridge Working Papers in Economics, No. 435.
Pesaran, M. H. (2007), A simple panel unit root test in the presence of cross‐section dependence. Journal of Applied Econometrics, 22(2): 265-312.
Pesaran, M. H., Ullah, A. and Yamagata, T. (2008). A Bias-Adjusted LM test of error cross-section ındependence. Econometrics Journal, 11(1): 105-127.
Schumpeter, J. A. (1934). The theory of economic development. Massachusetts: Harvard University Press.
Sevim, U. (2021). İşletmelerin çevresel yatırım harcamalarının finansal performans üzerine etkisi: BİST sürdürülebilirlik endeksi üzerine bir araştırma. Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 7(1): 55-67.
Şişmanoğlu, E. and Akçalı, B. Y. (2016). The effect of innovation on financial performance of some information and technology companies in Turkey. Ekoist: Journal of Econometrics and Statistics, 24: 82-93.
Taysı, K. (2020). Determination of factors affecting active profitability by panel data analysis method. Journal of Orijinal Studies, 1(1): 15-30.
Temelli, F. ve Şahin, D. (2019). Yükselen piyasa ekonomilerinde finansal gelişme, ekonomik büyüme ve teknolojik gelişmenin çevresel kalite üzerine etkisinin analizi. Karabük Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(2): 577-593.
Uluyol, O. ve Türk, V. E. (2013). Finansal Rasyoların Firma Değerine Etkisi: Borsa İstanbul (BİST)’da Bir Uygulama. Afyon Kocatepe Üniversitesi İİBF Dergisi, 15(2): 365-384.
Uygurtürk, H. ve Korkmaz, T. (2012). Finansal performansın TOPSIS çok kriterli karar verme yöntemi ile belirlenmesi: ana metal sanayi işletmeleri üzerine bir uygulama. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2): 95-115.
Vurur, N. S. and İlarslan, K. (2016). Analysis of the relationship between R&D expenditure and profitability: A sample application from BIST. Journal of Multidisciplinary Developments, 1(1): 103-112.
Yerdelen Tatoğlu, F. (2013). Panel Veri Ekonometrisi. İstanbul: Beta Yayınları.
Yıldırım, H. ve Sakarya, Ş. (2018). Firmaların Ar-Ge harcamalarının aktif ve özsermaye karlılığına etkisi: BİST teknoloji sektöründe bir uygulama. İşletme Bilimi Dergisi, 6(3): 39-60.
Zahra, S. A. and Das, S. R. (1993). Innovation strategy and financial performance in manufacturing companies: an empirical study. Production and Operations Management, 2(1): 15–37.
Zhu, Z. and Huang, F. (2012). The effect of R&D investment on firms’ financial performance: evidence from the Chinese listed IT firms. Modern Economy, 3(1): 915-919.