ÜNİVERSİTE ÖĞRENCİLERİNİN STRESLE BAŞA ÇIKMA STRATEJİLERİ: BİLİŞSEL ESNEKLİK VE ÖZ-DÜZENLEMENİN ROLÜ

Bu çalışmada, üniversite öğrencilerinde bilişsel esneklik, özdüzenleme ve stresle başa çıkma stratejileri arasındaki ilişkilerin incelenmesi ve bilişsel esneklik ile öz-düzenleme değişkenlerinin başa çıkma stratejilerini yordayıcılığının belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma, Türkiye’deki çeşitli üniversitelerde eğitim alan 312’si kadın (%66.3), 160’ı erkek (%33.7) toplam 472 öğrenci üzerinde gerçekleştirilmiştir. Verilerin toplanmasında, Bilişsel Esneklik Envanteri, Öz-Düzenleme Ölçeği ve Stresli Durumlarla Başa Çıkma Envanteri Kısa Formu kullanılmıştır. Verilerin analizinde, betimsel istatistikler, Pearson korelasyon katsayısı ve çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre, bilişsel esneklik ile öz-düzenleme arasında pozitif yönde orta düzeyde ilişki bulunmuş ve her iki değişkenin de çözüme dönük başa çıkma ile pozitif yönde, duygusal başa çıkma ile negatif yönde ilişkili olduğu görülmüştür. Buna karşın, kaçınmacı başa çıkma ile bilişsel esneklik ve öz-düzenleme arasında anlamlı bir ilişki bulunmamıştır. Çözüme dönük başa çıkmanın yordanmasına ilişkin yapılan analiz sonuçlarına göre modelin bir bütün olarak anlamlı olduğu ve modelde yer alan bilişsel esneklik ve öz-düzenleme değişkenlerinin çözüme dönük başa çıkmadaki toplam varyansın %55’ini açıkladığı görülmüştür. Duygusal başa çıkmanın yordanmasına ilişkin yapılan analiz sonuçlarına göre ise, modelin bir bütün olarak anlamlı olduğu ve modelde yer alan bilişsel esneklik ve öz-düzenleme değişkenlerinin, duygusal başa çıkmadaki toplam varyansın %15’ini açıkladığı görülmüştür. Sonuçlar alan yazın ışığında tartışılmış ve ruh sağlığı alanında çalışanlara ve araştırmacılara önerilerde bulunulmuştur.

STRESS COPING STRATEGIES OF UNIVERSITY STUDENTS: THE ROLE OF COGNITIVE FLEXIBILITY AND SELFREGULATION

The main aim of the current study is to examine the relationships among cognitive flexibility, self-regulation and coping strategies in university students and to investigate the predictive roles of cognitive flexibility and self-regulation on coping strategies. The participants of this study comprised 478 undergraduates (66% female and 33% male) from universities across the country. To collect data Cognitive Flexibility Inventory, Self-Regulation Scale and Coping Inventory for Stressful Situations-Short Form were applied as measures. Descriptive statistics, Pearson correlation coefficient, independent samples t-test and multiple regression analysis were used in analyses of the data. The results have shown that there is a positive relationship between cognitive flexibility and self-regulation and both variables are correlated with task-oriented coping in a positive way and emotional coping in a negative way. On the other hand, avoidant coping have no correlation with cognitive flexibility and self-regulation. The findings from the multiple regression analysis in order to reveal what extent to cognitive flexibility and self-regulation together predict task-oriented coping have indicated that the model as a whole is meaningful and the variables in the model explain 55% of the total variance in task-oriented coping. The findings from the multiple regression analysis in order to reveal what extent to cognitive flexibility and self-regulation together predict emotional coping have indicated that the model as a whole is meaningful and the variables in the model explain 15% of the total variance in emotional coping. The research findings have been discussed in the light of the literature, and some suggestions have been proposed for mental health experts and researchers.

PDF

___

Alipour, A., Hashemi, N. T., BabaPour, K. J., & Tousi, F. (2010). The relationship between coping strategies and happiness of students. Journal of Psychology (Tabriz University), 5(18), 71-86.
Al Jabari, R. M. (2012). Relationships among self-esteem, cognitive and psychological flexibility, and psychological symptomatology (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). University of North Texas. https://digital.library.unt.edu/ark:/67531/metadc177172/m2/1/high_res_d/thesis.pdf adresinden erişilmiştir.
Altunkol, F. (2017). Bilişsel esneklik eğitim programının lise öğrencilerinin bilişsel esneklik ile algılanan stres düzeylerine ve stresle başa çıkma tarzlarına etkisi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana.
Arnett, J. J. (2000). Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist, 469-480.
Baker, R. W., & Siryk, B. (1984). Measuring adjustment to college. Journal of Counseling Psychology, 31, 179-189.
Bedel, A., & Ulubey, E. (2015). Ergenlerde başa çıkma stratejilerini açıklamada bilişsel esnekliğin rolü. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 14(55), 291-300.
Benn, I., Harvey, J. E., Gilbert, P., & Irons, C. (2005). Social rank, interpersonal trust and recall of parental rearing in relation to homesickness. Personal Individual Difference, 38, 1813-1822.
Boysan, M. (2012). Stresli Durumlarla Başa Çıkma Envanteri Kısa Formu’nun (SDBÇE-21) klinik dışı Türk örnekleminde geçerliliği. Düsünen Adam: The Journal of Psychiatry and Neurological Sciences, 25(2), 101–107.
Brown, J. M. (1998). Self-regulation and the addictive behaviors. W. R. Miller ve N. Heather. (Ed.), Treating addictive behaviors içinde (2. Basım., s. 61-74). New York: Plenum Press.
Brown, J. M., Miller, W. R. & Lawendowski, L. A. (1999). The Self-Regulation Questionnaire. L. VandeCreek ve T. L. Jackson (Ed.), Innovations in clinical practice: A source book içinde (s. 281-289). Sarasota, FL: Professional Resource Press.
Cardom, R. D. (2016). The mediating role of cognitive flexibility on the relationship between cross-race interactions and psychological well-being (Yayımlanmamış Doktora Tezi). https://uknowledge.uky.edu/edp_etds/50 adresinden erişilmiştir. Carey, K. B., Neal, D. J., & Collins, S. E. (2004). A psychometric analysis of the Self-Regulation Questionnaire. Addictive Behaviors, 29, 253-260.
Carver, C. S., & Scheier, M. F. (1982). Control Theory: A useful conceptual framework for personalitysocial, clinical, and health psychology. Psychological Bulletin, 92, 111-135. doi: 10.1037/0033- 2909.92.1.111
Cohen, S., Kamarck, T., & Mermelstein, R. (1983). A global measure of perceived stress. Journal of Health and Social Behavior, 24(4), 385-396.
Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2011). Research methods in education (7. Basım). London: Routledge Çatalsakal, S. (2016). How trait mindfulness is related to job performance and job satisfaction: Selfregulation as a potential mediator (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
De la Fuente J., & Cardelle-Elawar M. (2011). Personal self-regulation and coping style in university students. Martin L. B., ve Nichelson R. A. (Ed). Psychology of Individual Differences içinde (s. 171–182). New York: Nova Science Publishers, Inc.
Dennis, J. P., & Vander Wal, J. S. V. (2010). The Cognitive Flexibility Inventory: Instrument development and estimates of reliability and validity. Cognitive Therapy and Research, 34, 241– 253. doi:10.1007/s10608-009-9276-4.
Doğan-Laçin, B. G. (2015). Üniversite öğrencilerinde özyeterlilik ve stresle başa çıkma stratejilerinin bilişsel esnekliği yordama düzeyleri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Dyson, R., & Renk, K. (2006). Freshmen adaptation to university life: Depressive symptoms, stress, and coping. Journal of Clinical Psychology, 62(10), 1231–1244.
Endler, N. S., & Parker, J. D. A. (1990). Multidimensional assessment of coping: A critical evaluation. Journal of Personality and Social Psychology, 58, 844-854. doi: 10.1037//0022-3514.58.5.844.
Endler, N. S., & Parker, J. D. A. (1999). Coping inventory for stressful situations (CISS): Manual (2nd ed.). Toronto: Multi-Health Systems.
Eslinger, P. J., & Grattan, L. M. (1993). Frontal lobe and frontal-striatal substrates for different forms of human cognitive flexibility. Neuropsychologia, 31, 17-28.
Folkman, S., & Lazarus, R. S. (1985). If it changes it must be a process: Study of emotion and coping during three stages of a college examination. Journal of Personality and Social Psychology, 48, 150-170. doi: 10.1037/0022-3514.48.1.150
Fu, F., & Chow, A. (2017). Traumatic exposure and psychological well-being: The moderating role of cognitive flexibility. Journal of Loss and Trauma, 22(1), 24-35. doi: 10.1080/15325024.2016.1161428.
Gore, S., & Aseltine, R. H. (2003). Race and ethnic differences in depressed mood following the transition from high school. Journal of Health and Social Behavior, 44, 370-389. doi:10.2307/1519785.
Gustems, J., & Calderon, C. (2015). Virtues and character strengths related to approach coping strategies of college students. Social Psychology of Education, 19. doi: 10.1007/s11218-015-9305-y.
Gurvis, J., & Calarco, A. (2007). Adaptability: Responding effectively to change. Center for Creative Leadership.
Gülüm, İ. V., & Dağ, İ. (2012). Tekrarlayıcı Düşünme Ölçeği ve Bilişsel Esneklik Envanterinin Türkçeye uyarlanması, geçerliliği ve güvenilirliği. Anadolu Psikiyatri Derneği, 13(3), 216-223.
Işık, E., & Bedel, A. (2015). Ergenlerde başa çıkma stratejileri ile öznel iyi oluş arasındaki ilişkiler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 34, 53-60.
Heatherton, T. F., & Wagner, D. D. (2011). Cognitive neuroscience of self-regulation failure. Trends in Cognitive Sciences, 15, 132-139. doi: 10.1016/j.tics.2010.12.005.
Johnson, B. T. (2016). The relationship between cognitive flexibility, coping, and symptomatology in psychotherapy (Yayımlanmamış Yüsek Lisans Tezi). Marquette University, Wisconsin, USA. http://epublications.marquette.edu/theses_open/354 adresinden erişilmiştir.
Kanfer, F. H. (1970). Self-regulation: Research, issues, and speculations. C. Neuringer, ve J. L. Michael, (Ed.), Behavior modification in clinical psychology içinde (s. 178-220). New York: AppletonCentury-Crofts.
Kashdan, T. B., Morina, N., & Priebe, S. (2009). Post-traumatic stress disorder, social anxiety disorder, and depression in survivors of the Kosovo war: experiential avoidance as a contributor to distress and quality of life. Journal of Anxiety Disorders, 23(2), 185-196.
Kaşıkçı, F. (2018). Ergenlerde akran zorbalığı ile başa çıkma stratejileriyle bilişsel çarpıtmalar ve öz düzenleme becerileri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
Kato, T. (2012). Development of the Coping Flexibility Scale: Evidence for the coping flexibility hypothesis. Journal of Counseling Psychology, 14(4), 353–363. doi: 0.1037/a0027770.
Koesten, J., Schrodt, P., & Ford, D. J. (2009) Cognitive flexibility as a mediator of family communication environments and young adults' well-being, Health Communication, 24(1), 82- 94. doi: 10.1080/10410230802607024.
Lazarus, R. S. (1977). Psychological stress and coping in adaptation and illness. Z. J. Lipowski, Don R. Lipsi, and Peter C. Whybrow (Ed.), Psychosomatic Medicine: Current Trends içinde (s. 14-26). New York: Oxford University Press
Lazarus, R. S., Averill, J. R., & Opton, E. M. (1974). The psychology of coping: Issues of research and assessment. G.V. Coelho, D.A. Hamburg, and J.F. Adams (Ed.), Coping and adaptation içinde (s. 249-315). New York: Basic Books.
Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer.
Ma, Z. Q. (2011). Research on the relationship between college student`s self-regulation and coping styles (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Xiamen University, People's Republic of China. https://search.proquest.com/pqdtglobal/docview/1873861546/C0E752FE62594D90PQ/2?acco untid=11054 adresinden erişilmiştir.
Martin, M. M., & Rubin, R. B. (1995). A new measure of cognitive flexibility. Psychological Reports, 76, 623-626.
Miller, W. R., & Brown, J. M. (1991) Self-regulation as a conceptual basis for the prevention and treatment of addictive behaviours. Heather, N., Miller, W.R. ve Greeley, J. (Ed), Self-control and the addictive behaviours içinde (s.3-79). Australia, Sydney: Maxwell Macmillan Publishing.
Parker, J., & Endler, N. S. (1992). Coping with coping assessment: A critical review. European Journal of Personality, 6. 321 - 344. doi: 10.1002/per.2410060502.
Pritchard, M. E., Wilson, G. S., & Yamnitz, B. (2007). What predicts adjustment among college student? Journal of American College Health, 56, 15-21.
Shields, N. (2001) Stress, active coping and academic performance among persisting and non-persisting college students. Journal of Applied Biobehavioral Research, 6(2), 65-81.
Selye, H. (1976). Stress in health and disease. Boston, MA: Butterworth.
Smith, M., Saklofske, D., Keefer, K., & Tremblay, P. F. (2016). Coping strategies and psychological outcomes: The moderating effects of personal resiliency. The Journal of Psychology Interdisciplinary and Applied, 150, 318-332. doi: 10.1080/00223980.2015.1036828
Stevens, A. D. (2009). Social problem-solving and cognitive flexibility: Relations to social skills and problem behavior of at-risk young children (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Seattle Pacific University. https://search.proquest.com/pqdtglobal/docview/305138555/fulltextPDF/C038BE94A40B440 7PQ/1?accountid=11054 adresinden erişilmiştir.
Şahin, S., & Hepsöğütlü, Z. B. (2018). High school students’ psychological resilience levels and coping strategies. European Journal of Education Studies, 5(4), 33-45. doi: 10.5281/zenodo.1461008.
Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). USA: Pearson Education Limited.
Zapata, L., Fuente, J., Vicente, J. M. M., Torres, M. C. G., Artuch, R. (2014). Relations between the personal self-regulation and learning approach, coping strategies, and self-regulation learning in university students. International Journal of Developmental and Educational Psychology, 4(1), 175-186. doi: /10.17060/ijodaep.2014.n1.v4.601
Zhang, J. H. (2011). Relationships between cognitive flexibility and coping strategies of high school students (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marquette University, Wisconsin. https://epublications.marquette.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1350&context=theses_open adresinden erişilmiştir.

ISSN: 2667-5617
Yayın Aralığı: Yılda 6 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ