Tevfik Fikret’in ‘Kişi Şiirleri’

Tevfik Fikret, kırk sekiz yıllık ömrünün büyük bir kısmında kaleme aldığı şiirleriyle büyük bir şiir külliyatı meydana getirmiştir. O, şiirlerinde çok çeşitli temalar işlemiştir. Bunlardan biri de değişik kişilere yönelik duyguları ve düşünceleridir. Bunları ‘kişi şiiri’ olarak adlandırmak ve yeni bir tematik kategori oluşturmak mümkündür. Bu çalışmada söz konusu tema, Tevfik Fikret’in şiirleri özelinde irdelenmiştir. Ayrıca, onun külliyatına girmeyen şiirleri arasındaki birkaç ’kişi şiiri’ de inceleme kapsamına alınmıştır.İrili ufaklı toplam kırk dört ‘kişi şiiri’ kaleme almış olan Fikret, en çok edebiyat çevresinden kişiler için şiir yazmıştır. Bu grupta on altı edib/e bulunmaktadır. Bunların hemen hepsinin şair oluşu dikkat çekicidir. Sadece Ahmet Midhat romancıdır; onun da Fikret’in bu temadaki repertuarına girişi, meşhur Dekadanlar tartışması ile ilintilidir. Annesi, babası, kızkardeşi ve oğlu Fikret’in aile çevresinden şiir yazdığı kişilerdir. Fikret, bu çevreden en çok şiiri oğlu Halûk’a yazmıştır. Doğumuyla babasının hayatına renk katan Halûk, şiirlerde önceleri sadece küçük bir çocukken, 1911 sonrasında yazdığı şiirlerde ise babasının gözünde ülkenin içine düştüğü zorlukların üstesinden gelecek olan gençliğin idealize temsilcisi haline gelir. Siyaset ve devlet adamları da Fikret’in ‘kişi şiirleri’nde yer almıştır. Bunların içinde başı İkinci Abdülhamit çekmektedir. ‘Kişi şiiri’, muhalif kimliğinin boyutlarını toplumdan dine, edebiyattan devlete kadar hemen her alana yansıtan Tevfik Fikret’in tema dağarcığı içinde önemli bir yer tutmaktadır. Bu bakımdan, onun şiir evreninde başlı başına tematik bir başlık olarak konumlandırılmalıdır. Bu tema, aynı zamanda Türk şiirinde de geniş bir yere sahiptir. Tarafımızdan hazırlanan Yeni Türk Edebiyatında Kişi Şiirleri adlı çalışma kitap olarak yayımlandığında, söz konusu genişliğin sınırları çok daha belirgin olarak ortaya çıkacaktır.

Tevfik Fikret’s ‘Person Poems’

Tevfik Fikret created a huge poetry collection with his poems that he wrote for most of his fortyeight year of life. He embraced a wide variety of themes in his poems. One of them is his feelings and thoughts for different people. It is possible to call them "person poems" and to create a new thematic category. In this study, the theme in question was examined in the light of Tevfik Fikret's poems. In addition, his several person poems' that are not included in his collection are also included in the scope of the study. Having written a total of forty-four ‘person poems', Fikret mostly wrote poems for people from his literary community. There are sixteen men /women of letters in this group. It is noteworthy that almost all of them are poets. Only Ahmet Midhat is a novelist; his admission to Fikret's repertoire on this theme is related to his famous Decadents discussion. His mother, father, sister and son are the people who Fikret wrote poems for from his family circle. Fikret wrote most of his poems for his son Halûk from this circle. Adding color to his father's life with his birth, in the eyes of his father Halûk became an ideal representative of the youth who would overcome the difficulties that the country was facing in the poems Fikret wrote after 1911.Politics and statesmen were also included in Fikret's ‘person poems’. Among them, Abdulhamit II leads the way. 'Person poem has an important place in the theme repertoire of Tevfik Fikret, who reflects the dimensions of his objector identity to almost every area from society to religion, from literature to the state. In this respect, it should be positioned as a thematic title in his poetry universe. This theme also has a wide place in Turkish poetry. When the study titled Person Poems in New Turkish Literature prepared by us is published as a book, the limits of the said width will emerge more clearly.

PDF

___

Akyüz, K. (1947). Tevfik Fikret. DTCF.
Andı, M.F. (2000). Devrin Edebiyatçılarının Mektupları ışığında Ali Ekrem’in “Şiirimiz” Başlıklı Makalesi ve Neticeleri. Edebiyat Araştırmaları I, ss. 145-174. Kitabevi.
Andı, M.F. (2007). Saray Karşısında Tevfik Fikret. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C.XXXVII, ss. 1-21.
Ayvazoğlu, B. (2019). Fikret. Everest.
Birinci, N. (1988). Menemenlizâde Mehmed Tahir. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
Bolayır, A.E. (2013) Hâtıralar. M. Kayahan Özgül (Haz.). Hece.
(Bölükbaşı), R.T. (2005). Tevfik Fikret. Abdullah Uçman (Haz.). Kitabevi.
Enginün, İ. (2007). Tanzimat’tan Cumhuriyet’e. Dergâh.
Ertaylan, İ.H. (1963). Tevfik Fikret. Türkiye Emekli Öğretmenler Cemiyeti.
Güler, G. (2009). Sami Paşazade Sezayi ve Eserleri. Dergâh Yayınları.
İnal, İ.M. (2000). Son Asır Türk Şairleri, C.III. Hidayet Özcan (Haz.). Atatürk Kültür Merkezi.
İnal, İ.M. (2013). Son Asır Türk Şairleri, C.V. Ayşegül Celepoğlu (Haz.). Atatürk Kültür Merkezi.
Kaplan, M. (1987). Tevfik Fikret. Dergâh.
Kocamemi, F.B. (2006). Dört Yüz Yıllık Bir Türk Ailesinin Öyküsü. Ötüken.
Kuntay, M.C. (1953). Fikret’in Hiciv Tarafı, Aydabir, S.18, ss.12-14.
Mehmet Rauf. (1997). Edebî Hatıralar. Mehmet Törenek (Haz.). Kitabevi.
R.M. Ekrem. (2014). Nijad Ekrem ve Tefekkür. Hakan Sazyek, Esra Sazyek (Haz.). Umuttepe.
Rey, A.R. (2014). Gördüklerim Yaptıklarım (1890-1922). Türkiye İş Bankası Kültür.
Sağlam, N. (2003). Servet-i Fünun’a Kadar Tevfik Fikret ve Bilinmeyen Şiirleri. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C.XXX, ss.403-444.
Tokgöz, A.İ. (2019). Matbuat Hatıralarım. Ali İhsan Kolcu (Haz.). Salkımsöğüt.
Tepeyran, E.H. (1998). Hatıralar. Faruk Ilıkan (Haz.). Pera Turizm ve Ticaret.
Tevetoğlu, F. (1986). Müftüoğlu Ahmed Hikmet. Kültür ve Turizm Bakanlığı.
Tevfik Fikret. (1984). Bütün Eserleri, C.3. Asım Bezirci (Haz.) Can.
Tevfik Fikret. (2004). Bütün Şiirleri. İsmail Parlatır- Nurullah Ataç (Haz.). Türk Dil Kurumu.
Uçman, A. (2004). Rıza Tevfik’in Şiirleri ve Edebî Makaleleri Üzerinde Bir Araştırma. Kitabevi.
Uçman, A. (2006). Tevfik Fikret ve Rıza Tevfik. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C.XXXIV, ss.211-235.
Uğurcan, S. (2019). Makbule Leman Ma’kes-i Hayâl ve Bütün Yazıları. Dergâh.
Uşaklıgil, H.Z. (1969). Kırk Yıl. İnkılâp ve Aka.
(Ünaydın), R.E. (2002). Tevfik FikretHayatına Dair Hatıralar, (Bütün Eserleri-C.4 içinde). Necat Birinci-Nuri Sağlam (Haz.). Türk Dil Kurumu.
Yalçın, H.C. (2002). Edebiyat Anıları. Rauf Mutluay (Haz.). Türkiye İş Bankası Kültür.

Turkish Studies - Language and Literature-Cover

ISSN: 2667-5641
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ