Bir Savaş Edebiyatı Örneği: Orduya Arzuhal

Mustafa Fevzi b. Numan’ın kaleme aldığı Orduya Arzuhal, savaş konusunu işleyen edebî, destansı bir sanat eseridir. Osmanlı Devleti’nin tarihi seyri içinde en çetin çatışmaların yaşandığı, varlık ve yokluk mücadelesinin verildiği, I. Dünya savaşında askerlerin gösterdiği kahramanlıkları epik bir dille anlatır. Mustafa Fevzi, cihan harbindeki ittifakları, Osmanlı’nın katıldığı cepheleri ve cephe savaşlarını anlattığı eserini askerlere adamıştır. Şan, şeref, cihat, şehitlik, gazilik, Bedr’in aslanları, kahraman, fetih, cenk, düşman gibi kavramların sıklıkla kullanıldığı eser İstanbul’daki askeri matbaada 1331 yılında basılarak cephede askerlere dağıtılmıştır. Askere moral vermiş, yiğitlik, kahramanlık ve fedakârlık duygularını en üst seviyeye ulaştırmış, milleti birlik ve beraberliğe çağırmış, millî ve vatanî hisleri en üst seviyeye çıkarmıştır. 69 bentten oluşan manzumede Bedir, Balkan, Trablusgarp, 93 Harbi, I. Dünya ve Çanakkale muharebelerinden bahsetmiştir. Devletin içinde bulunduğu savaş koşullarının halka daha iyi anlatılması için cepheye Harbiye Nezareti tarafından edebî heyetler gönderilmiştir. Edebî heyetlerin kaleme aldığı eserler devlet eliyle halka ulaştırılmıştır. Orduya Arzuhal de Harbiye Nezâreti tarafından askerî matbaada basılarak cephedeki askerlere dağıtılmış bir eserdir. Mustafa Fevzi, Bahriye Teşkilatında kolağası olması nedeniyle, askerliği ve askerin hissettiği duyguları daha yakından bilen biridir. Bu durum şiirlerine de yansımıştır. Bu çalışma ile bir savaş edebiyatı örneği olan Orduya Arzuhal tanıtılmış, şairin nazmettiği savaşlar hakkında kısa kısa bilgiler verilmiş, eser edebî açıdan incelenmiş, ayet-hadis iktibas ve telmihleri tespit edilmiş ve çevriyazılı metni verilmiştir.

An Example of War literature: Orduya Arzuhal (A Letter to the Army)

A letter to the army (Orduya Arzuhal) written by Mustafa Fevzi b. Numan is a literary, epic piece of art write that addresses the subject of war. The work epically narrates heroism of the Ottoman soldiers in the First World War in which the most difficult conflicts in the history of the Ottoman Empire took place and the struggle for existence was showed. The author devoted his work, in which he discussed the alliances in the world war, the fronts the Ottoman Empire took part in and frontal attacks, to soldiers. The work where the concepts such as glory, honour, martyrdom, ghazi, Bedr’in aslanları (the term used for the companions of the prophet Muhammed fighting in Bedir war), hero, conquest, war and enemy, was printed in the military printing house in Istanbul in 1331 and distributed to the soldiers on the front. It reassured the soldiers, promoted feelings of bravery, heroism and sacrifice to the highest level, summoned the nation to unity and solidarity, and brought national and national feelings to the highest level. The poem consisting of 69 cantos touched on Bedir, Balkan, the '93 war, World War I and Dardanelles War. Literary delegations were sent to the front by the Ministry of War to better explain the war conditions of the state to the public. The works written by literary delegations were delivered to the public by the state. Orduya Arzuhal (A letter to the army) is a work that was printed in the military printing house by the Ministry of War and distributed to the soldiers on the front. Mustafa Fevzi is someone who knows the military and the feelings of the soldier more closely because he has an army officer having the title between captain and major in the Navy Organization. This situation reflected to his poems. In this study, A Letter to Army (Orduya Arzuhal), an example of war literature, was introduced, brief information was given about the wars that the poet mentioned, the work was literally examined, verse-hadith quotes and their connotations were determined and the transcript text was presented.

PDF

___

Akad, M. T. (2011). Modern Savaşın Temel Kavramları, Kitap Yayınevi.
Armaoğlu, F. (2010). 20. Yüzyıl Siyasi Tarihi 1914-1995, 17. Baskı, Alkım Yayınevi.
Armaoğlu, F. (2017). 19. Yüzyıl SiyasîTarihi, TimaşYayınları, 17. Baskı.
Atabey, F. (2014), Çanakkale Muharebelerinin Deniz Cephesi, Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Aydın, M. (1994). “Doksanüç Harbi”, TDVİA, 9, 498-499.
Çakır, Ö. (1997). Nazmımızda Çanakkale Muharebeleri (1915-1928), [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi], Gazi Üniversitesi.
Duman, H. H. (2018). “SavaşEdebiyatı”, Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, 58(1), 99-110.
Duman, H. H. (2019). Türk Savaş Edebiyatı, Duyap Yayınları.
Erkan, M. (1996). “Gazavatnâme”, TDVİA, C. 13, 439-440.
Ersoy, M. Â. (1992), Safahat, Haz. Orhan Okay-Mustafa İsen, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları.
Fayda, M. (1992). “Bedir Gazvesi”, TDVİA, c. 5, 325-327.
Gencer, A. İ. (1991). “Ayastefanos Antlaşması”, TDVİA, C. 4, 225.
Gökdağ, B. A-Üçüncü, K. (2007). Başlangıcından Günümüze Türk Destanları, Akçağ Yayınları.
İbrahim Alaeddin (1926), Çanakkale İzleri, Marifet Matbaası.
Kaşıyuğun, A. (2014). Arşiv Belgelerine Göre Osmanlı Devleti’nin İttifak Arayışları ve I. Dünya Savaşına Girişi 1911-1914, [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Sütçü İmam Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Kılıç, Ü. – Kelkit, C. (2013). Ashab-ı Bedir’in İsimleri ve Fazileti, Nasihat Yayınları.
Köroğlu, E. (2010). Türk Edebiyatı ve Birinci Dünya Savaşı 1914-1918, İletişim Yayınları, 2. Baskı.
Kur’ân-ı Kerîm Meâli (2009), çev. Halil Altuntaş-Muzaffer Şahin, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 3. Basım.
Kuran, E. (1992). “Birinci Dünya Savaşı”, TDVİA, C.6, s. 196-200.
Mustafa Fevzi b. Numan (1331). Orduya Arzuhal, Matbaa-i Askeriye.
Öztuna, Y. (2012). Avrupa Türkiyesi’ni Kaybımız, Babıali Kültür Yayıncılığı, 14. Baskı.
Sander, O. (2000). Siyasi Tarih İlkçağlardan 1918’e (8. Baskı), İmge Kitabevi.
Şahin, M. (2006). Mustafa Fevzi b. Nu’man’ın Hayatı Eserleri ve Dînî Edebiyatla İlgili Şiirleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi.
Şahin, K. Ş. (2012). Gazavâtnâmeler Üzerine Yapılan Çalışmalar Hakkında Bir Bibiyografya Denemesi, Turkish Studies-International Periodical For The Language, Literature and History of Turkish or Turkic, 7(2) 997-1022.
Şen, C. (1997). 1897 Osmanlı-Yunan Muhârebesi’nin Türk Edebiyatındaki Akisleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi.
Şener, H.İ-Yıldız, A. (2018). Türk İslam Edebiyatı, Rağbet Yayınları.
Şimşek, E. (2014). Belgelerle Çanakkale Deniz Savaşları, A&D Yayınları.
Uçak, N. (1997). 1877-1878 Osmanlı-Rus Harbi‟nin Türk Edebiyatındaki Akisleri, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi.
Ulucutsoy, H. (2019). Türk Savaş Edebiyatı ve Propaganda (1828-1912), Yayımlanmamış Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi.
Uzun, M. İ. (1995). “Fevzi Efendi, Kâtib”, TDVİA, C.12, 509-510.
Ülgeni, E. (1993). 1897 Türk-Yunan Savaşı’nın Türk Şiirindeki Akisleri, [Yayımlanmamış Doktora Tezi], İstanbul Üniversitesi.
Ünal, U. (2013). Osmanlı Belgelerinde Birinci Dünya Harbi I, Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü Osmanlı Arşivi Daire Başkanlığı Yayını.
Yıldız, S. (1998). “Harp Edebiyatı Kavramı ve Edebiyatımızda Çanakkale Muharebeleri”, Çanakkale Zaferinin 83. Yıldönümü Panel Bildirileri, Eskişehir.

Turkish Studies - Language and Literature-Cover

ISSN: 2667-5641
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ