1946 ile 1950 Genel Seçimleri Arasında Kırklareli’de Siyasi Durum

İkinci Dünya Savaşı’nın sonunda, Avrupa’da ilerlemek isteyen Rusya’nın Türkiye’den bazı taleplerdebulunması, devlet yöneticilerinin hemen harekete geçmesine neden olmuştur. Çok partili sistemle yönetilenBatı devletleri ile işbirliği içine girmek isteyen Türk yöneticiler, kendilerini revize etme yoluna giderek ülkeiçinde çok partili hayata geçişin sinyallerini vermişlerdir. Dönemin tek partisi olan Cumhuriyet Halk Partisiiçinde yaşanan anlaşmazlıklar da bu dönemde ortaya çıkmış, Cumhuriyet Halk Partisi’nden ayrılanlarDemokrat Parti’yi kurarak siyaset sahnesinde yerlerini almışlardır. Savaş sonunda ülke ekonomisinin bozulmasına ek olarak iktidar partisi içinde yaşanan anlaşmazlıkların artması, halkın tercihleri noktasında birdönüm noktasını oluşturmuştur. Halkın tercihlerinin değiştiği yerleşim yerlerinden birisi de Kırklareliolmuştur. 1946 yılında yapılan genel seçimleri, Cumhuriyet Halk Partisi büyük farkla kazanmıştır. Fakatilerleyen günlerde taşra teşkilatı içinde yaşanan huzursuzluklar ve diğer partilerin faaliyetleri, bu durumuntersine dönmesine neden olmuştur. Halkın büyük bölümü Demokrat Parti’yi kurtarıcı olarak görmeyebaşlamışlardır. Bu şartlar altında 1950 yılında yapılan milletvekili seçimleri büyük sürprizle sonuçlanmıştır.Seçim sonunda CHP’nin hiçbir adayı Kırklareli’de milletvekili seçilememiştir. DP’nin adaylarının hepsi isemilletvekili seçilmişlerdir. Kırklareli özelinde yaşanan bu durum hemen hemen Türkiye’nin bütün yerlerindeaynı şekilde cereyan etmiştir. Çalışmamızda Kırklareli’de 1946 ile 1950 yılları arasında yapılan genelseçimlerde siyasi partilerin mücadeleleri ve CHP Kırklareli taşra teşkilatındaki siyasi durum incelenmiştir.Araştırma yapılırken Başbakanlık Devlet Arşivi’nde bulunan belgeler, dönem gazeteleri ve basılı diğerkaynaklardan yararlanılmıştır.

Political Situation In Kirklareli Between 1946 and 1950 General Elections

At the end of World War II, some of the demands Russia presented to Turkey in efforts to advance in Europe caused state administrators to take immediate action. Turkish administrators who wanted to cooperate with the Western states that are run under the multi-party system gave the signals of transition to multi-party life in the country by revising themselves. The disputes within the Republican People's Party (CHP), the sole party in the period, also emerged during this period, and those who left the CHP took their place in the political scene by establishing the Democrat Party (DP). In addition to the deterioration of the country's economy at the end of the war, increasing disputes within the ruling party constituted a turning point in the preferences of the people. One of the settlements where the preferences of the people changed was Kırklareli. The Republican People's Party won the general elections in 1946 with a great margin. However, the unrest and the activities of other parties in the provincial organization in the following days caused this situation to reverse. Most of the people started to see the Democrat Party as a savior. Under these circumstances, the parliamentary elections in 1950 resulted in a big surprise. At the end of the election, no candidate of the CHP could be elected as a deputy in Kırklareli. All DP candidates, on the other hand, were elected deputies. This situation that was specific to Kırklareli, took place throughout Turkey in almost the same manner. In our study, the struggles of political parties in the general elections held in Kırklareli between 1946 and 1950 and the political situation in the CHP Kırklareli provincial organization were examined. The documents in the Prime Ministry State Archive, newspapers from the period and other printed sources were utilized in this the process of this study.

PDF

___

BCA (Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi)
BCA, 490.1.0.0/170.676.2, 05.03.1945.
BCA, 30.10.0.0/77.506.12,30.07.1946.
BCA, 490.1.0.0/170.677.2, 29.05.1946.
BCA, 490.1.0.0/170.678.1, 16.09.1948.
BCA, 490.1.0.0/170.678.2, 28.06.1949.
BCA, 490.1.0.0/439.1819.1, 17.11.1949.
BCA, 490.1.0.0/673.273.1, 07.11.1949.
BCA, 30.18.1.2/122.27.2, 25.03.1950.
BCA, 30.10.0.0/77.511.14,26.05.1950.
Yeni Parti, Cumhuriyet, 2 Haziran 1945, s.1.
Konferansta İhtilaf Had Bir Safhaya Girdi, Cumhuriyet, 4 Haziran 1945, s.1.
Refik Koraltan Partiden Çıkarıldı, Cumhuriyet, 23 Kasım 1945, s.1.
Yeni Partinin İsmi Ne Olacak, Cumhuriyet, 3 Aralık 1945, s.1.
Yeni Parti İçin Son Hazırlıklar, Cumhuriyet, 4 Aralık 1945, s.1.
Demokrat Parti Kongresinde Neler Görüşülecek, Vakit, 4 Ocak 1947, s.3.
Demokrat Parti Kongresi Bugün Toplanıyor, Vakit, 7 Ocak 1947, s.1.
Hayat Pahalılığı ve CHP, Cumhuriyet, 9 Ocak 1947, s.1.
Muhalefet ve Rejim Düşmanlığı, Vakit, 11 Ocak 1947, s.5.
Halk Partisinden Yeni İstifa Şayiaları, Cumhuriyet, 1 Ocak 1948, s.3.
Meclis’in Dün 17’de Yaptığı Toplantı, Cumhuriyet, 1 Ocak 1948 s.1.
Halk Partisi Yeni İstifa Şayialarını Yalanlıyor, Cumhuriyet, 2 Ocak 1948, s.1.
Kabinenin İstifa Edeceği Şayiası Tekrar Çıktı, Cumhuriyet, 3 Ocak 1948, s.3.
Seçim Kanunu Değişmezse Demokrat Parti Önümüzdeki Kısmi Seçimlere Girmeyecek, 28 Ocak 1948, Yeni Sabah, s.1.
Geçim Zorluğuna Karşı Düşünülen Tedbirler, Cumhuriyet, 6 Şubat 1948, s.1.
DP’ye Karşı Muhalefet, Yeni Sabah, 29 Şubat 1948, s.1.
Millet Partisi Program ve Tüzüğünü Hazırladı, Son Telgraf, 5 Temmuz 1948, s.1.
DP Kısmi Seçimlere Katılmayacak, Son Telgraf, 8 Temmuz 1948, s.1.
Bu Sabah Şehrimize Gelen Millet Partisi Fahri Başkanı Mareşal Fevzi Çakmak’ın Demeci, Gece Postası, 15 Ağustos 1948, s.1.
Millet Partisinde Toplantılar, Gece Postası, 13 Eylül 1948, s.1.
1949 Yılı Bütçesi Kabul Edilecek, Son Posta, 2 Ekim 1948, s.1.
Demokrat Parti’nin Adapazarı Mitinginde, Son Posta, 4 Ekim 1948, s.1.
Dün 13 Vilayette Ara Seçimler Yapıldı, Son Posta, 18 Ekim 1948, s.1.
Seçimin Resmi Neticesi, Son Posta, 20 Ekim 1948, s.1.
Son Seçimdeki Yolsuzluklar, Son Posta, 24 Ekim 1948, s.1.
Bizim İçin Esas Seçimlerin Emniyet Altına Alınmasıdır, Son Posta, 13 Aralık 1948, s.1.
Muhalefet Partileri Hükümetin Harici Siyasetini Destekliyor, Tan, 17 Mart 1949, s.1.
Binlerce Edremitli Dün Bayar’ı Dinledi, Tan, 28 Mart 1949, s.1.
Pahalılık Mitingi, Tan, 7 Mayıs 1949, s.1.
Ekmeği Ucuzlatacak Olan Yeni Bir Tedbir, Tan, 14 Mayıs 1949, s.1.
Mecliste Garip Bir Seçim Münakaşası, Tan, 25 Mayıs 1949, s.1.
Bayar’ın Kayseri Nutkunun Akisleri, Tan, 16 Mayıs 1949, s.1.
Partililer Arasındaki Mücadele Şiddetleniyor, Tan, 18 Mayıs 1949, s.1.
Aydemir, Ş. S. (2000). İhtilalin Mantığı ve 27 Mayıs İhtilali, Remzi Kitabevi.
Aydın, M (2004). İkinci Dünya Savaşı ve Türkiye 1939-1945, Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar 1919-1980, Ed: Baskın Oran, İletişim Yayınevi, C.I, 10. Basım, 2004.
Başgil A. F. (2008). 27 Mayıs İhtilali ve Sebepleri Görüp Yaşadıklarım, Yağmur Yayınevi.
Eraslan C. (2004). Atatürk’ten Sonra Türkiye’nin İç Politikası, Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Can Reklamevi Basın Yayın Ofset, C.II, 519-649.
Karpat, K. H. (2009). Osmanlı’dan Günümüze Kimlik ve İdeoloji, Timaş Yayınları.
Karpat K. H. (2010). Osmanlı’dan Günümüze Asker ve Siyaset, Timaş Yayınları.
Koçak C. (2002). “Siyasal Tarih (1923-1950), Türkiye Tarihi 4 Çağdaş Türkiye 1908-1980, Cem Yayınevi, İstanbul.
Koçak C. (2009). Geçmişiniz İtinayla Temizlenir, İletişim Yayıncılık.
Lewis B. (2000). Modern Türkiye’nin Doğuşu, Türk Tarih Kurumu Basımevi.
Oran B. (2004). 1945-1960 Batı Bloku Ekseninde Türkiye-1, Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar 1919-1980, Ed: Baskın Oran, İletişim Yayınevi, C.I, 10. Basım, 2004.
Ortaylı İ. (2018). Türkiye’nin Yakın Tarihi, Kronik Kitap.
Tellal E. (2004). SSCB’yle İlişkiler, Türk Dış Politikası Kurtuluş Savaşı’ndan Bugüne Olgular, Belgeler, Yorumlar 1919-1980, Ed: Baskın Oran, İletişim Yayınevi, C.I, 10. Basım, 2004.
Toker M. (1991). Demokrasimizin İsmet Paşa’lı Yılları 1944-1973 DP’nin Altın Yılları 1950-1954, Bilgi Yayınevi.
Tuncer E. (2008). 1946 Seçimleri, Tesav Danışmanlık ve Yayıncılık İşletmesi.
Ünal M. (2016). II. Dünya Savaşı: Trakya’da Yeşilyurt Gazetesi’nde Kırklareli (1943), Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kırklareli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kırklareli.
Zürcher E. J. (2015). Modernleşen Türkiye’nin Tarihi, A İletişim Yayınları.

Turkish Studies - Historical Analysis-Cover

ISSN: 2667-5552
Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
Başlangıç: 2006
Yayıncı: ASOS Eğitim Bilişim Danışmanlık Otomasyon Yayıncılık Reklam Sanayi ve Ticaret LTD ŞTİ