WORTBILDUNG IM TÜRKISCHEN UND DEUTSCHEN: EINE KONTRASTIV LINGUISTISCHE UNTERSUCHUNG DER WORTBILDUNG MIT WORTBILDUNGSANALYSEN VON DaF- STUDIERENDEN

Wortbildungskenntnisse spielen im Fremdsprachenerwerb eine große Rolle wie im Muttersprachenerwerb und sind bei der Erschließung einer Lexik eine wichtige und große Hilfe. Dieser Artikel beschäftigt sich mit der Wortbildung im Türkischen und im Deutschen und worin sich die Wortbildung des Türkischen vom Deutschen unterscheidet. Wortbildungskenntnisse spielen im Fremdsprachenerwerb eine große Rolle wie im Muttersprachenerwerb und sind bei der Erschließung einer Lexik eine wichtige und große Hilfe. Lernende können mithilfe ihrer Wortbildungskenntnisse dazu angeregt werden, Vermutungen über Bedeutung unbekannter Wörter anzustellen. In dieser Hinsicht wurden im Seminar „Konfrontative Grammatik Türkisch Deutsch“ mit der im 4. Semester studierenden Lehramtstudierenden für Deutsch an der Uludağ Universität beide Sprachen verglichen und gegenübergestellt. Die Unterschiede zwischen der deutschen und der türkischen Sprache sind recht groß. Daher bezieht sich dieser Beitrag nicht nur auf Differenzen sondern ebenso auf Konkordanzen. Diese Gemeinsamkeiten fangen bereits bei den Eckpfeilern der Wortbildung an: beide Sprachen bedienen sich der Komposition sowie der Derivation. Demgemäß handelt es sich hierbei um eine morphologische Analyse, die lexikologisch Varianten der Wortbildung im Türkischen untersucht. Es handelt sich hierbei um eine kontrastive Analyse und die Methode des Sprachvergleichs ist der linguistischen (Sub-)Disziplin Kontrastive Linguistik zuzuordnen. Diesbezüglich wurde in diesem Artikel auch auf die Fähigkeit, im eigenen Deutschunterricht kontrastiv arbeiten zu können, eingegangen. Es wurde auch nachgeforscht, ob sich die Studierenden Erscheinungen in eigener und fremder Fremdsprache erkennen und vergleichen können. Folglich wurde die Bilanz gezogen, dass die Studierenden durch das kontrastive Arbeiten ihre Wortbildungskenntnisse erweitern und dazu angeregt werden können, Vermutungen über Bedeutung unbekannter Wörter anzustellen. Dank der Wortbildungskenntnisse kann auch die Fähigkeit zur Analyse von Wortbildungsprodukten entwickelt werden. Kontrastiver Fremdsprachenunterricht, bzw. Grammatikunterricht leistet gute Hilfe und gehört in ein Fremdsprachenstudium.

YABANCI DİL OLARAK ALMANCA ÖĞRENCİLERİNİN SÖZCÜK YAPIMI ANALİZLERİ İLE TÜRKÇE VE ALMANCA DİLLERİNDEKİ SÖZCÜK YAPIMINI İNCELEYEN KARŞILAŞTIRMALI BİR ÇALIŞMA

Sözcük yapımı bilgisi, anadil edinimindeki gibi dil öğreniminde önemli bir rol oynamaktadır ve sözcük bilgisinin geliştirilmesinde önemli ve büyük bir yardımcıdır. Bu çalışma, Türkçe ve Almanca dillerinde sözcük yapımını ve aralarındaki farklılıkları ele alıyor. Uludağ Üniversitesi Almanca Öğretmenliği 4. Yarıyıl öğrencilerinin Türkçe Almanca karşılaştırmalı dilbilgisi dersi çerçevesinde sözcük yapımı analizlerine yaklaşımları araştırılmıştır. Bu çalışma iki dil arasındaki farklılıkları değil aynı zamanda benzerlikleri de ele almaktadır. Bu benzerlikler zaten sözcük oluşumunun temel taşları ile başlıyor: her iki dilde de sözcük birleştirmeler ve türetmeler kullanılıyor. Buna göre, bu araştırmada, Türkçede sözcük oluşumunun sözcüksel türevlerini inceleyen morfolojik analizlere de yer verilmiştir. Öğrencilerin bu sözcük oluşumlarını ve yapılarını kendi ve yabancı yabancı dilde tanıyıp tanımadıkları ve ne kadar karşılaştırabildikleri araştırılmıştır. Öğrencilerle yapılan analizlerde öncelikle reklam sloganları ve gazete metinleriyle çalışılmıştır. Bu bağlamda, bu çalışma aynı zamanda Almanca derslerinde karşılaştırmalı çalışabilme becerisini de ele almıştır. Uygulamalı ve karşılaştırmalı çalışmaların incelenmesi sonucunda, öğrencilerin karşılaştırmalı çalışma yöntemiyle, sözcük bilgilerini genişletebilecekleri ve bilinmeyen sözcüklerin anlamları hakkında tahminlerde bulunmaya teşvik edilebilecekleri sonucuna varılmıştır. Sözcük bilgisi sayesinde, sözcükleri analiz etme becerisi de geliştirmektedir. Büyük bir çoğunluğunun Almancayı Türkiye'de öğrenmiş olan Almanca öğretmen adayları için karşılaştırmalı yabancı dil öğretimi veya dilbilgisi dersleri iyi bir yardım sağlamaktadır ve 4 yıllık Almanca öğretmeni yetiştirim sürecinde yabancı dil eğitiminin önemli bir parçasıdır.

___

Akpınar Dellal, N. & SeyhanYücel M. (2015). Yabancı Dil Öğretmenlerinin Derslerinde Materyal Kullanımına İlişkin Tutum ve Görüşleri, Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 10/2 Winter 2015, p. 1051- 1066, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.7950, ANKARA-TURKEY

Balcı, T. (2009). Grundzüge der Türkisch-Deutschen Kontrastiven Grammatik: mit einem Anhang linguistischer-didaktischer Fehleranalyse. Adana, Ulusoy Matbaası

Bußmann, H. (1983). Lexikon der Sprachwissenschaft. Tübingen. Kröner Verlag

Conrad, A. (2011). Die Flexion und der Flexionserwerb. Norderstedt, GRIN Verlag GmbH

Ersen-Rasch, Margarete I. (2004). Türkische Grammatik für Anfänger und Fortgeschrittene. Ismaning: Max Huber Verlag, 2. Auflage, S. 2

Fleischer, W. & Barz, I. (2012): Wortbildung der deutschen Gegenwartsprache. 4., völlig neu bearbeitete Auflage. Berlin/Boston. Walter de Gruyter GmbH & Co.

Gärtner, A. (2012). Wortbildung: Problemfelder im DaF-Unterricht. In: Info DaF Heft Nr. 4, 39. Jahrgang, August 2012

Huber, E. & Huber, W. (März 2017). Agglutination ist eine charakteristische Eigenschaft des Türkischen und bedeutet so viel wie „anleimen“. online: http://www.lehrer- info.net/kompetenz-portal.php/cat/13/aid/110/title/Agglutination (März 2017)

İşigüzel, B. (2013). Almanca Öğretmen Adaylarının Alman Diline Yönelik Motivasyon Düzeylerinin Saptanması. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/12 Fall 2013, p. 607-614, ISSN: 1308- 2140, www.turkishstudies.net, ANKARA-TURKEY

Kanatlı, F. (2013). ). Temel Söz Varlığı Bağlamında Türkçe ve Almancada En Sık Kullanılan Elli Eylemin Söz-Eylem Kuramı Çerçevesinde Dil-Yapısal Ve Kültürel Açıdan Karşılaşrırılması. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 8/8 Summer 2013, p. 733-744, ISSN: 1308-2140, www.turkishstudies.net, ANKARA-TURKEY

Löschmann, M. (1971). Zum Aufbau eines Übungssystems zur Entwicklung des selbständigen Erschließen unbekannter Wörter. Deutsch als Fremdsprache 2: 93-99.

Lühr, R. (1993). Neuhochdeutsch. München: Wilhelm Fink.

Naumann, B. (2000). Einführung in die Wortbildungslehre. 3., neubearbeitete Auflage. Tübingen. Max Niemeyer Verlag

Saxer, R. (1991). Wortbildung im Sprachunterricht. Didaktische und methodische Überlegungen. InfoDaF 1: 55-62.

Schnotz, W. (2001). Lernen aus Beispielen: Ein handlungstheoretischer Rahmen (Kommentar) In: Unterrichtswisenschaft. Zeitschrift für Lernforschung 29. Jahrgang/2001/Heft 1, S. 88-95

Schwelle, V. (2016). Lernen mit (un)ähnlichen Beispielen. Münster . New York: Waxmann Verlag

Targońska, J. (2013): Wortbildungsübungen als Faktor der Förderung der sprachlichen Kreativität. online: https://sektionb6.files.wordpress.com/2013/08/b6_1368_targoc584ska- compatibility-mode.pdf

Tobiasz, L. (2005): Zur Rolle des Grundwortschatzes, des rezeptiven und des potenziellen Wortschatzes im Lernprozess zielsprachlicher lexikalischer Strukturen. In: Convivium 307- 326

Ulrich, W. (2007). Den Wortschatz erweitern und vertiefen. Deutschunterricht 2: 4-9.

Uslu, Z. (2008). Türkçe- Almanca Karşılaştırmalı Temel Dilbilgisi/ Grundriss der türkisch – deutschen kontrastiven Grammatik. Ankara: Anı Yayıncılık, S. 69

Welt (2012): Experten warnen vor dramatischem Trinkwassermangel. März 12, 2012 online: https://www.welt.de/wissenschaft/article13917561/Experten-warnen -vor-dramatischem- Trinkwassermangel.html
Turkish Studies (Elektronik)-Cover
  • ISSN: 1308-2140
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 2006
  • Yayıncı: Mehmet Dursun Erdem
Sayıdaki Diğer Makaleler

İLKOKUL ÖĞRENCİLERİNİN STEM' E İLİŞKİN TUTUMLARININ ÇEŞİTLİ DEĞİŞKENLER AÇISINDAN İNCELENMESİ

MELİKE ÖZYURT, BİLGE KUŞDEMİR KAYIRAN, MEHMET BAŞARAN

SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ BİLİŞÖTESİ FARKINDALIK DÜZEYLERİ, YARATICILIK DÜZEYLERİ VE PROBLEM ÇÖZME BECERİLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

AHMET AKİF ERBAŞ, GÜLŞAH BATDAL KARADUMAN, GÜNEŞ YAVUZ

ÖĞRENME GALERİSİ ÖĞRETİM TEKNİĞİNİN MATEMATİK BAŞARISINA VE TUTUMA ETKİSİ

Sercan BAYDOĞDU, Hasan Hüseyin ŞAHİN

BEDEN EĞİTİMİ VE SPOR ÖĞRETMENLERİNİN PSİKOLOJİK ŞİDDETE MARUZ KALMA DÜZEYLERİNİN MOTİVASYON DÜZEYLERİ ÜZERİNE ETKİLERİNİN İNCELENMESİ

MURAT KUL, Mustafa YILDIZ

FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ BİLİMSEL SÜREÇ BECERİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ

Nevin Kozcu ÇAKIR, MUSTAFA SARIKAYA

TÜRKİYE’DE 1924-2017 ARASI DİL VE EDEBİYAT DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMLARINA BAKIŞ

Tuğba ÇELİK

8. SINIF ÖĞRENCİLERİNİN TÜRK KÜLTÜRÜNÜ BENİMSEYEBİLMELERİ AÇISINDAN OKULLARIN VE EĞİTİM SİSTEMİMİZİN İŞLEVSELLİĞİ

Fahri TEMİZYÜREK, Bahadır GÜLDEN

MATEMATİK ÖĞRETİMİ DERSİNİN SINIF ÖĞRETMENİ ADAYLARININ MATEMATİĞE VE MATEMATİK ÖĞRETİMİNE YÖNELİK TUTUMLARINA ETKİSİ

MESUT TABUK, Metin TABUK

TÜRKÇEYİ YABANCI DİL OLARAK ÖĞRENEN KIBRISLI RUMLARIN KAYGI DÜZEYLERİNİN İNCELENMESİ

Ahmet Güneyli, Düriye GÖKÇEBAĞ

ŞİİRLE YABANCI DİL OLARAK ARAPÇA ÖĞRETİMİ

GÜRKAN DAĞBAŞI